Bài 3: Sớm tháo gỡ những bất cập

* Bài 1: Chủ động tham mưu, chỉ đạo kịp thời 

* Bài 2: Đến từng nhà, rà từng đối tượng

Đang là Phó chủ tịch UBND xã Đào Dương (Ân Thi, Hưng Yên), ông Đào Quang Dựng bỗng xin... nghỉ sớm để kịp làm hồ sơ hưởng chế độ trợ cấp hằng tháng theo Quyết định 142 của Thủ tướng Chính phủ. Ông Dựng chỉ là một trong số hàng trăm cựu chiến binh ở Hưng Yên đang làm cán bộ xã muốn xin nghỉ ngay để đủ tiêu chuẩn hưởng chế độ theo Quyết định 142. Đây cũng là một trong số nhiều vấn đề bất cập cần giải quyết. Chúng tôi đã gặp gỡ và ghi lại những vấn đề này.

Một bộ phận cựu chiến binh ưu tú... băn khoăn

Vì sao lại có chuyện nhiều cựu chiến binh (CCB) đang là cán bộ xã muốn xin nghỉ việc để được hưởng chế độ trợ cấp theo Quyết định 142?. Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết: Theo Thông tư liên bộ 144 hướng dẫn thi hành Quyết định 142, những quân nhân tham gia kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, nhập ngũ từ ngày 30-4-1975 trở về trước, có từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm công tác trong quân đội, đã xuất ngũ về địa phương, hiện không thuộc diện hưởng chế độ hưu trí, chế độ mất sức lao động hoặc bệnh binh hằng tháng sẽ được nhận trợ cấp hằng tháng với số tiền từ 600.000 đồng đến 720.000 đồng/tháng. Tuy nhiên, nếu đối tượng nêu trên đang công tác, hưởng lương từ ngân sách Nhà nước có tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc (cán bộ, công chức cấp xã thuộc đối tượng này) thì không được hưởng quyền lợi theo Quyết định 142.

Trao đổi nghiệp vụ và rút kinh nghiệm sau những chuyến công tác tại cơ sở của cán bộ cơ quan Ban CHQS huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên.

Chính vì vậy, đối với các CCB đang là cán bộ xã nảy sinh một số vấn đề sau đây:

Một là: Đối với các CCB có thời gian công tác trong quân đội từ 15 năm đến dưới 20 năm, theo quy định hiện hành, công chức cấp xã phải có thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc từ 15 năm trở lên thì khi nghỉ mới được hưởng chế độ hưu trí. Đây là điều kiện rất khó, nhất là đối với các CCB trở về địa phương khi đã có tuổi, được tín nhiệm bầu giữ các cương vị công chức cấp xã. Hơn nữa, ngay cả một số CCB đang hưởng chế độ hưu trí dành cho cán bộ xã cũng thấy thiệt thòi. Vì mức trợ cấp hằng tháng dành cho đối tượng này rất thấp, không bằng mức trợ cấp của việc thụ hưởng theo Quyết định 142.

Hai là: Với công chức cấp xã (đã nghỉ hưu và chưa nghỉ hưu) là CCB tham gia kháng chiến chống Mỹ, cứu nước từng có thời gian công tác trong quân đội dưới 15 năm, theo Quyết định 142 không được hưởng chế độ trợ cấp một lần cũng nảy sinh thắc mắc. Bởi họ cho rằng: Sau khi phục viên về địa phương, những người tích cực, ưu tú mới được cấp ủy, đoàn thể và nhân dân tín nhiệm bầu giữ các cương vị công chức. Nay nếu vì điều đó mà không được hưởng chế độ trợ cấp theo Quyết định 142 thì đó là một thiệt thòi lớn.

Bên cạnh bất cập dành cho đối tượng CCB là cán bộ xã, những người từng là công an vũ trang nhập ngũ trước 30-4-1975 cho rằng,  lẽ ra họ cũng là đối tượng được thụ hưởng quyền lợi theo Quyết định 142. Bởi lẽ, lực lượng công an vũ trang có thời kỳ do Bộ Quốc phòng, có thời kỳ do Bộ Nội vụ (nay là Bộ Công an) quản lý, nhưng tính chất khó khăn, gian khổ và sự chịu đựng, hy sinh cũng giống như các bộ phận khác trong quân đội. Một số CCB khác lại đề nghị: Trước đây, khi đang là quân nhân, do yêu cầu nhiệm vụ được quân đội điều động sang chế độ công nhân viên chức quốc phòng, sau đó phục viên về địa phương. Nay thực hiện chế độ theo Quyết định 142, họ chỉ được tính quãng thời gian là quân nhân. Nếu tính như vậy thì có phần "thiệt thòi". Bởi dù là quân nhân hay công nhân viên chức quốc phòng họ cũng đều phục vụ trong quân đội. Một số CCB còn cho rằng: Quyết định 142 được Thủ tướng Chính phủ ban hành giàu giá trị nhân văn nhưng việc chi trả mới tính theo thời gian phục vụ quân đội mà chưa động viên được những người tham gia trực tiếp chiến đấu hoặc làm nhiệm vụ ở những vùng đặc biệt khó khăn, gian khổ.

Để các ban chỉ đạo hoạt động hiệu quả

Đồng chí Trần Huy Dân, Ủy viên Thường vụ Huyện ủy, Phó chủ tịch UBND huyện, Trưởng ban Chỉ đạo thực hiện Quyết định 142 huyện Ân Thi cho rằng:

- Được chọn làm điểm nên trong thời gian qua, Ban Chỉ đạo huyện Ân Thi nhận được sự quan tâm chỉ đạo, giúp đỡ tích cực từ cấp trên và hệ thống chính trị ở địa phương. Nhờ đó, công tác hướng dẫn đối tượng, làm thủ tục hồ sơ và tổ chức chi trả đợt 1 khá thuận lợi, nhanh chóng, chính xác. Tuy nhiên, trong thực hiện đợt 2, đợt 3 tới đây chắc chắn sẽ gặp phải không ít khó khăn.

Khó khăn thứ nhất đối với các ban chỉ đạo khi tiến hành xét duyệt và tổ chức chi trả đợt 2 (cho các đối tượng có giấy tờ liên quan) và đợt 3 (cho các đối tượng mất hết giấy tờ) là việc rà soát hồ sơ sẽ phức tạp hơn rất nhiều. Nhất là việc xác định thời gian phục vụ quân đội đối với các trường hợp không còn bất kỳ loại giấy tờ liên quan nào. Để xác minh một cách chính xác, chắc chắn công việc đó sẽ mất rất nhiều thời gian và kinh phí. Riêng về phần kinh phí chung cho công việc xét duyệt hồ sơ và tổ chức chi trả hiện nay, theo Thượng tá Nguyễn Thanh Bình, Chủ nhiệm Chính trị Bộ CHQS tỉnh Hưng Yên như hướng dẫn tại Thông tư 144 là quá ít. Giải thích với chúng tôi về điều này, anh Trần Hồng Sử, xã đội trưởng xã Nguyên Hòa (Phù Cừ, Hưng Yên) cho biết:

- Thông tư 144 quy định nguồn kinh phí được cấp dành cho việc tổ chức xét duyệt hồ sơ và thực hành chi trả đối với các đối tượng thụ hưởng chính sách theo Quyết định 142 là 4% của tổng số tiền chi trả cho các đối tượng. Trong đó, cấp Bộ được giữ lại 0,8%; từ cấp quân khu đến xã là 3,2%. Thực tế nguồn kinh phí này chỉ đủ mua hồ sơ cho đối tượng. Kinh phí tổ chức tập huấn, hướng dẫn đối tượng cũng như trả thù lao cho các cộng tác viên và trợ cấp số cán bộ trực tiếp tham gia… các địa phương đều trích từ nguồn ngân sách xã. Trong thời gian tới, nguồn kinh phí cho hoạt động phục vụ hội họp, xác minh lý lịch... chắc sẽ còn tốn kém hơn nhiều. Vì vậy, tôi rất mong cơ quan có thẩm quyền, xem xét, giải quyết vấn đề này.

Đại tá Nguyễn Phi Yến, Chính ủy Bộ CHQS tỉnh, Phó trưởng ban chỉ đạo thực hiện Quyết định 142 tỉnh Hưng Yên lại cho rằng:

- Khó khăn về kinh phí trước mắt có thể khắc phục bằng cách đề nghị chính quyền các cấp hỗ trợ từ nguồn ngân sách địa phương. Nhưng mục tiêu mà Ban Chỉ đạo Bộ Quốc phòng đề ra (hoàn thành việc chi trả cho cả ba đợt trong năm 2009), tôi thấy khó có thể thực hiện được, nhất là đối với các địa phương không được chọn làm điểm. Trên thực tế, Hưng Yên là tỉnh làm điểm (đến nay đã bước vào giai đoạn hoàn thiện hồ sơ cho đối tượng hưởng đợt 3) mà vẫn còn thấy khó. Vì việc xác định tính chính xác của hồ sơ cho đối tượng đợt 2 và đợt 3 phức tạp hơn rất nhiều so với đợt 1.

Đây cũng là một vấn đề mà ban chỉ đạo thực hiện Quyết định 142 các cấp cần tính toán, cân nhắc. Bởi thực tế cho thấy, thực hiện Quyết định 142 là việc làm mang ý nghĩa chính trị rất thiêng liêng; không thể chậm trễ nhưng càng không thể vì để đạt tiến độ mà thiếu chính xác hoặc để sót, lọt đối tượng.

Đề cập đến những khó khăn, bất cập trong triển khai thực hiện Quyết định 142, Đại tá Trần Văn Minh, Phó cục trưởng Cục Chính sách (Tổng cục Chính trị) cho biết: Ban Chỉ đạo Bộ Quốc phòng đã nắm được toàn bộ những bất cập kể trên và đang tích cực nghiên cứu, tìm hướng khắc phục. Tuy nhiên, nhiều vấn đề vướng mắc, thẩm quyền giải quyết không chỉ riêng Ban Chỉ đạo Bộ Quốc phòng mà phải chờ ý kiến thống nhất giữa các bộ, ngành liên quan hoặc kiến nghị, đề xuất với Thủ tướng Chính phủ. "Chính sách nhất quán của Đảng, Nhà nước ta là không bao giờ để các đối tượng chính sách, người có công phải chịu thiệt thòi. Tuy nhiên, nhiều vấn đề phải có thời gian mới giải quyết được" - Đại tá Trần Văn Minh nhấn mạnh.

LÊ NGỌC LONG và HỒNG HẢI