Tham dự buổi lễ có nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng; nguyên Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Dy Niên và đại diện các ban, bộ, ngành Trung ương.
Làm lan tỏa giá trị về tư tưởng, đạo đức, nhân văn của Chủ tịch Hồ Chí Minh
Phát biểu khai mạc hội nghị, Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh nhấn mạnh, đây là hoạt động rất có ý nghĩa trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân ta đang hướng tới kỷ niệm 130 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh; 45 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, 75 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9... Đồng thời, các cơ quan, ban ngành, địa phương đang khẩn trương chuẩn bị Đại hội Đảng các cấp, hướng tới Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.
Phó thủ tướng chia sẻ, năm 1987, Đại hội đồng của Tổ chức Giáo dục, Khoa học, Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) đã ra Nghị quyết kỷ niệm 100 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh với tư cách “Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa kiệt xuất”. Nghị quyết khẳng định, Chủ tịch Hồ Chí Minh là một biểu tượng xuất chúng, đã “cống hiến cả cuộc đời mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc của nhân dân Việt Nam, góp phần vào cuộc đấu tranh chung của các dân tộc vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội”. Nghị quyết cũng khẳng định, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có “đóng góp quan trọng về nhiều mặt trong các lĩnh vực văn hóa, giáo dục và nghệ thuật”; ghi nhận Chủ tịch Hồ Chí Minh là một trong những nhân vật kiệt xuất đã có dấu ấn trong quá trình phát triển của nhân loại; kêu gọi các quốc gia cùng tôn vinh Chủ tịch Hồ Chí Minh thông qua các hoạt động tưởng niệm khác nhau.
Việc UNESCO có Nghị quyết tôn vinh Chủ tịch Hồ Chí Minh có ý nghĩa vô cùng lớn lao, thể hiện sự công nhận rộng rãi của cộng đồng quốc tế đối với những đóng góp to lớn của Người vào sự nghiệp đấu tranh chung trên thế giới trước áp bức, bất công, vì độc lập dân tộc và tiến bộ xã hội, đặc biệt là ở các dân tộc thuộc địa; đồng thời tôn vinh, đề cao lý tưởng cao đẹp, giá trị nhân văn sâu sắc và khát vọng của Người về một thế giới hòa bình, bình đẳng và hạnh phúc.
Việc UNESCO ra Nghị quyết tôn vinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, cũng như nhiều hình thức tôn vinh, công nhận rộng rãi khác của cộng đồng quốc tế đối với công lao, đóng góp của Bác mang lại sự tự hào to lớn đối với Đảng và nhân dân ta; đồng thời đặt ra cho chúng ta nhiệm vụ rất lớn là làm sao để cho giá trị về tư tưởng, đạo đức, nhân văn của Chủ tịch Hồ Chí Minh - Anh hùng giải phóng dân tộc Việt Nam, nhà văn hóa kiệt xuất, ngày càng được lan tỏa rộng rãi hơn, không chỉ ở trong nước mà còn cả trên thế giới, góp phần làm cho cộng đồng quốc tế hiểu biết nhiều hơn đến đất nước Việt Nam anh hùng, bất khuất, kiên cường trong đấu tranh bảo vệ Tổ quốc, yêu chuộng hòa bình, chủ động và tích cực hội nhập, là thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế.
Phó thủ tướng Phạm Bình Minh cũng nhấn mạnh, trong điều kiện hiện nay và trong những năm tới, khi tình hình thế giới tiếp tục chuyển biến nhanh, phức tạp với nhiều tác động đa chiều, cơ hội và thách thức đan xen, đất nước ta đang chuyển mình mạnh mẽ trong công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế sâu rộng, thì những giá trị to lớn về tư tưởng, văn hóa, đạo đức Hồ Chí Minh càng cần được tôn vinh, truyền tải, lan tỏa rộng rãi, đặc biệt trong cộng đồng quốc tế và các thế hệ người Việt Nam ở nước ngoài. Điều này vừa để các thế hệ người Việt Nam cả trong và ngoài nước củng cố và phát huy niềm tự hào dân tộc, cùng nhau kề vai sát cánh xây dựng đất nước Việt Nam "sánh vai với các cường quốc năm châu" như ước nguyện của Bác; vừa để thế giới ngày càng biết đến nhiều hơn hình ảnh Việt Nam - đất nước Hồ Chí Minh với lịch sử hào hùng, có nền văn hóa đậm đà bản sắc, yêu chuộng hòa bình, thắm tình hữu nghị, kiên quyết đấu tranh bảo vệ độc lập dân tộc và chủ quyền quốc gia; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế; là bạn, đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế, nỗ lực cùng nhân dân tiến bộ trên thế giới đấu tranh cho chính nghĩa, cho hòa bình, dân chủ và thịnh vượng chung của nhân loại.
Các hình thức tôn vinh Bác được triển khai đa dạng, phong phú
Trong báo cáo trình bày tại hội nghị, Thứ trưởng Ngoại giao, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia UNESCO Lê Hoài Trung, nhấn mạnh trong 10 năm qua, việc tôn vinh Bác Hồ đã đạt được nhiều kết quả tích cực và được triển khai ở khắp 5 châu lục thông qua mạng lưới các cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước ngoài. Các hình thức tôn vinh Bác được triển khai đa dạng, phong phú cả ở góc độ vật thể và phi vật thể, bao gồm tổ chức mít tinh, nói chuyện, tọa đàm, hội thảo, qua đó nhận được sự hưởng ứng, tham gia tích cực của các chính đảng, giới học giả, truyền thông và phát huy được hiệu quả tuyên truyền về tư tưởng, đạo đức, nhân cách và trí tuệ của Hồ Chí Minh dưới cả góc độ “Anh hùng Giải phóng dân tộc” và “Nhà văn hóa kiệt xuất”. Bộ Ngoại giao đã chỉ đạo các cơ quan đại diện triển khai linh hoạt, thực chất việc “Học tập và làm theo tấm gương tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” hướng tới đối tượng là người Việt Nam đang sinh sống, học tập và công tác ở nước ngoài, mở rộng đến các đối tượng kiều bào phù hợp.
Việc học tập tấm gương Bác là một trong những nội dung được đặc biệt quan tâm, vừa thể hiện bản chất tốt đẹp của chế độ, chính sách đại đoàn kết dân tộc, vừa góp phần giúp gắn kết bà con trong nỗ lực duy trì và phát huy bản sắc văn hóa và truyền thống tốt đẹp của dân tộc, qua đó củng cố niềm tin vào sự nghiệp đổi mới theo con đường mà Đảng và Bác Hồ đã chọn. Đến nay, 22 quốc gia ở châu Á, châu Âu, châu Mỹ Latin, châu Phi đã có 29 công trình tượng, tượng đài Bác, là biểu tượng của tình đoàn kết, hữu nghị giữa Việt Nam và các nước, đồng thời là nơi lưu giữ những kỷ niệm về Bác Hồ và là nơi tổ chức các hoạt động giao lưu với người dân, bạn bè quốc tế.
Bộ Ngoại giao cũng đã xây dựng, tu sửa các khu di tích tưởng niệm, bảo tàng… tại những nơi Người đã từng sống và hoạt động. Tính đến nay, có 11 khu tưởng niệm mang tên Bác ở nước ngoài, trong đó có 8 công trình ở Trung Quốc, Lào, Thái Lan, 3 công trình tại Pháp, Nga, Đức. Phần lớn các công trình này đều được xây dựng từ nguồn kinh phí của các nước sở tại, điển hình ở Trung Quốc, Thái Lan, Lào… cho thấy sự trân quý của nhân dân thế giới dành cho Bác nói riêng và Việt Nam nói chung. Các cơ quan đại diện cũng đã đặt bia, gắn biển đồng tại Singapore, Anh, Slovakia, Ấn Độ và Pháp… nhằm lưu lại những địa danh mà Bác Hồ đã sống, học tập, làm việc hoặc từng đi qua. Theo số liệu của Bảo tàng Hồ Chí Minh, Bác đã từng đi tới 56 quốc gia trên thế giới.
Bên cạnh đó, việc đặt tên trường học, lớp học mang tên "Hồ Chí Minh" cũng được thực hiện tại một số quốc gia như Nga, Ukraine, Mông Cổ, Triều Tiên, Mexico và Cuba. Hiện có 20 con đường, đại lộ mang tên Bác. Điều đặc biệt là mặc dù thời gian Bác tới thăm và lưu lại không lâu tại một số nước Bắc Phi nhưng đã để lại trong lòng người dân nơi đây sự ngưỡng mộ. Công tác xuất bản, phát hành các ấn phẩm, sách báo, phim ảnh về Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng được quan tâm, trong đó có gần 40 cuốn sách của tác giả nước ngoài giới thiệu về tiểu sử Bác, bản Di chúc và sự nghiệp của Bác.
Theo Thứ trưởng Lê Hoài Trung, các hoạt động tôn vinh Bác đã góp phần thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đối với cán bộ, đảng viên ở nước ngoài để trong giao tiếp đối ngoại luôn thể hiện sự tự tin, văn hóa, chân thành đồng thời trong tiếp xúc với cộng đồng người Việt Nam ở nước sở tại luôn thể hiện tinh thần yêu dân, trọng dân, vì nhân dân phục vụ.
Tôn vinh Bác nhằm đề cao và phát huy giá trị tư tưởng, đạo đức, nhân cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng như tôn vinh đất nước và con người Việt Nam trên trường quốc tế. Hình ảnh của Bác đã góp phần quảng bá đến bạn bè quốc tế một cách chân thực, sống động và thuyết phục về lịch sử hào hùng, văn hóa, độc đáo; đất nước, con người Việt Nam thân thiện, yêu chuộng hòa bình, tôn trọng các dân tộc khác và trách nhiệm với công việc chung của thế giới. Việc tôn vinh Chủ tịch Hồ Chí Minh góp phần phát triển và làm sâu sắc thêm quan hệ nhiều mặt, nhiều lĩnh vực của Việt Nam với các nước, các tổ chức trên thế giới; nâng cao tinh thần tự hào dân tộc, giúp gắp kết, củng cố và phát triển cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Việc tôn vinh Bác ở nước ngoài xuất phát từ tình cảm của nhân dân Việt Nam cũng như nhân dân thế giới đối với Bác Hồ và là một nội dung quan trọng của công tác ngoại giao văn hóa trong giai đoạn hiện nay.
Bài và ảnh: PHƯƠNG LINH