QĐND Online – Trong nhiệm kỳ 2007-2011, ngành tòa án và viện kiểm sát đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, theo nhiều đại biểu Quôc hội, cần có cơ chế, chính sách hợp lý hơn nữa cho ngành này, đồng thời có kế hoạch đào tạo và tăng cường đủ số lượng và chất lượng cán bộ cho ngành…

Các đại biểu đều cơ bản nhất trí với Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2007-2011 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao.  Trong nhiệm kỳ qua, mặc dù tìn hình tội phạm diễn biến phức tạp, nhất là những tội phạm mới xuất hiện, như: tội phạm Internet, chứng khoán, tội phạm có yếu tố nước ngoài… Nhưng hai ngành có nhiều cố gắng nên kết quả đạt được có nhiều chuyển biến tích cực so với nhiệm kỳ trước.

Những thành quả nổi bật là chất lượng, hiệu quả, tỷ lệ các vụ án được xét xử nâng cao. Việc án oan, bỏ lọt tội phạm được hạn chế. Tòa án nhân dân tối cao đã có nhiều giải pháp hữu hiệu để giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm. Vì số lượng đơn này rất nhiều, ngành tòa án đã quyết định  phân công nhiệm vụ cho các tòa chuyên trách tham gia giải quyết, do vậy  đã giải quyết kịp thời. Ngoài ra, Tòa án nhân dân tối cao còn thành lập tổ công tác đặc biệt giải quyết những vụ án kéo dài, phức tạp…

Trong nhiệm kỳ, Tòa án nhân dân tối cao đã tích cực kiểm tra việc xét xử cho hưởng án treo của các cấp tòa địa phương. Có biện pháp giải quyết kịp thời, chặt chẽ, kiểm đểm, đánh giá các thẩ phán xét xử cho hưởng án treo vì lỗi chủ quan. Nhờ vậy, việc xét xử án treo tại các cấp đã hạn chế hơn.

Tuy đạt được nhiều kết quả tích cực, nhưng việc xét xử vẫn còn những hạn chế. Oan sai vẫn có, một số cán bộ trong ngành tha hóa, vi phạm đạo đức nghề, thậm chí vi phạm pháp luật. Thảo luận về vấn đề này, các đại biểu đã phân tích đến nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân cơ bản là vấn đề con người vẫn chưa được giải quyết hợp lý nhất.

Đại biểu Phạm Quốc Anh (đoàn Đồng Nai) phát biểu ý kiến. Ảnh: Internet

Đại biểu Nguyễn Đình Quyền (đoàn Hà Nội) cho rằng, trong những năm qua, Đảng và Nhà nước quan tâm nhiều tới cán bộ tư pháp, nhưng trước tình hình mới vẫn còn chưa đáp ứng được. Đại biểu nêu dẫn chứng qua việc đi công tác của mình: “Vài năm tới, giám định pháp y sẽ không còn ai làm, hiện tại chỉ có những cán bộ sắp về hưu làm thôi. Không ai muốn làm nhiệm vụ này vì cơ chế chính sách rất bất cập”. Đời sống cán bộ tư pháp còn khó khăn, nên cán bộ vẫn thiếu về số lượng, số nhỏ thái hóa biến chất. Từ đó, đại biểu Quyền đề nghị, quan trọng nhất hiện nay là kiện toàn đội ngũ cán bộ, nâng cao chất lượng thẩm phán và kiểm sát viên. Để làm được việc đó cần tăng cường công tác đào tạo và chỉ đạo để có đội ngũ cán bộ đáp ứng được yêu cầu.

Đại biểu Lê Thị Nga (đoàn Thái Nguyên) băn khoăn: hiện nay, nhiều luật quan trọng vẫn lằm trong chương trình xây dựng luật, gây khó khăn cho tòa án và viện kiểm sát trong quá trình hoạt động. Trong khi đó, cơ quan điều tra lại gắn với đơn vị hành chính nên có bất cập trong làm nhiệm vụ. Chính sách tiền lương cũng không bảo đảm. Đào tạo cũng còn nhiều vấn đề. Đào tạo cơ bản thì bảo đảm, nhưng đào tạo nghề thì còn bất cập vì sự thiếu thống nhất về thời gian đào tạo, chương trình đào tạo. Đào tạo lại là vấn đề yếu nhất. Hiện nay, trong ngành có nhiều cán bộ có nhiều năm công tác, nhưng vẫn chưa được đào tạo lại. Đây là những vấn đề chúng ta cần mạnh mẽ cải cách mới mong nâng cao hơn nữa chất lượng xét xử.

Chung quan điểm, đại biểu Nguyễn Đăng Trừng (đoàn TP Hồ Chí Minh) kiến nghị, cần tăng lương và thu nhập cho cán bộ công chức ngành tư pháp, tạo điều kiện cho họ thực hiện tốt hơn nhiệm vụ của mình. Việc thứ hai là cho thành lập trường riêng đào tạo thẩm phán và kiểm sát viên do Tòa án nhân dân tối cao và Viện kiểm sát nhân dân tối cao phụ trách. Như vậy mới phù hợp vì đào tạo ngành tư pháp phải gắn liền với thực tiễn xét xử.

Nói về nâng cao chất lượng, trình độ cán bộ ngành tư pháp, đại biểu Phạm Quốc Anh (đoàn Đồng Nai) kiến nghị: Hiện nay, năng lực, trình độ thẩm phán và kiểm sát viên chưa đáp ứng được yêu cầu hội nhập. Điểm rõ thấy nhất đó là ngoại ngữ và kiến thức luật quốc tế liên quan còn hạn chế. Tranh chấp hàng Việt Nam ra nước ngoài bị tòa, cơ quan các nước xử phạt rất cao, nhưng việc bảo vệ, giúp đỡ từ các cơ quan tư pháp của ta còn hạn chế. Hiện nay, các tổ chứ như tòa hình sự quốc tế rất mong Việt Nam ra nhập và cử thẩm phán đến để có kinh nghiệm. Chúng ta nên cử cán bộ để học hỏi thêm kiến thức và rút kinh nghiệm việc xét xử trong nước. Ngoài ra, Hiệp hội Luật các nước ASEAN đang có nhu cầu đến giảng bài trong nước ta… Đây là những hoạt động chúng ta cần cân nhắc và tham gia đề nâng cao trình độ cán bộ ngành tư pháp.

Trong buổi thảo luận nhiều đại biểu bàn đến cơ chế hoạt động của hội thẩm nhân dân. Việc quy định cơ chế này là đúng, nhưng việc đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, trình độ cho hội thẩm còn chưa làm tốt, khiến hoạt động còn hạn chế.

Chiều 29-3, Quốc hội sẽ thông qua 4 luật và họp phiên bế mạc.

Xuân Dũng