Tôi sinh ra và lớn lên ở trung du Bắc Bộ, nhưng đã gắn bó với mảnh đất Bình Dương được 5 năm có lẻ. Hơn 5 năm ấy, tôi yêu thương và trân trọng Bình Dương như chính quê hương thứ 2 của mình. Bởi lẽ, trên mảnh đất ấy có đơn vị, có đồng đội - những người đã cùng tôi chia ngọt sẻ bùi; ở đó có đồng bào “miền Đông gian lao mà anh dũng”... và nơi ấy còn có cả những món ăn đặc trưng của vùng Nam Bộ đầy nắng và gió mà tôi rất ưa thích. Với tôi, trong vô số các món ăn đậm đà hương vị đặc trưng, tôi ấn tượng nhất với món canh chua cá lá giang.
Cây giang là một loại dây rừng mọc chủ yếu ở miền Đông Nam Bộ. Chúng leo cuốn thành từng bụi ở hầu hết các gò đồi. Lá giang có vị chua, mát, giải nhiệt tốt. Ngay từ ngày đầu chuyển đơn vị từ Bắc vào, tôi đã được đồng đội mới chiêu đãi món canh chua cá lá giang. Phút ấn tượng ban đầu với món canh chua đó đã làm tôi nhớ mãi và quyết tâm học thành công công thức nấu món canh chua này. Cũng từ đó, trong các giờ nghỉ, ngày nghỉ, tôi thường cùng đồng đội lên rừng hái lá giang về “cải thiện”.
Chế biến món canh chua cá lá giang cũng không thật khó, chỉ cần rửa sạch lá giang, vò qua để lá phai ra vị chua... Hầu hết các loài cá đều có thể nấu được với loại lá này, nhưng ngon nhất vẫn là cá diêu hồng. Sau khi cá được làm sạch, nên sơ chế bằng cách chiên vàng, rồi xào lá giang cho chúng ngấm vào nhau. Khi cá và lá giang quyện đều vào nhau, mới cho gia vị: Mắm, muối, sa tế (hoặc ớt), gừng, hạt nêm, bột ngọt...
Ai đó nếu lần đầu được nếm món canh này sẽ cảm nhận được ngay hương vị đậm đà, đặc trưng của miền Đông Nam Bộ. Đó là vị tê tê, cay cay, ngòn ngọt, chua chua nơi đầu lưỡi và vị thơm nồng của gừng tuơi. Chính từ sự hấp dẫn như vậy đã “biến” món ăn này trở thành đặc sản miền Đông Nam Bộ.
Trước khi nghỉ phép về miền Bắc, tôi lại chuẩn bị cho mình những túi lá giang phơi khô thật to để làm quà cho gia đình, bạn bè... Thấy tôi cẩn thận chuẩn bị quà, thủ trưởng đơn vị ân cần nói:
- Cho anh em đơn vị gửi cả tình người miền Đông ra ngoài nớ. Đặng cho món canh cá chua lá giang thêm "ngọt" lòng người!
Hà Thiện Hùng