Thay mặt Bộ Chính trị, Ban Bí thư, tôi xin gửi tới các đồng chí đại biểu có mặt tại điểm cầu Hà Nội và các điểm cầu trong cả nước lời chào mừng nồng nhiệt nhất.
Hội nghị sơ kết lần này của chúng ta diễn ra trong không khí của những ngày kỷ niệm Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 2-9, kỷ niệm 50 năm ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đi xa và 50 năm toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta thực hiện Di chúc thiêng liêng của Người. Chúng ta thành kính ghi nhớ và biết ơn công lao trời biển của Chủ tịch Hồ Chí Minh-Anh hùng giải phóng dân tộc-Danh nhân văn hóa thế giới; "Người đã làm rạng rỡ dân tộc ta, nhân dân ta và non sông đất nước ta". Cuộc đời và sự nghiệp của Người là hiện thân cho trí tuệ, tâm hồn, lương tâm của dân tộc, khí phách của thời đại, suốt đời đấu tranh cho độc lập, tự do của dân tộc, hạnh phúc của nhân dân, hòa bình cho nhân loại. Cả cuộc đời của Người là tấm gương sáng ngời về thực hành đạo đức cách mạng “cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư”, không màng danh lợi cá nhân; yêu thương đồng chí, đồng bào; luôn nghiêm khắc với chính mình, lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ; với phong cách làm việc khoa học và dân chủ, sát thực tiễn, không quan liêu, qua loa, đại khái, luôn coi trọng tiết kiệm tiền tài, công sức của nhân dân, thực hành rộng rãi và thường xuyên dân chủ trong Đảng và trong xã hội; tự mình làm gương để thuyết phục đồng chí, đồng bào noi theo.
Từ năm 2003 đến nay, thực hiện nghị quyết các đại hội toàn quốc của Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành 4 chỉ thị về học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương Hồ Chí Minh; thể hiện quyết tâm chính trị của Đảng ta trong lãnh đạo, chỉ đạo việc học tập và làm theo gương Bác, mãi mãi đi theo con đường mà Người đã lựa chọn. Trong quá trình thực hiện các chỉ thị đó, cả hệ thống chính trị, đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân ta đã tích cực tham gia và đạt nhiều kết quả quan trọng, góp phần xây dựng, chỉnh đốn Đảng ta trong sạch, vững mạnh (TSVM), đất nước ngày càng phát triển. Kết quả đó có công lao đóng góp không nhỏ của nhiều tập thể, cá nhân điển hình trong học tập và làm theo Bác. Đó là những "bông hoa đẹp" trong rừng hoa "ngàn việc tốt" của dân tộc ta kính dâng lên Người.
Nhìn lại 3 năm thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị, báo cáo trình bày tại hội nghị đã đánh giá đầy đủ. Tôi nhấn mạnh một số kết quả nổi bật sau:
- Các cấp ủy, tổ chức đảng đã nghiêm túc, chủ động, sáng tạo với nhiều cách làm sát hợp với tình hình của mỗi địa phương, đơn vị; tập trung chỉ đạo gắn việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, với các phong trào xây dựng nông thôn mới, vì người nghèo, toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, với thực hiện nhiệm vụ chính trị của từng địa phương, đơn vị… Đồng thời, tích cực kiểm tra, đôn đốc, từng bước tháo gỡ vướng mắc trong quá trình thực hiện. Nhiều cấp ủy lựa chọn nội dung trọng tâm, những vấn đề bức xúc, nổi cộm, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, đẩy mạnh cải cách hành chính, giải quyết dứt điểm nhiều vụ việc tồn đọng kéo dài, tạo phấn khởi, tin tưởng trong cán bộ, đảng viên, nhân dân.
- Công tác tuyên truyền về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Bác Hồ được chú trọng, hình thức phong phú, diễn ra sôi nổi ở các cấp, như: Tổ chức sinh hoạt chuyên đề ở chi bộ, tọa đàm, hội thảo, thi kể chuyện về Bác, triển lãm, tuyên dương tập thể, cá nhân tiêu biểu trong học tập và làm theo gương Bác... Đặc biệt, sự tham gia tích cực của các cơ quan báo chí, nhà báo, văn nghệ sĩ đã tạo nên nhiều tác phẩm báo chí, văn học, nghệ thuật có giá trị, tạo hiệu ứng, lan tỏa trong xã hội, góp phần làm cho nhân dân ta hiểu sâu sắc hơn về tư tưởng, cuộc đời, sự nghiệp cách mạng cao cả của Bác và đấu tranh, phản bác những quan điểm sai trái, chống phá của các thế lực thù địch, tiêu biểu như Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam, Báo Nhân Dân, Báo Quân đội nhân dân… Hình thức tổ chức giao lưu điển hình toàn quốc được tổ chức sáng hôm qua là cách làm hay, sinh động, có tác dụng giáo dục cao.
- Kết quả thực hiện Chỉ thị 05 đã góp phần tích cực trong phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH), bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại và công tác xây dựng Đảng; hoàn thiện chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, đạo đức công vụ, đổi mới tác phong làm việc, tinh thần, thái độ phục vụ nhân dân; đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, đảng viên, đóng góp quan trọng cho việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng ở nhiều địa phương, cơ quan, đơn vị.
Thay mặt Bộ Chính trị, Ban Bí thư tôi ghi nhận, đánh giá cao những kết quả mà cấp ủy, chính quyền, mặt trận, đoàn thể các cấp đã đạt được trong thực hiện Chỉ thị 05 ba năm qua; xin nhiệt liệt biểu dương các tập thể, cá nhân đã có nhiều thành tích trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Tuy nhiên, qua báo cáo và trao đổi tại hội nghị, chúng ta thấy vẫn còn những mặt hạn chế, yếu kém, cụ thể là:
- Một số cấp ủy, địa phương, đơn vị chỉ đạo thiếu sâu sát, chưa thực sự chủ động trong việc lựa chọn nội dung trọng tâm để quyết liệt thực hiện; những vấn đề bức xúc, nổi cộm chưa được quan tâm đúng mức; còn lúng túng, chưa quyết liệt trong tổ chức thực hiện.
- Triển khai quán triệt, nghiên cứu, học tập chuyên đề hằng năm ở một số địa phương, đơn vị còn hình thức đơn điệu, chưa hấp dẫn và chưa phù hợp với các đối tượng. Chưa tạo được phong trào hành động sâu rộng, thiết thực, cụ thể ở các cấp, các ngành gắn với việc phát triển KT-XH, giữ gìn trật tự an toàn xã hội, xây dựng Đảng TSVM.
- Vẫn còn một bộ phận cán bộ, đảng viên có biểu hiện thiếu quyết tâm, chưa thực sự gương mẫu, tích cực trong việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
- Việc phát hiện, xây dựng, biểu dương, khen thưởng, nhân rộng gương điển hình tiên tiến hiệu quả chưa cao; sức lan tỏa từ các tập thể, cá nhân điển hình trong học tập và làm theo gương Bác tới đông đảo quần chúng nhân dân còn hạn chế.
- Một số cấp ủy, địa phương, đơn vị chưa quan tâm kiểm tra, giám sát thực hiện chỉ thị; việc cảnh báo, phòng ngừa sai phạm thiếu kịp thời; chưa phát hiện sớm những cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống để kịp thời uốn nắn, chấn chỉnh, dẫn đến vi phạm kỷ luật Đảng hoặc bị xử lý theo pháp luật.
Trong thời gian tới, trước yêu cầu ngày càng cao của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; chuẩn bị tổ chức đại hội đảng các cấp tiến tới Đại hội XIII của Đảng; hướng tới kỷ niệm 130 năm Ngày sinh Bác Hồ (19-5-2020), 90 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam; bên cạnh các nhiệm vụ, giải pháp đã nêu trong báo cáo sơ kết 3 năm thực hiện chỉ thị, tôi đề nghị cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể các cấp, tập trung thực hiện tốt một số nội dung sau:
Thứ nhất, tiếp tục quán triệt, nâng cao nhận thức về tầm quan trọng, ý nghĩa thiết thực, tính lâu dài, thường xuyên của việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị, phát triển KT-XH, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại. Mỗi cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu các cấp cần xác định rõ trách nhiệm của mình trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện Chỉ thị 05, gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, các quy định của Trung ương về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên; các nghị quyết, chỉ thị của Đảng trên các lĩnh vực, nhất là về công tác tổ chức và cán bộ.
Thứ hai, thời gian qua, công tác tuyên truyền về học tập và làm theo gương Bác có nhiều thành tích, kinh nghiệm, bài học quý, tạo được dấu ấn trong xã hội. Tới đây, phải duy trì thường xuyên, nâng cao chất lượng, tận dụng sự phát triển của khoa học-công nghệ, nhất là công nghệ thông tin để làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo dục, học tập và làm theo gương Bác; kịp thời giới thiệu, lan tỏa trong xã hội những tấm gương điển hình trong thực hiện Chỉ thị 05. Đồng thời, kiên quyết đấu tranh với những quan điểm sai trái của các thế lực thù địch chống phá Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Trong nội dung này, cần phát huy tối đa vai trò của hệ thống báo chí, văn nghệ sĩ, báo cáo viên, tuyên truyền viên các cấp.
Thứ ba, nhận thức đúng, đầy đủ tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh chỉ là bước đầu, điều quan trọng là phải chuyển nhận thức ấy thành hành động cụ thể, định lượng được kết quả trong học và làm theo Bác của mỗi tập thể, cá nhân.
Nhân đây, tôi xin nhắc lại câu nói của Bác viết năm 1947: “Tôi khuyên các bạn là chớ đặt những chương trình, kế hoạch mênh mông, đọc nghe sướng tai nhưng không thực hiện được. Việc gì cũng cần phải thiết thực, nói được, làm được. Việc gì cũng phải từ nhỏ dần dần đến to, từ dễ dần dần đến khó, từ thấp dần dần đến cao. Một chương trình nhỏ mà thực hành được hẳn hoi, hơn là một trăm chương trình to tát mà làm không được”. Lời Bác dạy thật sâu sắc, chí lý cho mỗi chúng ta hôm nay. Với tinh thần đó, tôi đề nghị, từ nay tới dịp kỷ niệm 130 năm Ngày sinh Bác Hồ (5-2020), các cấp ủy, chính quyền, đoàn thể, mỗi cán bộ, đảng viên, cần:
(1) Chuẩn bị thật tốt việc tổ chức đại hội đảng các cấp tiến tới Đại hội XIII của Đảng, nhất là công tác nhân sự cho nhiệm kỳ tới. Các cấp ủy, tổ chức đảng phải thấm nhuần lời Bác đã căn dặn: “Muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém mà nên”, “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”. Chúng ta phải tránh xa để loại trừ những biểu hiện “tư duy nhiệm kỳ”, “cục bộ”, “thân quen”, “nể nang, dễ dãi” khi lựa chọn nhận sự cấp ủy cho nhiệm kỳ mới. Thực hiện thật tốt Kết luận số 55 của Ban Bí thư với nội dung cốt lõi là: Siết chặt kỷ luật, kỷ cương, thực hiện nghiêm các quy chế, quy định của Đảng, Nhà nước về công tác cán bộ; đề cao trách nhiệm nêu gương của tập thể lãnh đạo, nhất là người đứng đầu và cán bộ tham mưu về công tác tổ chức, cán bộ; bảo đảm dân chủ, công khai, khách quan, minh bạch; đề cao trách nhiệm cá nhân trong thảo luận và quyết định theo đa số. Kiên quyết không đề xuất, quyết định những nhân sự vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ; phẩm chất, năng lực hạn chế, sợ trách nhiệm, "dĩ hòa vi quý", thiếu gương mẫu, mất đoàn kết, "cục bộ", "lợi ích nhóm", tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; có biểu hiện "chạy chọt, vận động, tranh thủ lẫn nhau"...
(2) Tập trung khắc phục, giải quyết dứt điểm, triệt để những vấn đề bức xúc, nổi cộm mà cán bộ, đảng viên và nhân dân quan tâm. Bác đã dạy: “Việc gì có lợi cho dân phải hết sức làm, việc gì có hại cho dân phải hết sức tránh”; phải chú ý giải quyết hết các vấn đề liên quan tới đời sống của nhân dân, những việc có thể nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân phải được đặc biệt chú ý làm ngay.
(3) Từng địa phương, cơ quan, đơn vị và mỗi cá nhân phải có chương trình, kế hoạch thật cụ thể, triệt để thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phải tạo được phong trào chuyển biến thực sự theo gương Bác về nội dung này, nhất là trong tình hình đất nước hiện nay (tiết kiệm văn phòng phẩm, xăng xe, điện nước, đi máy bay giá rẻ; tiết kiệm trong các dự án đầu tư; tiết kiệm trong tiêu dùng cá nhân, trong tổ chức việc cưới, lễ hội; đi công tác cơ sở, bố trí xe đi chung…).
(4) Tập trung xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh. Mỗi tập thể, cá nhân, mỗi gia đình cần làm tốt việc bảo vệ môi trường sống của chúng ta, bằng những việc làm rất cụ thể, như: Từng ngày nhắc nhở nhau cùng “giữ gìn vệ sinh thật tốt” trên địa bàn dân cư, không vứt rác bừa bãi, tích cực trồng và bảo vệ cây xanh, thực hiện tốt phong trào chống rác thải nhựa… Cả hệ thống chính trị trên địa bàn dân cư phải tổ chức vận động nhân dân thực hiện tốt việc bảo vệ môi trường, trồng cây, gây rừng.
Về các kiến nghị tại hội nghị, tôi đề nghị Ban Tuyên giáo Trung ương tiếp thu, tổng hợp, nghiên cứu, sớm tham mưu, đề xuất với Ban Bí thư.
Sau hội nghị này, tôi mong rằng việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong cả nước tới đây, sẽ tiếp tục đi vào chiều sâu, tạo phong trào thiết thực, hiệu quả cụ thể, tích cực góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
(*) Đầu đề của Báo Quân đội nhân dân
Phát biểu của đồng chí TRẦN QUỐC VƯỢNG (Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư)