QĐND - Tại Bảo tàng Lực lượng Tăng-Thiết giáp, có một chiếc xe tăng luôn thu hút sự chú ý của khách tham quan, đó là chiếc xe tăng T34, số hiệu 114. Đây là chiếc xe tăng đầu tiên của Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam. Chiếc xe tăng này đã gắn liền với tên tuổi và những sự kiện quan trọng trong lịch sử của Trung đoàn xe tăng 202 và Binh chủng Tăng-Thiết giáp.

Xe tăng T34, số hiệu 114 trưng bày tại Bảo tàng Lực lượng Tăng-Thiết giáp.

Chúng tôi gặp ông Đào Văn Bàn, đại tá quân đội đã nghỉ hưu, hiện đang sinh sống tại TP Phủ Lý (tỉnh Hà Nam), người đã lái chiếc xe tăng T34 mang số hiệu 114. Trò chuyện với chúng tôi, ông say sưa kể về chiếc xe tăng lịch sử đó. Trong những năm tháng chiến tranh, ông được Đảng và quân đội ta lựa chọn, cử sang Trung Quốc để đào tạo về kỹ thuật xe tăng. Kết thúc khóa học, học viên Việt Nam được biên chế thành các kíp xe để nhận xe tăng do Liên Xô viện trợ và tham gia diễn tập hiệp đồng chiến đấu cùng Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc. Cuối tháng 8-1959, lớp đào tạo học viên xe tăng Việt Nam tập trung tại Quế Lâm (Trung Quốc) để nhận gần 100 xe tăng T34 và pháo tự hành CY-76 do Liên Xô viện trợ. Khi đó, chiếc xe tăng số hiệu 114 được biên chế cho 3 thành viên gồm: Ông Lê Xuân Kiểu (trưởng xe), ông Lê Cối (pháo thủ) và ông Đào Văn Bàn (lái xe).

Sau khi ổn định biên chế tổ chức, ngày 5-10-1959, tại Quế Lâm, Trung Quốc, Trung đoàn xe tăng 202-Trung đoàn xe tăng đầu tiên của QĐND Việt Nam được thành lập theo Nghị định số 449/NĐ ngày 5-10-1959, do Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ký. Ngày 5-10 trở thành ngày truyền thống của Bộ đội Tăng-Thiết giáp. Ngay sau đó, kíp xe tăng 114 nằm trong đội hình của Trung đoàn 202 đã tham gia diễn tập thực binh bắn đạn thật cùng Sư đoàn bộ binh La Thịnh Giáo của Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Sau diễn tập, Trung đoàn 202 tiếp tục huấn luyện, bảo dưỡng xe tăng, chờ ngày về Việt Nam. Chiều 13-7-1960, chuyến tàu chở xe tăng đầu tiên xuất phát từ Quế Lâm (Trung Quốc) đã về đến ga Vĩnh Yên (Vĩnh Phúc). Xe tăng 114, do Trung sĩ Đào Văn Bàn lái, đã đặt vết xích đầu tiên lên mảnh đất thiêng liêng của Tổ quốc, đánh dấu một mốc son trong lịch sử của Bộ đội Tăng-Thiết giáp Việt Nam. Sau này, kíp xe 114 vinh dự được giao nhiệm vụ trực tiếp tham gia đào tạo những kíp lái xe tăng đầu tiên của Binh chủng Tăng-Thiết giáp. Quá trình tham gia huấn luyện, chiến đấu, kíp xe 114 luôn đạt thành tích xuất sắc.

Hiện nay, Bộ đội Tăng-Thiết giáp ngày càng phát triển lớn mạnh, được trang bị nhiều chủng loại xe tăng hiện đại, nhưng với nhiều thế hệ cán bộ, chiến sĩ, chiếc xe tăng T34, số hiệu 114 đã trở thành một trong những hiện vật tiêu biểu trong 55 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành của Bộ đội Tăng-Thiết giáp.

Bài và ảnh: NGÔ KIM THANH