Đề nghị chỉ tăng mức phạt tiền tối đa trong trường hợp thực sự cần thiết

Tại phiên họp, trình bày tờ trình về dự án luật, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long nêu rõ: Sau 6 năm triển khai thi hành, bên cạnh những kết quả đạt được, Luật Xử lý vi phạm hành chính (XLVPHC) đã phát sinh một số vướng mắc, bất cập lớn, đòi hỏi phải sửa đổi, bổ sung để bảo đảm phù hợp với tình hình thực tiễn.

Trong đó, đối với công tác xử phạt vi phạm hành chính, khó khăn, vướng mắc chủ yếu tập trung vào những vấn đề như: Mức phạt tiền tối đa trong một số lĩnh vực còn quá thấp, thiếu tính răn đe; thẩm quyền tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm bị giới hạn bởi thẩm quyền phạt tiền; thủ tục xử lý tang vật, phương tiện vi phạm hành chính còn nhiều bất cập; việc thi hành và cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính cũng có những hạn chế nhất định…

Đề xuất tăng mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực báo chí từ 100 triệu đồng lên 250 triệu đồng

Bộ trưởng Lê Thành Long đã nêu lên một số sửa đổi, bổ sung của dự án luật. Trong đó, đáng chú ý, về mức phạt tiền tối đa trong các lĩnh vực, Chính phủ đề nghị tăng mức phạt tối đa trong một số lĩnh vực tại Điều 24 như giao thông đường bộ, thủy lợi, kinh doanh bất động sản…; bổ sung mức phạt tối đa cho một số lĩnh vực chưa được quy định tại Điều 24 như tín ngưỡng, đối ngoại, bảo hiểm thất nghiệp, in, an toàn thông tin mạng.

Cụ thể, so với Luật XLVPHC hiện hành, dự thảo Luật được sửa đổi theo hướng tăng mức phạt tiền tối đa của 10 lĩnh vực: Giao thông vận tải đường bộ và phòng, chống tệ nạn xã hội từ 40 triệu đồng lên 75 triệu đồng; cơ yếu, quản lý và bảo vệ biên giới quốc gia, giáo dục từ 50 triệu đồng lên 75 triệu đồng; điện lực từ 50 triệu đồng lên 100 triệu đồng; bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng từ 100 triệu lên 200 triệu; quản lý công trình thủy lợi (sửa đổi thành lĩnh vực thủy lợi), báo chí từ 100 triệu đồng lên 250 triệu đồng; kinh doanh bất động sản tăng từ 150 triệu đồng lên 500 triệu đồng.

Đồng thời, dự thảo Luật bổ sung quy định mức phạt tiền tối đa của 6 lĩnh vực: Tín ngưỡng, đối ngoại (30 triệu đồng); cứu nạn, cứu hộ (50 triệu đồng), in và an toàn thông tin mạng (100 triệu đồng), sở hữu trí tuệ (250 triệu đồng).

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu tại phiên họp. Ảnh: Quốc hội.

Đại diện cơ quan thẩm tra dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cơ bản tán thành với nhiều nội dung của dự thảo Luật. Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đề nghị nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng hơn việc tăng mức phạt tiền tối đa trong từng lĩnh vực; chỉ tăng mức phạt tiền tối đa trong trường hợp thực sự cần thiết, có cơ sở và phải được đánh giá tác động cụ thể, bảo đảm tương xứng với mức độ nguy hiểm của từng nhóm hành vi vi phạm, bảo đảm tính tổng thể trong mối tương quan với các lĩnh vực khác và thẩm quyền xử phạt của các chức danh trong lĩnh vực đó.

“Chưa có cơ sở để xem xét việc tăng mức phạt tiền tối đa của 10 lĩnh vực như dự thảo Luật đề xuất. Thực tế cho thấy, biện pháp hữu hiệu hơn để bảo đảm tính răn đe và giáo dục của việc xử phạt vi phạm hành chính là thực hiện nghiêm nguyên tắc “mọi hành vi vi phạm hành chính phải được phát hiện, ngăn chặn kịp thời và phải bị xử lý nghiêm minh, mọi hậu quả do vi phạm hành chính gây ra phải được khắc phục theo đúng quy định của pháp luật”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng nêu rõ.

Mặt khác, Ủy ban Pháp luật nhận thấy một số trường hợp xử phạt với mức phạt tiền thấp, chưa tương xứng với tính chất, mức độ của hành vi vi phạm hành chính được dư luận phản ánh trong thời gian qua và góp ý của một số cơ quan, tổ chức không phải do bất cập về mức phạt tiền tối đa của lĩnh vực được quy định tại Luật XLVPHC mà là do các văn bản dưới luật quy định chưa thực sự phù hợp.

Dẫn chứng lại vụ sàm sỡ, ép hôn cô gái trong thang máy xảy ra ở quận Thanh Xuân, Hà Nội hay vụ tấn công tình dục xảy ra ở Đông Hà, Quảng Trị bị xử phạt hành chính 200.000 đồng là do Nghị định số 167/2013/NĐ-CP quy định, Ủy ban Pháp luật cho rằng: Trong khuôn khổ mức phạt tiền tối đa được Luật hiện hành quy định, Chính phủ có thể sửa đổi, bổ sung các Nghị định quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tương ứng để tăng mức phạt đối với hành vi cụ thể, bảo đảm tương xứng với tính chất, mức độ của hành vi vi phạm và bảo đảm tính răn đe, phòng ngừa mà không cần thiết phải sửa đổi Luật để nâng mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực đó.

Làm rõ căn cứ thực tiễn của việc tăng mức phạt tiền tối đa

Qua thảo luận, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành với việc tăng mức phạt tiền tối đa ở một số lĩnh vực. Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đồng tình với việc tăng mức phạt tiền tối đa trong một số lĩnh vực để tăng mức răn đe, hạn chế các hành vi vi phạm. Tuy nhiên, Phó chủ tịch Quốc hội đề nghị cần chỉ rõ những lĩnh vực nào vi phạm đang có dấu hiệu cần phải nâng mức xử phạt để răn đe và nên đưa thành những khoản riêng cho rõ. Phó chủ tịch Quốc hội dẫn chứng vấn đề an toàn giao thông và cho rằng, hiện nay vi phạm về giao thông tương đối phổ biến nên phải chăng cần cân nhắc mức xử phạt cao hơn, ví dụ như việc xe chở quá số người quy định, việc chống đối người thi hành công vụ hay vấn đề môi trường... “Hiện nay mức xử phạt còn khá thấp, chỉ vài trăm nghìn đồng nên chưa đủ sức răn đe đối với các đối tượng vi phạm. Những vấn đề chưa đến mức vi phạm hình sự thì cần xử phạt hành chính nặng”, Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng cơ bản thống nhất với việc tăng mức phạt tiền tối đa và bổ sung quy định mức phạt tiền tối đa của một số lĩnh vực. Chủ tịch Quốc hội cho rằng việc này là phù hợp, đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn, nhằm răn đe, ngăn chặn những hành vi vi phạm hành chính. Tuy nhiên, việc này cũng cần làm rõ căn cứ thực tiễn; theo đó, 10 lĩnh vực được đề nghị tăng mức phạt tiền tối đa và 6 lĩnh vực được bổ sung quy định mức phạt tiền tối đa đã là những lĩnh vực thực sự cần thiết, cấp bách, bất cập cần phải tăng mức phạt tiền tối đa hay chưa- Chủ tịch Quốc hội nêu câu hỏi.

Bên cạnh đó, nhấn mạnh đây là đạo luật rất quan trọng và việc xử lý vi phạm hành chính liên quan đến quyền con người, quyền công dân, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị, việc sửa đổi luật lần này cần bảo đảm vừa quản lý nhà nước, quản lý xã hội tốt và vừa bảo đảm quyền tôn trọng con người, quyền công dân. Những quy định liên quan đến quyền con người, quyền công dân cần được rà soát thật kỹ; những quy định hạn chế quyền con người, quyền công dân thì phải cân nhắc theo đúng Điều 4 của Hiến pháp.

Để đáp ứng đủ điều kiện trình Quốc hội, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ tiếp tục hoàn thiện hồ sơ dự án Luật theo hướng bổ sung làm rõ thực trạng các bất cập, vướng mắc, căn cứ, sự cần thiết sửa đổi, bổ sung các nội dung của dự thảo Luật và đánh giá tác động cụ thể đối với từng chính sách của dự thảo Luật; đồng thời bổ sung dự thảo các văn bản quy định chi tiết các điều, khoản được giao trong Luật, làm cơ sở để Quốc hội xem xét, cho ý kiến....

PHƯƠNG HẰNG