QĐND - Bỗng nhiên chợt nhớ mấy câu thơ của Xuân Quỳnh: "Mỗi người có một quê/ Ngày dại thơ để ở/ Tuổi niên thiếu để yêu/ Và lớn lên để nhớ...". Quê hương - với những người viễn xứ là tiếng gọi thiêng liêng màu nhiệm, với người cơ cực đang bám từng tấc đất để mưu sinh là hai tiếng bình yên. Hai mươi năm tuổi đời có lẽ chưa đủ thời gian và sự trải nghiệm về tất cả, song từ những câu chuyện chắp vá trong quá khứ đến những gì cảm nhận trong hiện tại thì Quảng Trị - quê tôi không chỉ là nơi để nhớ thương - một niềm thương day dứt khó tả. Và lắng sâu trong tâm khảm là niềm tự hào khôn xiết!

Quảng Trị trong tâm thức của bao người là chiến trường cam go khốc liệt. Những trận đánh đi vào lịch sử cùng những cái tên mà khi nhắc lại vẫn khiến người ta rơi lệ. Còn đó Thành cổ 81 ngày đêm, cầu Hiền Lương sông Bến Hải hai bờ một thời chia cắt, địa đạo Vịnh Mốc anh hùng. Và sông Thạch Hãn. Biết bao người con ưu tú của Tổ quốc đã nằm lại vĩnh viễn nơi này.

Quê tôi nằm bên dòng Thạch Hãn trong xanh yên ả. Tôi lớn lên bằng những câu chuyện về dòng sông qua lời kể của nội. Miên man trong ký ức là hình ảnh nội kể những khi địch càn, bà con trong xóm cùng bộ đội ta đánh giặc. Nước mắt những người mẹ, người vợ như nội tôi ngày xưa hòa vào dòng Thạch Hãn mặn chát khi chứng kiến những hy sinh của các anh, các chú. Đúng như một nhà thơ đã viết: "Đò lên Thạch Hãn ơi chèo nhẹ/ Đáy sông còn đó bạn tôi nằm/ Có tuổi hai mươi thành sóng nước/ Vỗ yên bờ mãi mãi ngàn năm", nên dòng Thạch Hãn dẫu một thời chứng kiến bom rơi, lửa đạn vẫn hiền hòa, mát trong, vẫn miệt mài ban phát phù sa và "tưới tắm" cho cuộc sống thanh bình, hạnh phúc của người dân hai bên bờ sông.

Bây giờ, thi thoảng người dân quê tôi khi xây nhà hay canh tác vẫn đào thấy hài cốt liệt sĩ. Mỗi nắm đất, mỗi gốc cây nơi đây đều thiêng liêng quá đỗi. Dù đi đâu, về đâu, Quảng Trị trong tôi vẫn vẹn nguyên, thương mến vô cùng bởi thấm đẫm trong từng tấc đất là máu xương của những anh hùng liệt sĩ đã hy sinh trong cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do cho Tổ quốc.

Tôi không bao giờ quên cảm giác khi đứng giữa Nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn, nằm yên dưới hàng dương xanh ngát là hơn 10.000 ngôi mộ. Thắp nén hương cho các anh với lòng tri ân vô bờ, chợt nhận ra mình chỉ là một dấu chấm rất nhỏ nhoi.

Quảng Trị rất đỗi anh hùng trong chiến tranh và tiên phong trong công cuộc đổi mới. Nơi đất chẳng thương lấy người. Mùa hè hanh khô với gió Lào bỏng rát. Mùa mưa ngập chìm trong bão lũ. Cái khắc nghiệt của khí hậu và những mất mát đau thương của chiến tranh đã tôi luyện cho người dân sức bền bỉ, kiên cường. Vì thế mỗi hạt gạo quê tôi, mỗi mùa cây trái ra hoa kết quả đều mang nặng ân tình, thấm đẫm bao mồ hôi. Dòng Thạch Hãn sau mùa bão lũ vẫn hiền hòa bao dung, mang phù sa cho bao cánh đồng. Ước mong sao cho Quảng Trị vượt qua thương đau, sớm phát triển đi lên cùng đất nước.

Giờ đây mỗi khi có cảm giác chông chênh giữa bộn bề cuộc sống, tôi lại về quê để được lắng nghe tiếng mái chèo khua nước trên dòng Thạch Hãn, đến trước cổng làng để tìm cảm giác được chở che. Và trong tôi bỗng bật lên “Quảng Trị ơi! Quê mẹ của tôi ơi…”.

Diệu Ái