“Phàm trong đời, được một lần có kỷ niệm nào liên quan đến Bác Hồ kính yêu là hạnh phúc lắm rồi”-ông Nguyễn Doãn Chất, kỹ thuật viên cao cấp của Xí nghiệp may 1, Công ty 20 xúc động nói như vậy khi tôi hỏi về việc ông được tham gia may áo quần phục vụ Bác Hồ. Ông sinh năm 1936, quê gốc Thái Bình, vốn là một thợ may giỏi nên khi còn rất trẻ ông đã làm cho các cửa hiệu có tiếng tại Hà Nội trước thập niên 1950. Khi “Xưởng may đo hàng kỹ” (đơn vị tiền thân của Công ty 20 bây giờ) được thành lập, ông cùng các anh chị có tay nghề cao ở Hà Nội như Uông Văn Mai, Hoàng Đình Ngụ, Đỗ Quang Ánh, Nguyễn Thị Chinh... đã tình nguyện tham gia xây dựng xưởng.
Ai cũng biết Bác Hồ của chúng ta rất giản dị, nhưng với lòng kính trọng Bác, những thợ may quân trang đã may một bộ quần áo biếu Bác. Bộ quần áo ấy, Bác đã nhận và mùa đông năm 1947, Người đã tặng bộ quần áo này kèm theo một tháng phụ cấp cho bộ đội. Những người thợ bậc cao của Xí nghiệp 20 (trước đây) rất vinh dự được cắt may quần áo cho Bác nhưng ông Chất đã nghẹn lời khi nhớ lại nhiệm vụ may đo trang phục cuối năm 1969 phục vụ lễ tang của Chủ tịch Hồ Chí Minh...
... Ấy là ngày 28-8-1969, Xí nghiệp nhận nhiệm vụ may gấp một lượng lớn quân phục và may gấp cờ, băng tang. Những người thợ may tức tưởi, nghẹn ngào không rời vị trí sản xuất. Tin Bác mất làm đau nhói trái tim của đồng bào, chiến sĩ cả nước. Những lần may áo phục vụ Bác mặc trước đó họ vui bao nhiêu thì nay buồn gấp trăm ngàn lần. Nén đau thương, công nhân làm việc liên tục 24/24 giờ, ca sau tiếp ca trước, ai mệt quá thì tạm nghỉ tại bàn máy một chút rồi lại vùng dậy làm việc. Ông Nguyễn Doãn Chất lúc đó nằm trong số vài ba người cắt may quần áo của Bác Hồ. Cấp trên mang số đo của Bác đến, kèm theo yêu cầu may vạt đằng trước như thường dùng, nhưng vạt đằng sau đặc biệt hơn, may xẻ, để thuận lợi khi Bác ở tư thế nằm. Ông Chất, ông Xô và một nữ công nhân là những người luôn có tay kéo đẹp, mũi chỉ nhỏ, đều, phẳng, đảm nhiệm việc cắt may. Một chiếc máy khâu hiện đại nhất lúc ấy được đưa đến căn phòng tốt nhất, sạch sẽ nhất, không bụi để tổ may làm việc. Tổ may đã ra phố Hàng Bồ, lựa chọn loại chỉ tốt nhất để may áo của Bác. Sau này, đồng chí Phan Xuân Hợp (phó giám đốc xí nghiệp) được giao nghiên cứu việc may quần áo để Bác mặc như khi còn sống. Ông Chất bảo, cho đến lúc này, ông không thể nhớ mình đã may đo bao nhiêu triệu bộ quần áo, nhưng được tham gia may áo cho Bác là vinh dự, là kỷ niệm, hạnh phúc đặc biệt trong đời thợ quân trang của mình.
Ông Nguyễn Doãn Chất đến tuổi về hưu năm 1995, nhưng lãnh đạo Công ty 20 mời ông ở lại tiếp tục truyền nghề, làm chuyên gia về kỹ thuật ở Xí nghiệp may đo quân phục cao cấp. Bạn đọc lúc này có thể sẽ nhớ đến một ông già người nhỏ nhắn, ít nói nhưng tận tụy, luôn có mặt ở cửa hàng may đo quân phục số 53 Cửa Đông (Hà Nội). Không bao giờ thấy ông to tiếng hay cáu gắt, mà chỉ thấy ông cẩn thận, chính xác từng li với chiếc thước dây trên tay. Bao kinh nghiệm nên có thể “nhìn người ra số đo” nhưng không lúc nào ông chủ quan, vội vàng, vì theo ông: “phải có tâm với nghề, phải biết tự trọng với nghề”.
Chuyện ấy, nhiều người trong công ty nể phục ông, bởi những ngày đầu ông tình nguyện vào xưởng may là ông tự nguyện chối bỏ khoản lương hậu hĩnh tại các nhà may nổi tiếng nhất Hà thành. Khi ông có quyết định nghỉ hưu, không ít lời mời nữa đặt ra, ông vẫn từ chối, bởi đã “chót” gắn bó, trọn tình với công ty. Những con người như thế đã góp phần vào sự phát triển mạnh mẽ của Công ty 20...
NGÔ ANH THU