QĐND - Thôn Khau Diều, xã Định Biên (huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên) cách đây 65 năm chỉ là một bản nhỏ với 7 nóc nhà, 35 nhân khẩu. Năm 1947, xã Định Biên được chọn làm nơi ở, làm việc của nhiều cơ quan, đơn vị quân đội. Riêng Khau Diều được chọn làm nơi chuẩn bị in và phát hành số Báo Quân đội nhân dân đầu tiên.

Đại diện Báo Quân đội nhân dân thăm, tặng quà bà con thôn Khau Diều, tháng 10-2015. Ảnh: Minh Trường.

 

Ngày đầu, nhà ông Hà Văn Hinh có 5 khẩu, rộng 5 gian, thoáng mát, là nơi để Tổng biên tập Lưu Văn Lợi làm việc. Dưới chân đồi Thâm Chuông dựng nhà để in báo. Các gia đình còn lại là nơi ở, làm việc của các phóng viên, biên tập viên. Riêng nhà ông Hoàng Văn Ngôn-Trưởng bản, rộng 7 gian, là nơi để các nhà báo, nhạc sĩ, họa sĩ làm nhiệm vụ sáng tác, biên tập, trình bày báo.

Ngày 20-10-1950, số Báo Quân đội nhân dân đầu tiên được in và phát hành tại đây. Các già làng nhớ lại: Hôm báo ra số đầu tiên, mỗi gia đình trong bản được tặng một tờ báo mới, một số được giới thiệu ở những nơi công cộng, báo đến ngay các cơ quan, đơn vị trong xã, ở ATK và các vùng hậu phương, tiền tuyến khác.

Năm 1952, Khau Diều bị địch ném nhiều bom phá, bom na-pan. Các bộ phận của báo phải di chuyển vào thung lũng Thâm Chuông. Nhiều gia đình ở đây đã tự nguyện sơ tán vào Co Thay, Thâm Tràng, Pù Chào… xa 2km. Sau Hiệp định Giơ-ne-vơ năm 1954, báo chuyển đi nơi khác. Hiện tại, một số gia đình ở Khau Diều còn lưu giữ được những dụng cụ làm báo như: Bàn xén báo, những viên đá được mài nhẵn để viết chữ ngược...

Năm 1999, lãnh đạo Báo Quân đội nhân dân và một số nhân chứng đã lên thăm, chọn địa điểm để dựng bia kỷ niệm (lần 1). Năm 2006, bia được xây lại lần 2. Năm 2007, Khau Diều được tặng bằng Di tích lịch sử Quốc gia.

Cũng từ năm 1999, nhân kỷ niệm Báo Quân đội nhân dân ra số đầu tiên, nhiều cơ quan, đơn vị, cán bộ, phóng viên, biên tập viên… đã lên thăm, tặng quà các gia đình chính sách, hộ nghèo, học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Năm 2008, Báo Quân đội nhân dân đã tặng 8 hộ khó khăn 8 bộ khung dệt mành cỏ.

Khau Diều đã nỗ lực phấn đấu xóa đói, giảm nghèo, đạt nhiều thành tích rất đáng ghi nhận. Hiện tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 0,14%; 95% nhà xây kiên cố, 100% hộ có xe gắn máy, ti vi, nhiều hộ còn sắm được cả máy xay xát, xe ô tô vận tải cỡ nhỏ. Trong tiến trình xây dựng nông thôn mới, Khau Diều đang bê tông hóa đường nội đồng và kênh mương. Những đổi thay ấy có sự chung tay góp sức của rất nhiều thế hệ cán bộ, phóng viên Báo Quân đội nhân dân.

NGUYỄN HỒNG KỲ