QĐND - Đất Kinh Bắc có nhiều điểm du lịch, nét văn hóa nổi tiếng, để lại ấn tượng đẹp trong lòng bè bạn, khách thập phương. Từ làn điệu dân ca quan họ đậm chất văn hóa Bắc Bộ, đến những thắng cảnh như Chùa Dâu, Chùa Keo, Đền thờ 8 vị vua đời Lý, Đền Đô, Đền Bà Chúa Kho... đều là những địa danh, sản vật văn hóa nổi tiếng của vùng đất này. Nhưng có lẽ với tôi, đất Kinh Bắc còn đẹp và thơ từ hương vị rất riêng của bánh phu thê.

Tương truyền, khi vua Lý Anh Tông đi đánh trận, người vợ ở nhà thương chồng vất vả đã tự tay vào bếp làm bánh gửi ra chiến trường. Vua ăn ngon miệng, cảm động tấm lòng thủy chung, son sắt của vợ đã đặt tên là bánh phu thê.

Bánh phu thê được gói trong những chiếc lá dong giản dị, không cầu kỳ về kiểu dáng, nhưng khi bóc bánh, người ăn không khỏi ngỡ ngàng trước sự hòa quyện của ngũ sắc: Màu trắng của bột lọc và cùi dừa, màu vàng của hoa dành dành và nhân đỗ, màu đen của hạt vừng, màu xanh của lá, màu đỏ của lạt buộc. Tất cả những màu sắc ấy là biểu tượng cho sự hòa hợp của đất trời với con người và giữa con người với con người.

Người làm bánh dàn mỏng bột lên khuôn, đặt nhân vào một đầu rồi đắp phần bột còn lại lên nhân thể hiện sự ôm ấp, che chở như tình chồng, nghĩa vợ. Muốn bánh ngon người làm phải chọn gạo nếp cái hoa vàng. Hạt gạo phải nhỏ và đều, đem vo sạch, để ráo nước, dùng cối đá giã thành bột rồi phơi hoặc sấy khô, 15 ngày sau mới đem ra làm bánh.

Bánh phu thê ngon đến độ khó tả. Ai chưa được ăn sẽ bị hấp dẫn bởi cái tên của bánh. Còn ai đã một lần thưởng thức sẽ không quên hương vị thơm ngon, béo ngậy của bánh. Vị thơm, ngọt, bùi của hạt sen, đậu xanh và dừa tươi; độ dẻo, dai, giòn của  bánh, vị ngọt của đường cát trắng như quyện vào nhau thấm vào thành lưỡi, làm cho người thưởng thức có cảm giác như được “rơi” vào một “thế giới” của tình thương.

Dù đã lâu chưa về thăm Kinh Bắc, nhưng tôi nhớ mãi hương vị đặc trưng của bánh phu thê đậm đà hương vị quê hương và đằm thắm tình người. Đối với tôi, trong mỗi chiếc bánh không chỉ có mồ hôi, công sức, sự khéo léo, chịu thương, chịu khó của người Kinh Bắc, mà còn đong đầy một kỷ niệm không thể nào quên. Ngày đó, có người lính tặng tôi cặp bánh phu thuê và nói những điều làm trái tim tôi xao động đến tận bây giờ!

Nếu  ai đó có dịp ghé qua Đình Bảng-Bắc Ninh xin đừng quên mua vài cặp bánh "phu thê" để được thưởng thức hương vị đậm đà của “tình chồng, nghĩa vợ”.

Lê Thị Quyết