QĐND Online - Thời gian gần đây, nền kinh tế nước ta đã bộc lộ không ít yếu kém nội tại. Tăng trưởng GDP tuy vẫn ở mức tương đối cao, nhưng đang có xu hướng chậm lại; lạm phát luôn ở mức khá cao; các cân đối vĩ mô chưa vững chắc, nợ nước ngoài và nợ công ở mức cao... Đề án tái cơ cấu kinh tế đã đươc Chính phủ xây dựng, tuy nhiên, theo Ủy ban Kinh tế của Quốc hội để đề án đạt được mục tiêu của mình, các giải pháp cần được hoàn thiện hơn…

Mục tiêu của tái cơ cấu kinh tế

Đề án tổng thể tái cơ cấu kinh tế gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng nâng cao hiệu quả, năng suất và năng lực cạnh tranh đã chính thức được trình bày, xin ý kiến của Quốc hội tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XIII.

Tái cơ cấu kinh tế có mục tiêu tổng quát và bốn mục tiêu thành phần. Ảnh: Internet

Tái cơ cấu kinh tế giai đoạn 2011-2020 và định hướng đến năm 2030 nhằm hướng đến mục tiêu tổng quát và bốn mục tiêu thành phần. Mục tiêu tổng quát của tái cơ cấu kinh tế đến năm 2020 là: nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực xã hội, nâng cao năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế; từ đó, hình thành cơ cấu kinh tế hợp lý và năng động hơn, có năng lực cạnh tranh cao hơn và có tiềm năng tăng trưởng lớn hơn; tạo tiền đề đưa nền kinh tế nước ta chuyển lên trình độ phát triển cao hơn vào khoảng cuối 2030.

Bốn mục tiêu thành phần của tái cơ cấu kinh tế bao gồm: góp phần tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý, ổn định kinh tế vĩ mô, giải quyết tốt các vấn đề an sinh xã hội; thiết lập phát triển cân đối hợp lý giữa các địa phương, vùng miền trên cả nước; cải thiện, nâng cấp trình độ phát triển các ngành và toàn bộ nền kinh tế, trong đó, các ngành sử dụng công nghệ cao, có giá trị gia tăng cao từng bước trở thành những ngành kinh tế chủ lực của nền kinh tế; góp phần xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, củng cố vị thế quốc gia trong quan hệ quốc tế.

Trong điều kiện cụ thể của nước ta hiện nay, tái cơ cấu kinh tế bao gồm hai nội dung chủ yếu: tái cơ cấu ưu tiên trước mắt và tái cơ cấu trọng tâm, lâu dài. Về ưu tiên trước mắt, trong 5 năm tới ưu tiên tái cơ cấu thị trường tài chính, tái cơ cấu đầu tư và tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước.

Giải pháp chưa thực sự gắn kết

Đề án đưa ra hơn mười nhóm giải pháp chủ yếu. Tuy nhiên, theo Ủy ban Kinh tế các nhóm giải pháp chưa có sự gắn kết với nhau, cũng như chưa thực sự đồng bộ giữa các Đề án tái cơ cấu các ngành, lĩnh vực và thiếu các giải pháp đối với vấn đề xã hội, môi trường. Đa số ý kiến thành viên Ủy ban Kinh tế đề nghị bổ sung một số giải pháp về mặt xã hội và bảo vệ môi trường để đảm bảo phát triển kinh tế bền vững.

Đối với nhóm giải pháp liên quan đến xây dựng chương trình, chiến lược, quy hoạch và kế hoạch, thành viên Ủy ban Kinh tế cho rằng, tồn tại lớn là quy hoạch, định hướng còn nặng theo ngành và địa phương phục vụ cho các lợi ích ngắn hạn. Vì thế, quy hoạch tổng thể thường bị điều chỉnh, phá vỡ, hiệu quả đầu tư thấp, cơ cấu chuyển dịch không đúng yêu cầu thúc đẩy tăng trưởng bền vững, nâng cao sức cạnh tranh.

Ủy ban Kinh tế đề nghị bổ sung giải pháp phát triển kinh tế vùng phải đồng bộ với việc xây dựng và thực hiện chương trình phát triển các ngành, sản phẩm ưu tiên, hình thành mối liên kết giữa các địa phương trong vùng thông qua liên kết ngành và phát huy lợi thế của kinh tế vùng.

Cùng với đó, đa số ý kiến thành viên Ủy ban Kinh tế đồng tình với các giải pháp nhằm hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường nêu trong Đề án. Tuy nhiên, chỉ ra, hiện nay đang tiến hành quy trình sửa đổi Hiến pháp, cần cập nhật những tư tưởng, những quy định mới về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường cụ thể trong đề án.

Với nhóm giải pháp liên quan đến ổn định kinh tế vĩ mô và tái cơ cấu thị trường tài chính, Ủy ban Kinh tế cho rằng, việc phối hợp chặt chẽ và hiệu quả chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa cũng như các chính sách khác, như thương mại, đầu tư là giải pháp hết sức quan trọng, là nguyên tắc trong điều hành kinh tế vĩ mô để đạt được ổn định kinh tế vĩ mô và các cân đối lớn của nền kinh tế.

Với nhóm giải pháp liên quan đến tái cơ cấu doanh nghiệp, Ủy ban Kinh tế đề nghị, đề án xây dựng hệ thống thể chế với ưu tiên đầu tiên là xây dựng cơ chế quản lý minh bạch của doanh nghiệp nhà nước, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp phải cạnh tranh bình đẳng. Sử dụng vốn và tài sản có hiệu quả, giảm dần và loại trừ các chi phí ngoài kinh doanh, công bố minh bạch thông tin định kỳ rộng rãi trước công chúng. Đối với doanh nghiệp khu vực tư nhân, việc tái cơ cấu cần chú trọng tăng năng lực quản trị doanh nghiệp, tăng tính minh bạch hoạt động, kết quả tài chính, tiến tới huy động vốn trên thị trường vốn để đầu tư mở rộng sản xuất-kinh doanh khi có nhu cầu, giảm phụ thuộc vào đầu tư công và vốn tín dụng thương mại ngân hàng.

Cùng với đó, đa số ý kiến thành viên Ủy ban Kinh tế cho rằng, việc tính toán chi phí để thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng là hết sức cần thiết, nhất là trong điều kiện của Việt Nam nguồn lực bị hạn chế. Việc tính toán chi phí này sẽ góp phần xác định những nội dung cần ưu tiên thực hiện, tránh dàn trải, lãng phí. Ngoài ra, phải tính toán về chi phí xã hội, môi trường, an ninh, quốc phòng, đối ngoại của đất nước… là cần thiết để có giải pháp phù hợp.

Xuân Dũng