QĐND - Nghệ An có tuyến biên giới với 3 tỉnh Xiêng Khoảng, Hủa Phăn và Bô-ly-khăm-xay (Lào) dài 419,5km. Từ giữa năm 2013 đến nay, Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Nghệ An đã tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh Nghệ An tổ chức kết nghĩa bản-bản hai bên biên giới. Chủ trương này không những thắt chặt mối đoàn kết, gắn bó lâu đời giữa nhân dân hai dân tộc Việt-Lào mà còn kịp thời giải quyết những vướng mắc nảy sinh, góp phần giữ vững chủ quyền an ninh biên giới ở mỗi bên, đồng thời tạo ra môi trường thuận lợi để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. 

Như anh em một nhà

Bản Mường Phú, xã Thông Thụ, huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An và bản Nậm Táy thuộc cụm bản Viêng Phăn, huyện Sầm Tớ, Lào là hai bản đối diện, cách nhau chừng 7km, đường giao thông qua biên giới thuận lợi, vì thế được lựa chọn triển khai chương trình kết nghĩa bản-bản trên biên giới đầu tiên ở Nghệ An. Ông Lương Văn Lan, Trưởng bản Mường Phú cho biết: “Khi Bộ đội Biên phòng và cấp ủy, chính quyền địa phương đến nói rõ chủ trương, bà con nhân dân trong bản ưng lắm, đây là cầu nối để nhân dân hai bản thêm đoàn kết, xích lại gần nhau, gắn bó khăng khít hơn”. Còn ông Xì Và, Trưởng bản Nậm Táy thì bộc bạch: “Nhân dân bản Nậm Táy và bản Mường Phú từ trước đến nay đã là anh em không thể tách rời, việc tổ chức kết nghĩa để trở thành một nhà là việc làm hết sức quan trọng để giữ mối quan hệ, giữ được hòa bình giữa hai bên biên giới, tạo điều kiện giúp đỡ nhau lúc khó khăn và vun đắp mối quan hệ lâu đời”.

Lễ ký biên bản kết nghĩa giữa cặp bản Mường Phú (Việt Nam) và Nậm Táy (Lào).

Chúng tôi được chung niềm vui cùng người dân hai bản tổ chức lễ kết nghĩa vào tháng 11-2013. Sân Trường Tiểu học bản Mường Phú không còn một chỗ trống, mọi người chen lên chứng kiến phút giây trang trọng hai ông Trưởng bản ký vào văn bản, kể từ nay, hai bản trở thành một nhà, đoàn kết, giúp đỡ nhau trong phát triển kinh tế, văn hóa xã hội và giữ vững chủ quyền an ninh biên giới của mỗi bên.

Văn bản ký kết có các nội dung: Chính quyền hai bản phối hợp chặt chẽ trong tổ chức tuyên truyền cho nhân dân về tình đoàn kết, hữu nghị truyền thống giữa nhân dân hai nước Việt-Lào nói chung và nhân dân hai bản nói riêng, từ đó thắt chặt tình đoàn kết thủy chung giữa chính quyền và nhân dân hai bản; tuyên truyền về Quy chế biên giới Việt- Lào và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến biên giới mà hai Nhà nước đã ký kết để người dân nắm chắc và thực hiện đúng. Mỗi tháng một lần, hai bản cử người phối hợp với lực lượng bảo vệ biên giới của mỗi nước tổ chức tuần tra bảo vệ biên giới song phương. Phối hợp phổ biến mô hình phát triển kinh tế, phổ biến khoa học kỹ thuật áp dụng vào phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội; giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau về giống cây trồng, vật nuôi, phương tiện sản xuất... nhằm xây dựng mỗi bản phát triển vững mạnh về mọi mặt. Tổ chức các hoạt động giao lưu văn hóa, thể thao vào các ngày lễ, Tết của mỗi nước để thắt chặt tình đoàn kết, gắn bó giữa hai bản. Đồng thời để trao đổi, học hỏi lẫn nhau nhằm phát huy và gìn giữ bản sắc văn hóa của mỗi dân tộc. Tích cực tố giác tội phạm, đặc biệt là các loại tội phạm liên quan đến an ninh quốc gia.

Những kết quả đầu tiên

Trao đổi với chúng tôi, Đại tá Nguyễn Việt Hà, Phó chính ủy Bộ chỉ huy BĐBP tỉnh Nghệ An cho biết: “Mục đích của việc kết nghĩa bản- bản, trước hết là làm cho người dân hai nước nâng cao nhận thức về đường biên, mốc giới, đồng thời giải quyết các vấn đề liên quan đến biên giới thông qua đối ngoại nhân dân, xây dựng tuyến biên giới hữu nghị, hòa bình, đó chính là “biên giới trong lòng dân”. Những năm qua, BĐBP tỉnh Nghệ An đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các cấp duy trì và mở rộng hoạt động kết nghĩa bản-bản, hình thức, nội dung hoạt động thường xuyên được rút kinh nghiệm, bổ sung nên hiệu quả hoạt động ngày càng cao và thực chất hơn, nhất là việc giữ gìn an ninh biên giới... ”.

Đoàn đại biểu bản Nậm Táy (Lào) sang bản Mường Phú, huyện Quế Phong kết nghĩa..

Sau cặp bản Mường Phú-Nậm Táy, hiện nay ở tỉnh Nghệ An đã có thêm 9 cặp bản ở các địa bàn khác tổ chức lễ kết nghĩa, bước đầu đã cho thấy hiệu quả hoạt động như trong quan hệ qua lại giữa hai bên, nhân dân đi lại thuận tiện hơn, các hoạt động giúp nhau phát triển kinh tế hộ gia đình đã được triển khai, người dân hai bên biên giới có điều kiện trao đổi, hỗ trợ lẫn nhau các giống cây, con tốt, có giá trị kinh tế cao. Tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo; tình trạng xuất, nhập cảnh trái phép, xâm canh, xâm cư, lấy chồng, lấy vợ không được sự nhất trí của chính quyền mỗi bên giảm hẳn. Đặc biệt, từ nguồn tin và sự giúp đỡ của người dân hai bên biên giới, công tác đấu tranh, phòng chống các loại tội phạm có hiệu quả. Nhân các ngày lễ, Tết truyền thống của hai dân tộc và các hoạt động văn hóa của hai nước, chính quyền và bà con nhân dân các bản kết nghĩa đều tổ chức đến thăm hỏi, chúc mừng lẫn nhau. Các hoạt động giao lưu văn hóa, thể dục thể thao giữa các bản thường xuyên được tổ chức, làm phong phú thêm đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào các dân tộc. Thực tế trên các tuyến biên giới khi xảy ra hiện tượng xâm canh, xâm cư, thông qua mối quan hệ kết nghĩa, ở cấp xã, bản có thể giải quyết các hiện tượng, vụ việc này một cách kịp thời, hợp tình, hợp lý mà không cần thiết phải sử dụng các công cụ, thủ tục hành chính. Việc trao đổi hàng hóa nhu yếu phẩm giữa người dân hai bên biên giới cũng diễn ra thuận lợi, tự nhiên; một số trường hợp vi phạm nhỏ quy chế biên giới cũng được xử lý nhanh chóng mà không cần đến sự can thiệp của nhà chức trách…

Lễ kết nghĩa tại bản Tha Đo, xã Mường Típ, huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An.

Tìm hiểu, chúng tôi được biết, những kết quả ban đầu của chương trình kết nghĩa bản-bản đã góp phần tạo chuyển biến trong mọi mặt công tác, đặc biệt là công tác vận động quần chúng của lực lượng BĐBP tỉnh Nghệ An: Tuyên truyền vận động không di, dịch cư tự do cho 1.750 hộ, 8.976 khẩu; vận động nhân dân giao nộp 280 khẩu súng tự chế; vận động 96 đối tượng nghiện hút đi cai nghiện; giáo dục 92 thanh niên chậm tiến ở các địa bàn; phối hợp tuần tra, kiểm soát được 276 lần với gần 3000 lượt cán bộ, chiến sĩ tham gia. Đại tá Nguyễn Trường Thi, Trưởng phòng Phòng, chống tội phạm ma túy, BĐBP tỉnh Nghệ An cho biết, kết nghĩa bản-bản đã tạo điều kiện thuận lợi cho lực lượng BĐBP tỉnh Nghệ An phối hợp với công an nước bạn Lào phát hiện và tiến hành các chuyên án đấu tranh phòng, chống các loại tội phạm trên tuyến biên giới, góp phần giữ vững an ninh, chủ quyền biên giới, tiêu biểu là các chuyên án 314L, lực lượng phòng, chống tội phạm ma túy BĐBP tỉnh Nghệ An phối hợp với Công an tỉnh Xiêng Khoảng (Lào) bắt 3 đối tượng, thu 15 bánh hê-rô-in, 2000 viên ma túy tổng hợp; phối hợp với Công an huyện Sầm Táy, tỉnh Hủa Phăn bắt một đối tượng, tang vật thu 2 bánh hê-rô-in, 570 viên ma túy tổng hợp.

Hiện nay, có một số cặp bản đối diện hai bên biên giới chưa triển khai kết nghĩa được bởi do địa hình hiểm trở, chưa có lối mở giao thông qua biên giới, như cặp bản Bu, thuộc xã Châu Khê, huyện Con Cuông và bản Mường Chăm, huyện Xây-xom-phon, tỉnh Bô-ly-khăm-xay cách nhau 55km, nhưng không có đường, phải đi đường vòng đến hàng trăm ki-lô-mét… Đối với những cặp bản này cần nghiên cứu cách hoạt động phù hợp. Mặt khác, hiện nay chưa có nguồn kinh phí bảo đảm cho hoạt động kết nghĩa. Thực tế đòi hỏi phải có nguồn kinh phí hỗ trợ các hoạt động kết nghĩa vốn rất phong phú, đa dạng. Theo ý kiến của một số đồng chí lãnh đạo địa phương, UBND tỉnh Nghệ An và các cấp chính quyền cần nhanh chóng bố trí nguồn kinh phí từ ngân sách cho các bản để tổ chức hoạt động kết nghĩa có hiệu quả.

Bài và ảnh: TRẦN HOÀI - HẢI THƯỢNG