QĐND Online - Hiện nay, phần lớn diện tích cà phê ở Tây Nguyên đang bước vào thời kỳ “lão hóa” và đang đe dọa đến sự ổn định của ngành cà phê Việt Nam. Điều nghịch lý là hiện tại, Viện Khoa học Kỹ thuật (KHKT) Nông- Lâm nghiệp Tây Nguyên đã lai tạo được nhiều giống cà phê cho sản lượng, năng suất cao, kích cỡ hạt lớn đáp ứng tốt yêu cầu… Tuy nhiên, thay thế, tái canh cây cà phê này đang gặp phải rất nhiều trở ngại cần được giải quyết.

Theo số liệu từ Viện KHKT Nông lâm Tây Nguyên, hiện diện tích cà phê già cỗi ở Tây Nguyên chiếm tỷ lệ cao (trên 100 ngàn ha), khoảng 30% tổng diện tích trồng cà phê hiện nay của cả nước đã già cỗi và cần phải tái canh. Các diện tích cà phê ở đây đều có tuổi đời từ 20 -30 năm khai thác vẫn cho sản lượng quả, tuy nhiên, hiện sản lượng và năng xuất của diện tích cà phê này đang có dấu hiệu giảm dần theo từng niên vụ….. Cả nước hiện có khoảng 530 ngàn héc ta đất trồng cà phê, nhưng đáng lo ngại khi có đến 30% tổng diện tích cà phê đã già và cho chất lượng thấp, tập trung chủ yếu tại Đắk Lắk và Lâm Đồng, cần phải thay thế trong vòng 5 đến 10 năm tới.

Khoảng 50% diện tích Cà phê tại Đăk Lăk đã có độ tuổi trên 15 năm

Dự báo được tình hình, hiện Đăk Lăk đã xây dựng 4 vườn nhân chồi, cây giống ghép tại các huyện Cư M’gar, Krông Pắk, Trung tâm giống cây trồng vật nuôi tỉnh, Viện KHKT Nông- Lâm nghiệp Tây Nguyên, đáp ứng yêu cầu cây giống, chồi ghép cho các địa phương, doanh nghiệp cải tạo, làm trẻ hóa lại vườn cà phê. Các dòng cà phê vối chọn lọc như TR4,TR5, TR6, TR7, TR8, TR9, TR11, TR12 và TR13 do Viện KHKT Nông- lâm nghiệp Tây Nguyên lai tạo đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận. Đây là những giống cà phê cho năng suất cao, kích cỡ hạt lớn (tỷ lệ hạt R1 trên sàng 6,5mm) đáp ứng tốt yêu cầu xuất khẩu, kháng bệnh gỉ sắt cao, chín muộn tránh được bất lợi về mùa mưa trong thời gian thu hoạch.

Tuy nhiên, sản xuất cà phê của tỉnh có quy mô nhỏ lẻ mang tính chất nông hộ là chủ yếu, do vậy khó khăn lớn nhất là nếu nông dân cưa đốn để làm “trẻ hóa” lại cây cà phê sẽ mất đi sản lượng thu hoạch hàng năm, ảnh hưởng đến đời sống của chính gia đình họ. Ông Lê Văn Bá xã Ea Nhôn, huyện Buôn Đôn cho biết “Hiện gia đình tôi có 4 ha cà phê trong đó có tới gần 2ha cà phê đã trồng trên 15 năm rồi… tôi rất muốn chặt bỏ để trồng cây mới, nhưng giờ mà chặt bỏ đi thì nhà tôi sẽ mất đi khoản tiền thu từ diện tích cà phê này, lấy đâu tiền trang trải cuộc sống hàng ngày. Trồng cây mới ít nhất 4 -5 năm mới cho thu hoạch lại”.

Thiết nghĩ, để đón đầu thực trạng cây cà phê bị “lão hóa” trên diện rộng, kinh doanh cho hiệu quả cao, giữ vững ổn định sản lượng, năng suất cho ngành cà phê Tây Nguyên nói riêng và ngành cà phê Việt Nam nói chung ngoài việc vận động bà con thay thế những cây già cổi bằng các giống mới cho năng suất, sản lượng cao, về lâu dài nhà nước, nhất là doanh nghiệp kinh doanh sản xuất cà phê cũng cần có chính sách hỗ trợ để nông dân cưa đốn tái tạo lại cây cà phê kịp thời. Nếu không làm tốt 5 đến 10 năm nữa chúng ta sẽ mất đi vị trí dẫn đầu về xuất khẩu cà phê như hiện nay.

Bài, ảnh BÁ THĂNG