Ngôi nhà mới của cựu chiến binh Trần Công Lý.

Từ Đà Nẵng, chúng tôi về xã Quế An, huyện Quế Sơn (Quảng Nam), chiếc xe cứ nhảy chồm chồm trên con đường quê gập ghềnh. Đại tá Nguyễn Quang Trung, Chính ủy Cục 11 (Tổng cục II) ngồi không yên, dường như trong ông đang trào dâng niềm cảm xúc. Cũng phải thôi, bởi ông đang trở về mảnh đất một thời thấm máu biết bao đồng đội trong những năm tháng chiến tranh ác liệt.

Về Quế An lần này, ngoài việc thăm lại chiến trường xưa, cán bộ, chiến sĩ Cục 11 còn tổ chức lễ khánh thành và bàn giao nhà tình nghĩa tặng cựu chiến binh Trần Công Lý. Ông Trần Công Lý nhập ngũ năm 1967, trở thành chiến sĩ tình báo hoạt động trong cụm Điệp báo chiến lược B54 của Cục tình báo Bộ Quốc phòng. Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, ông chuyển về Quân khu 5 công tác và nghỉ chế độ mất sức năm 1980. Thời đánh Mỹ, ông hoạt động tại vùng Duy Xuyên, Điện Bàn và Quế Sơn (Quảng Nam). Kỷ niệm mà ông nhớ nhất là cuộc giải vây cho hai đồng chí Nguyễn Chánh (Trung tướng, nguyên Phó tư lệnh Quân khu 5) và Hồ Nghinh (nguyên Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam) vào cuối năm 1969. Hôm đó, địch cho quân vây kín các ngả đường từ Duy Xuyên về Quế Sơn. Chúng dùng phi pháo bắn vào những nơi nghi ngờ. “Trong vai” người đi bắt ếch, lại thông thuộc địa hình, ông Lý đã mưu trí lợi dụng đêm tối, đưa hai đồng chí Nguyễn Chánh và Hồ Nghinh vượt qua vòng vây địch trở về căn cứ an toàn…

Ngày trở về quê hương, gia tài của ông chẳng có gì ngoài hai bàn tay trắng với tấm thân đầy thương tích. Vợ chồng ông vay mượn bà con, họ hàng dựng được túp lều nhỏ làm nơi che nắng, che mưa. Ở vùng quê “đất cằn, đá sỏi”, nghề nông chẳng đủ nuôi sống gia đình, đã vậy từ năm 1990, vết thương cột sống của ông tái phát. Khoản tiền trợ cấp thương tật của hai vợ chồng dồn lại không đủ mua thuốc cho ông. Mấy năm gần đây, bão gió triền miên, căn nhà rách nát ấy càng thêm xiêu vẹo…

Sau nhiều lần liên hệ, tìm kiếm, từ số tiền 50 triệu đồng tài trợ của bà Nguyễn Kim Sơn (nguyên sĩ quan quân đội và là người mẹ có một con duy nhất là liệt sĩ), Cục 11 đảm nhiệm xây dựng công trình tình nghĩa này. Trong buổi lễ bàn giao nhà tình nghĩa, lãnh đạo Tổng cục II còn tặng gia đình ông Lý sổ tiết kiệm trị giá 5 triệu đồng, cùng nhiều phần quà của các cơ quan, đơn vị, chính quyền địa phương.

Gần 10 năm qua, cán bộ, chiến sĩ Cục 11 đều thực hiện tốt công tác chính sách. Các anh đã xây dựng quỹ “Đền ơn, đáp nghĩa”, quỹ “Nghĩa tình đồng đội”, quỹ “Vì người nghèo”, ủng hộ đồng bào bị thiên tai, lũ lụt với số tiền gần 350 triệu đồng; chi 537 triệu đồng xây 17 nhà tình nghĩa, 4 nhà đồng đội; chi hàng chục triệu đồng tu sửa nghĩa trang liệt sĩ, bia tưởng niệm, tượng đài; thăm hỏi tặng quà các gia đình chính sách…

Đại tá Lê Vĩnh Thuộc, Chủ nhiệm Chính trị Cục 11 cho biết: “Hưởng ứng chương trình xây tặng 1.500 nhà tình nghĩa, nhà đồng đội do Bộ Quốc phòng phát động, dự kiến năm 2009, Cục tiếp tục xây 5 nhà tình nghĩa, 3 nhà đồng đội, trị giá mỗi nhà 50 triệu đồng, giúp đỡ các đối tượng chính sách và quân nhân có hoàn cảnh khó khăn”.

Bài và ảnh: PHAN TIẾN DŨNG