Chính quyền, người dân cùng đề cao trách nhiệm

QĐND - Tết Nguyên đán và mùa lễ hội năm 2013 đang đến gần, cùng với thời điểm cả nước bước vào những ngày cao điểm của mùa khô, thời điểm rất dễ xảy ra các vụ hỏa hoạn. Mặc dù đã có rất nhiều biện pháp, chế tài, quy định được chính quyền và các lực lượng chức năng đưa ra nhằm phòng ngừa, đối phó, song thực tế hiệu quả đạt được vẫn chưa cao, vẫn xảy ra những vụ hỏa hoạn lớn, gây tổn thất nặng nề về người và tài sản.

Những nỗi đau từ sự bất cẩn...

Ngày 28-1-2013, TAND Tối cao đã xét xử phúc thẩm vụ cháy gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng tại xưởng may ở xã Tân Dân (huyện An Lão, TP Hải Phòng) xảy ra vào chiều 29-7-2011, làm 13 người chết, 25 người bị thương nặng… TAND Tối cao đã tuyên phạt các đối tượng Nhiếp Thiếu Phong 12 năm tù; Bùi Thị Hiền 11 năm tù; Lê Văn Bảy 10 năm tù; Bùi Thị Sự 7 năm tù; Nguyễn Văn Linh 3 năm 6 tháng tù về các tội “Vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy (PCCC)”, “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” và buộc các bị cáo phải bồi thường 4 tỷ 404 triệu đồng cho các nạn nhân... Chỉ từ sự bất cẩn, thiếu ý thức mà 5 người trên đã bị lâm vào cảnh tù tội, tài sản tiêu tan... 40 người là nạn nhân trong vụ cháy, đều trong tuổi lao động, là trụ cột gia đình nay bỗng nhiên phải bỏ mạng hoặc trở thành tàn tật suốt đời.

Hiện trường vụ cháy xảy ra tại phố Hàm Tử Quan (Hà Nội).

Chúng tôi trở lại thăm các nạn nhân của vụ cháy trên tại Viện Bỏng quốc gia, sau hơn một năm điều trị. Đa số các nạn nhân đã được xuất viện, chỉ còn lại 6 trường hợp do vết bỏng quá nặng và bị biến chứng nên vẫn đang phải điều trị. Bệnh nhân Hoàng Thị Hải Quỳnh (18 tuổi) bị bỏng 75% diện tích cơ thể. Nhắc đến chuyện đi học, nước mắt Quỳnh lại chảy tràn xuống má. Trong sự héo hắt sau hơn một năm vay công mượn nợ để chạy chữa cho con, bà Đỗ Thị Thìn (mẹ của Quỳnh) cho biết: “Trước khi bị nạn, em nó vừa biết tin đỗ vào Đại học Ngân hàng. Tranh thủ lúc chờ nhập học em xin tôi cho đi làm thêm ở xưởng giày để lấy tiền nhập học, ai ngờ cơ sự thế này...”. Nằm cạnh giường của Quỳnh là Vũ Thị Bích Phượng cũng là nạn nhân trong vụ cháy trên. Phượng đang là sinh viên Đại học Thương mại Hà Nội, tranh thủ thời gian được nghỉ hè ở quê, em xin vào làm thêm ở xưởng giày để phụ giúp gia đình. Ai ngờ chưa nhận một đồng lương nào thì tai họa ập đến. Sau hơn một năm điều trị, đến nay Phượng vẫn chưa bình phục, còn chuyện quay lại trường thì quả là quá khó... Cũng mang nỗi đau bị mất nhà, mất tài sản nhưng với bà Nguyễn Thị B. ở phố Hàm Tử Quan (Hà Nội) còn phải chịu nỗi dằn vặt, ân hận chưa biết đến bao giờ. Ngày 26-8-2012, sau khi thắp hương lên bàn thờ của gia đình, bà B. đã khóa cửa nhà để đi chợ. Lửa từ tàn hương rụng xuống đã gây cháy toàn bộ căn nhà 3 tầng cùng tài sản của gia đình bà và 2 nhà hàng xóm. Đau đớn hơn, ngọn lửa đã khiến mẹ bà B. bị chết cháy...

Công tác PCCC còn nhiều bất cập

Năm 2012 cả nước đã xảy ra gần 2000 vụ cháy, làm chết hơn 80 người, bị thương gần 200 người, thiệt hại về tài sản khoảng hơn 1.100 tỷ đồng. Trong 4 ngày Tết Nguyên đán Nhâm Thìn 2012, riêng địa bàn Hà Nội xảy ra 7 vụ cháy (tăng 3 vụ so với Tết trước)... Theo phân tích của Cục Cảnh sát PCCC và cứu nạn, cứu hộ (CNCH), Bộ Công an, mặc dù năm 2012 số vụ cháy có giảm khoảng 15% so với năm 2011 nhưng tính chất phức tạp, mức độ thiệt hại lại lớn hơn, riêng số người chết tăng 36 người... Theo cơ quan chức năng, địa bàn thường xảy ra cháy nhiều nhất là khu dân cư, các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ cá thể nằm đan xen kẽ giữa khu dân cư... Nguyên nhân cháy được xác định chủ yếu vẫn là do sự bất cẩn của người dân. 

Thiếu tướng Đỗ Văn Sơn, Cục trưởng Cục Cảnh sát PCCC và CNCH, Bộ Công an cho biết: Đợt tổng kiểm tra công tác PCCC trên địa bàn cả nước tháng 12-2012 cho thấy nhiều sai phạm hết sức nghiêm trọng: Hệ thống PCCC của gần 70% nhà chung cư, nhà cao tầng không bảo đảm; trên 80% nhà chung cư bị lấn chiếm lối thoát nạn hoặc lối thoát nạn không đạt chuẩn; trên 50% khu dân cư và các khu chung cư có lối vào quá hẹp, xe chữa cháy không thể hoạt động khi xảy ra hỏa hoạn; trên 85% hệ thống điện ở các căn hộ ở nhà chung cư không bảo đảm an toàn do người sử dụng tự ý cải tạo; để giảm chi phí xây dựng, nhất là tại các dự án nhà tái định cư, nhà ở xã hội dành cho người thu nhập thấp, chủ đầu tư không trang bị hoặc trang bị không đầy đủ hệ thống PCCC theo tiêu chuẩn; lắp đặt thiết bị PCCC rẻ tiền, tuổi thọ thấp, trong khi các công trình có thời gian sử dụng lại cao... Bên cạnh đó, công tác PCCC tại cơ sở cũng còn tồn tại nhiều sự bất cập như: Lực lượng chữa cháy chuyên nghiệp tại chỗ hiện còn rất mỏng, phương tiện cũ và thiếu... Cả nước hiện có hơn 1000 tòa nhà cao từ 10 tầng trở lên. Nhà càng cao thì càng khó khăn cho công tác PCCC bởi, thực tế hiện nay, xe chuyên dụng cho công tác PCCC mới chỉ tiếp cận đến tầng 15, 16...

Giải pháp hiệu quả từ chính người dân

Cũng theo Thiếu tướng Đỗ Văn Sơn, trước tình hình cháy nổ còn diễn biến phức tạp, nhất là vào dịp Tết Nguyên đán và mùa lễ hội sắp tới nguy cơ cháy tăng cao, Cơ quan Cảnh sát PCCC và CNCH khuyến cáo: Các ngành, đơn vị, chính quyền các địa phương cần tiếp tục tăng cường đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật và kiến thức về PCCC cho nhân dân; thường xuyên duy trì công tác kiểm tra hệ thống chữa cháy và các phương tiện, dụng cụ chữa cháy, cứu hộ, cứu nạn, nếu phát hiện hư hỏng phải khắc phục và thay thế ngay... Mỗi cơ quan, đơn vị, cơ sở đều phải có kế hoạch PCCC và thường xuyên duy trì lực lượng trực PCCC tại chỗ, lực lượng dân phòng đủ về số lượng và đảm bảo về chất lượng; tăng cường canh gác, tuần tra ngoài giờ làm việc, nhất là vào ban đêm... Mỗi người dân hãy tự ý thức về PCCC, chủ động tìm hiểu những kiến thức cơ bản nhất về cháy nổ và các biện pháp phòng tránh để bảo đảm an toàn PCCC ngay tại gia đình, cơ quan, đơn vị mình công tác. Hiện nay, quy chuẩn an toàn phòng cháy đối với loại hình nhà siêu cao tầng, nhà dành cho người thu nhập thấp, nhà tái định cư đã bộc lộ nhiều bất cập. Vì vậy Cục Cảnh sát PCCC đề nghị Bộ Xây dựng cần tổ chức rà soát, sửa đổi cho phù hợp. Đồng thời kiến nghị cơ quan CSĐT, tòa án các cấp khẩn trương điều tra và đưa ra xét xử công khai những cá nhân gây ra những vụ cháy, nổ nghiêm trọng để tạo tính răn đe.

Để Tết Nguyên đán và mùa lễ hội 2013 diễn ra an toàn, Cục Cảnh sát PCCC và CNCH khuyến cáo người dân hạn chế trong việc đốt vàng mã và hương, nến, nhất là tại các khu vực đông dân cư. Ban quản lý các khu di tích cũng cần củng cố, xây dựng các nội quy, quy định trong việc thắp hương, đốt vàng mã tại các khu di tích, đôn đốc, nhắc nhở để người dân thực hiện nghiêm túc các quy định, điều kiện an toàn PCCC.

Bài, ảnh: MAI CHU ANH