QĐND - Chúng tôi có dịp về nguồn-nơi Báo Quân đội nhân dân (QĐND) ra số đầu tiên tại thôn Khau Diều, xã Định Biên, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên, khi cái lạnh đã se sắt. Các cụ trong thôn cứ tiếc, năm nay trám ít, lại đã quá mùa, nên khách không được thưởng thức món ăn từ đặc sản này. Chị Mai Thị Hà, Chi hội trưởng Chi hội phụ nữ thôn Khau Diều cứ băn khoăn, nếu biết tin sớm hơn thì bữa trưa các chị đã kịp chuẩn bị món cốm nếp cái hoa vàng đãi khách quý…
Quả là tiếc thật, nhưng bù lại chúng tôi được thưởng thức những món ăn khác, cũng khá ấn tượng. Những sản vật của núi rừng, được nếm thử chỉ một lần cũng rất khó quên!
Tôi chú ý đến đĩa rau xanh, điểm xuyết thêm những hạt lạc vàng ươm. Nếm thử một cọng nhỏ, lan tỏa từ đầu lưỡi là vị giòn giòn, bùi bùi, hòa quyện với vị chua dìu dịu, tiếp đó vị ngọt mát đọng lại nơi cổ họng. Món ăn lạ và ngon quá! Tôi thốt lên với mấy người bạn. Cụ Lương Thị Vân cười phúc hậu nói: Đó là món nộm rau dớn (xem ảnh).
Để có món rau dớn rừng với hương vị nguyên thủy của nó thì chỉ cần ngắt bỏ phần cọng già, luộc lên chấm nước mắm tỏi, thêm vài lát ớt đỏ. Cầu kỳ hơn thì xào với tỏi, khi chín tới rắc thêm chút hạt mắc khẻn (giống hạt tiêu) là mùi thơm đã ngào ngạt. Nhưng ngon nhất vẫn là chế biến thành món nộm. Nhúng rau qua nước sôi trước khi ăn khoảng 15 phút, rồi trộn đều với rau thơm, ớt, gừng, tỏi, nước chanh tươi, đường, rắc thêm chút lạc rang giã dập… Vậy là đã có một món ăn vô cùng hấp dẫn.
Mâm cơm gia đình kéo chủ và khách càng thêm gần gũi, thân tình. Cụ Lương Thị Vân tự hào khi nhớ về thời chống Pháp, những năm tháng ở ATK (Định Hóa), măng giang, quả trám, rau dớn… là những món ăn dân dã, quen thuộc của Bác Hồ và bộ đội. Rồi cụ kể cho chúng tôi về những món ăn, những sản vật của địa phương. Óc cọ nấu canh xương, ăn sống, làm nộm... đều rất ngon. Giống gạo Bao Thai cơm mềm, dẻo, cho năng suất cao khó nơi nào sánh kịp…
Và chắc hẳn những thế hệ đầu tiên của Báo QĐND cũng đã gắn bó với nhân dân Khau Diều từ những món ăn ấy, để chúng tôi, thế hệ hôm nay được trở lại nơi đây thưởng thức dư vị, tình cảm ngọt ngào của đất và người ATK.
Bài và ảnh: NGỌC TẤN