Sáng 8-8, ngay sau phiên khai mạc, dưới sự điều hành của Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Đặc xá (sửa đổi).
Tại phiên họp, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tập trung xem xét, thảo luận về những vấn đề còn có ý kiến khác nhau liên quan đến quy định về thời điểm đặc xá; đối tượng được đề nghị đặc xá nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước; điều kiện được đề nghị đặc xá nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước; các trường hợp không đề nghị đặc xá…
Cụ thể, về thời điểm đặc xá, nhiều ý kiến nhất trí quy định 3 thời điểm đặc xá như dự thảo luật; cũng có ý kiến đề nghị quy định cụ thể về thời gian, tần suất thực hiện đặc xá. Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga nêu rõ: Dự thảo luật đã kế thừa Luật Đặc xá hiện hành, quy định 3 thời điểm đặc xá, gồm: Nhân sự kiện trọng đại của đất nước, nhân ngày lễ lớn của đất nước và trong trường hợp đặc biệt.
“Thực tiễn thi hành Luật Đặc xá cho thấy Chủ tịch nước đã quyết định đặc xá ở cả 3 thời điểm nêu trên và không phát sinh vướng mắc về thời điểm đặc xá”, Chủ nhiệm Lê Thị Nga khẳng định và đề nghị cho giữ 3 thời điểm đặc xá như dự thảo luật; không quy định thời điểm, tần suất cụ thể đặc xá mà giao cho Chủ tịch nước căn cứ các quy định của Luật và tình hình của đất nước ở từng thời kỳ để quyết định thời điểm đặc xá phù hợp, đáp ứng yêu cầu thực tế đặt ra.
Mở rộng đối tượng được đặc xá trong trường hợp đặc biệt
Đặc xá trong trường hợp đặc biệt cũng là vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm. Thứ trưởng Bộ Tư pháp Trần Tiến Dũng bày tỏ băn khoăn về quy định liên quan đặc xá trong trường hợp đặc biệt khi mở rộng với đối tượng bị kết án treo, người đã được tha tù có điều kiện trước thời hạn. Thứ trưởng Bộ Tư pháp Trần Tiến Dũng cho rằng, đối tượng được hưởng chính sách trên về bản chất là hưởng chính là khoan hồng, giờ cho hưởng đặc xá thì liệu có chồng chéo về chính sách hay không.
Trả lời câu hỏi trên, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, đặc xá trong trường hợp đặc biệt là đáp ứng yêu cầu về chính trị, đối nội, đối ngoại và thực tế rất ít đối tượng được hưởng ân huệ này từ Chủ tịch nước. Do tính chất “đặc biệt” nên việc mở rộng với đối tượng không ảnh hưởng gì đến chính sách khoan hồng và vẫn bảo đảm được yêu cầu đặt ra. Đồng thời, Điều 22 của dự thảo luật chỉnh lý đã quy định rõ các đối tượng được đặc xá trong trường hợp đặc biệt gồm: Người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, người được hoãn chấp hành án phạt tù, người được hưởng án treo, người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù, người đang được tha tù trước thời hạn có điều kiện, người đang chấp hành án phạt tù chung thân để phân biệt với các đối tượng được đặc xá nhân ngày lễ lớn, sự kiện trọng đại của đất nước.
Sau đó, làm rõ hơn quy định này, Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Sơn nhấn mạnh, người hưởng án treo là đối tượng phạm tội ít nghiêm trọng, đang thi hành án tại cộng đồng, gia đình. Còn đối tượng được tha tù trước thời hạn về bản chất cũng là chấp hành án tại cộng đồng. Do đó, quan điểm của ban soạn thảo đối tượng này là đủ điều kiện được xem xét đặc xá trong trường hợp đặc biệt.
Công khai, minh bạch trong quy trình xét duyệt đối tượng được đặc xá
Góp ý vào dự thảo luật, Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải bày tỏ quan tâm về tính minh bạch, công khai, công bằng của việc lựa chọn, xét duyệt đối tượng được đặc xá. Đại biểu cho rằng, quá trình bình bầu, lựa chọn đối tượng được đặc xá như trong dự thảo luật có phần khép kín và đề nghị quy định rõ ràng hơn về trình tự, thủ tục tham gia của viện kiểm sát trong giám sát cũng như thanh tra quá trình thực hiện đặc xá; cân nhắc bổ sung đại diện cơ quan dân cử như đại biểu Quốc hội hay cơ quan Quốc hội khi thành lập Hội đồng tư vấn đặc xá.
Phân tích rõ hơn vấn đề trên, Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Sơn khẳng định thực tế quy trình triển khai việc đặc xá rất minh bạch. Bên cạnh đó, đối tượng được hưởng đặc xá được hướng dẫn, giải thích về luật và họ nhận thức đầy đủ quyền đến đâu, trường hợp nào được đặc xá. Cùng với đó, Viện kiểm sát thực hiện giám sát thường xuyên, chặt chẽ và là thành viên của hội đồng. Ngoài ra, còn có cơ quan tổ chức khác cũng giám sát chặt chẽ quá trình xem xét đặc xá...
Phát biểu kết luận về nội dung này, Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu giao Ủy ban Tư pháp và cơ quan chủ trì soạn thảo dự án luật là Bộ Công an tiếp thu ý kiến tại phiên họp để bổ sung, hoàn thiện dự án luật, sau đó gửi cho các Đoàn Đại biểu Quốc hội tiếp tục lấy ý kiến đóng góp trước khi trình xin ý kiến Quốc hội vào kỳ họp thứ 6 tới.
THẢO NGUYÊN