QĐND -  Được Quốc hội đồng ý nâng trần bội chi ngân sách lên 5,3% và phát hành thêm trái phiếu Chính phủ phục vụ đầu tư công, các thành viên Chính phủ và lãnh đạo địa phương đều có chung niềm tin nền kinh tế trong năm 2014 sẽ có thêm cơ hội phát triển, nhưng cũng tỏ ra rất cảnh giác và sẵn sàng cho nhiệm vụ kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô. Đây là luồng ý kiến chủ đạo trong suốt 2 ngày Chính phủ tổ chức Hội nghị trực tuyến với các địa phương, 23 và 24-12.

Chia sẻ với Chính phủ

Sau thời gian dài thiếu vốn đầu tư công, nhiều công trình phải giãn, đình, hoãn thi công theo chủ trương cắt giảm đầu tư công của Chính phủ khiến nhân dân và lãnh đạo nhiều địa phương rất sốt ruột. Sự sốt ruột ấy được thể hiện rất rõ thông qua những đề xuất, kiến nghị Chính phủ rót vốn đầu tư từ lãnh đạo các địa phương khi phát biểu ý kiến tại hội nghị. Hầu hết trong số 25 lãnh đạo các địa phương phát biểu trong 2 ngày đều bày tỏ mong muốn được Chính phủ quan tâm phân bổ vốn đầu tư nhằm thực hiện các dự án đầu tư công trên địa bàn mình quản lý. Tuy vậy, lãnh đạo các địa phương vẫn hiểu và chia sẻ với gánh nặng nhu cầu vốn đầu tư của Chính phủ.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Phước Thanh nhấn mạnh, thời gian qua, Chính phủ đã có nhiều cố gắng trong việc tăng cường quản lý, nâng cao hiệu quả đầu tư công, bước đầu khắc phục được tình trạng đầu tư dàn trải, kém hiệu quả tồn tại trong nhiều năm. Bày tỏ sự cảm thông rằng “tất cả các địa phương phát biểu đều cho thấy đang thiếu vốn”, nhưng ông Thanh cũng nói rằng “rất chia sẻ với Chính phủ”. Ông Thanh nói, “thực sự là rất khó” cho Chính phủ, bởi khi quyết định đầu tư cho dự án nào, Chính phủ đều phải cân nhắc tới yếu tố điều hành vĩ mô, bảo đảm tuân thủ đúng luật pháp. Do vậy, ông Thanh đề nghị lãnh đạo các địa phương cần có sự quan tâm đặc biệt, lựa chọn những dự án thực sự cần thiết để đề xuất đầu tư.

Bốc xếp gạo xuất khẩu tại cảng Sài Gòn. Ảnh: TTXVN

Nói về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Đinh La Thăng cũng khẳng định: “Chúng tôi rất chia sẻ với các địa phương, vì địa phương nào cũng rất khó khăn, đặc biệt là những dự án dừng, hoãn tiến độ”. Nhưng ông cũng đề nghị các địa phương chia sẻ với Chính phủ, “bởi vì tất cả các dự án đều theo danh mục Quốc hội phê duyệt, cho nên có đề nghị thế, chứ đề nghị nữa thì Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh cũng chịu”. Từ đó, Bộ trưởng Đinh La Thăng đề nghị các địa phương dùng Quỹ Bảo trì đường bộ để bảo trì, sửa chữa đường, bảo đảm an toàn giao thông và đáp ứng nhu cầu đi lại cho nhân dân.

Chỉ đạo về vấn đề này, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu Bộ Giao thông vận tải và các địa phương khắc phục tình trạng “các địa phương cứ phê duyệt dự án, rồi chờ Trung ương chi”. “Nếu các địa phương cứ duyệt dự án, Trung ương chi tiền thì trả nợ không nổi đâu”, Thủ tướng nói.

Triệt để tiết kiệm chi

Trong điều kiện nguồn lực còn tiếp tục khó khăn, một trong những yêu cầu được Chính phủ đưa ra là phải triệt để tiết kiệm chi để mỗi đồng vốn đầu tư đều mang lại hiệu quả cao nhất. Ngay tại Kỳ họp thứ sáu, Quốc hội khóa XIII vừa diễn ra hồi tháng 11, Chính phủ đã đưa ra lời hứa như vậy trước Quốc hội. Tại Hội nghị này, tinh thần triệt để tiết kiệm chi tiếp tục được các thành viên Chính phủ và Thủ tướng nhắc lại như một yêu cầu xuyên suốt khi thực hiện nhiệm vụ năm 2014.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cao Đức Phát nhấn mạnh, khi triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới năm 2014, sẽ chỉ có những công trình hạ tầng phục vụ lợi ích sát sườn của nhân dân mới được ưu tiên lựa chọn đầu tư. Trên tinh thần ấy, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ đề xuất phương án phân bổ nguồn lực xây dựng nông thôn mới về các địa phương. “Hiện nay, Quốc hội đã thông qua khoản 15.000 tỷ đồng, chúng tôi sẽ làm quy chế đề xuất Chính phủ phân bổ về các địa phương”, Bộ trưởng Cao Đức Phát nói.

Quán triệt tinh thần triệt để tiết kiệm chi, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Đinh La Thăng phấn khởi báo cáo

Thu hoạch cá ở huyện Giao Thủy, tỉnh Nam Định. Ảnh TTXVN

với Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng kết quả rà soát, cắt giảm những hạng mục không cần thiết giúp ngân sách tiết kiệm được khoảng 35.000 tỷ đồng. “Theo chỉ đạo của Thủ tướng, chúng tôi đã rà soát quy mô không chỉ các dự án của Trung ương, mà cả dự án của địa phương. Hôm trước, tôi đi kiểm tra ở Quảng Nam thấy có con đường rộng mênh mông mà không có ai đi. Cho nên, vừa rồi, chúng tôi rà soát lại toàn bộ các dự án để phân kỳ đầu tư, giảm tối thiểu nhưng vẫn bảo đảm mục tiêu. Kết quả là đã giảm được 35.000 tỷ đồng. Có những dự án thiết kế vô cùng lãng phí. Nhiều địa phương kết hợp mặt đường làm sân phơi lúa luôn vì rộng quá”, Bộ trưởng Đinh La Thăng nói một cách dí dỏm.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh chỉ ra thực tế rất lãng phí trong thời gian qua tồn tại trong hình thức đầu tư BT. Theo Bộ trưởng Bùi Quang Vinh, có hai hình thức đầu tư BT là dự án đổi dự án, hoặc dự án đổi tiền. Theo hình thức thứ hai, nhà đầu tư có thể phải vay ngân hàng để đầu tư. “Thời điểm 2011, có những doanh nghiệp phải vay ngân hàng với lãi suất 17% để làm đường. Cuối cùng, cộng tất cả chi phí trong dự án thì chi phí làm 1 con đường đó có thể làm được 2. Vậy thì rất vô lý. Nếu như thế thì địa phương và Chính phủ nhận dự án đó làm luôn cho đỡ lãng phí”, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh phân tích. Từ đó, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh đề nghị Thủ tướng hạn chế Bộ Giao thông vận tải và các địa phương sử dụng hình thức đầu tư BT và bỏ hẳn hình thức đầu tư BT dự án đổi tiền.

Quyết liệt triển khai từ đầu năm

Phát biểu kết luận hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cảm ơn các thành viên Chính phủ, lãnh đạo các địa phương đã bày tỏ sự đồng tình cao với Dự thảo Nghị quyết về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu chỉ đạo, điều hành thực hiện Kế hoạch Phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2014. Thủ tướng khẳng định sẽ tiếp thu những ý kiến đóng góp của 25 lãnh đạo tỉnh, thành phố và 12 ý kiến của các thành viên Chính phủ để hoàn thiện Dự thảo Nghị quyết, đồng thời đề nghị những địa phương, bộ, ngành chưa có thời gian phát biểu tại hội nghị sẽ tiếp tục gửi ý kiến về Chính phủ trước ngày 1-1-2014.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, triển khai thực hiện nhiệm vụ năm 2014 trong bối cảnh có khó khăn, có thuận lợi, nhiệm vụ đặt ra rất nặng nề, đòi hỏi các cấp, các ngành phải có quyết tâm cao, nỗ lực lớn. Nghị quyết đã nêu rõ mục tiêu tổng quát, các mục tiêu chủ yếu, các nhóm nhiệm vụ, giải pháp đồng bộ. “Vấn đề là chúng ta phải thực hiện ngay từ ngày đầu, tháng đầu của năm trên tinh thần quyết liệt”, Thủ tướng nói.

Thủ tướng yêu cầu, trong năm 2014, nhiệm vụ đầu tiên là Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo tăng cường ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát. Theo Thủ tướng, kinh tế vĩ mô trong thời gian qua đã ổn định hơn, vững chắc hơn, nhưng vẫn còn có mặt chưa thật vững chắc. Thực tiễn đã chỉ ra rằng, ổn định vĩ mô là việc làm lâu dài, không có ổn định vĩ mô thì không có phát triển bền vững. Vì vậy, Thủ tướng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam điều hành sao cho lạm phát năm 2014 nằm trong khoảng 6,5%-7% và phải “bám từ đầu năm”. Thủ tướng cũng nhận định, đây là nhiệm vụ khó khăn, vì năm 2014 sẽ tăng bội chi ngân sách lên 5,3%, phát hành thêm trái phiếu, tăng tổng dư nợ tín dụng, tăng tổng phương tiện thanh toán để thúc đẩy kinh tế phát triển. “Chúng ta không chủ quan, không coi thường và sẽ tiếp tục ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Nhiệm vụ tiếp theo được Thủ tướng nhắc tới là sẽ tiếp tục rà soát, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, giải quyết nợ xấu, chủ động hội nhập quốc tế, trước hết là hội nhập kinh tế quốc tế, tận dụng tốt cơ hội do các hiệp định thương mại tự do mang lại để phát triển thị trường, đẩy mạnh xuất khẩu.

Thủ tướng đặc biệt nhấn mạnh nhiệm vụ thực hiện 3 đột phá chiến lược gắn với tái cơ cấu nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng.

Về cải cách thể chế, Thủ tướng yêu cầu hoàn thiện thể chế Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, phát huy quyền làm chủ của nhân dân trên mọi lĩnh vực, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Về cải cách thủ tục hành chính, Thủ tướng yêu cầu triển khai quyết liệt Đề án Tổng thể đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân và các cơ sở dữ liệu liên quan đến quản lý dân cư giai đoạn 2013-2020. Thủ tướng yêu cầu Bộ Nội vụ hết sức chú ý chế độ công chức, công vụ, ban hành bộ tiêu chí đánh giá cán bộ, công chức hoàn thành nhiệm vụ để áp dụng thống nhất trên cả nước. Cải cách hành chính phải theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân, công khai, minh bạch để phòng chống tham nhũng.

Thủ tướng cũng đặc biệt quan tâm tới việc triển khai tái cơ cấu nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng. Thủ tướng nhấn mạnh, những ngân hàng yếu kém đã được khắc phục một bước, không xảy ra đổ vỡ, nhưng vẫn còn ngân hàng yếu kém đòi hỏi phải tái cơ cấu. Các doanh nghiệp nhà nước cũng cần tiếp tục được tái cơ cấu quyết liệt, mạnh mẽ theo hướng cổ phần hóa. Theo đó, lĩnh vực nào Nhà nước cần giữ vai trò chi phối thì giữ lại 65% cổ phần, lĩnh vực nào không cần thiết thì giữ tỷ lệ dưới 65% hoặc bán hết, “nhưng không làm tràn lan, làm thất thoát tài sản Nhà nước”. Thậm chí, Thủ tướng yêu cầu thay cả những giám đốc "dùng dằng" trong việc cổ phần hóa để đẩy nhanh tiến độ công việc này.

Thủ tướng cũng trực tiếp chỉ đạo từng nhiệm vụ cụ thể trong việc tái cơ cấu nông nghiệp, bảo vệ đất lúa, bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường, phòng chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, đối ngoại và nhiệm vụ trước mắt bảo đảm cho nhân dân đón Tết an toàn, tiết kiệm, không bị sốt hàng, cháy hàng trong dịp cuối năm.

MINH THẮNG