Tạo diện mạo mới trên vùng đất biên cương

Các đoàn KTQP đã chủ động phối hợp với địa phương, tiến hành khảo sát, quy hoạch, đầu tư xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng KT-XH, từng bước đưa dân ra sinh sống ổn định tại khu vực biên giới; đã triển khai tích cực và hiệu quả việc huy động mọi nguồn lực để phát triển bền vững, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân các dân tộc vùng biên giới. Các dự án đã hoàn thành đón nhận, ổn định được hơn 101.000 hộ dân, xây dựng mới 536 điểm dân cư tập trung; hoàn thành mục tiêu đón nhận, sắp xếp dân cư trong các khu KTQP.

Các bản định cư đều được xây dựng nhà văn hóa, lớp học, với gần 2.500 trường, lớp được xây mới và sửa chữa; hoàn thành xây dựng hàng trăm tuyến đường giao thông các loại; cầu bê tông, cầu treo độc lập; công trình cấp điện, cấp nước tập trung; công trình thủy lợi vừa và nhỏ, cùng nhiều công trình khác đã và đang thi công... Các công trình hạ tầng sau khi xây dựng xong đều được bàn giao cho địa phương quản lý, sử dụng theo đúng quy định; khai thác, sử dụng hiệu quả, gắn chặt với quy hoạch của địa phương và với các điểm dân cư, hỗ trợ tốt cho nhiệm vụ phát triển KT-XH địa phương.

Thông qua việc hỗ trợ nhân dân địa phương xây dựng các mô hình sản xuất, tổ chức dịch vụ hai đầu, các chương trình khuyến nông, khuyến lâm, Chương trình 135, Chương trình tăng cường trí thức trẻ tình nguyện đến công tác tại các khu KTQP, Chương trình trồng rừng vành đai biên giới... các đoàn KTQP đã thực hiện tốt nhiệm vụ làm nòng cốt hỗ trợ nhân dân xóa đói, giảm nghèo, xây dựng các mô hình làm mẫu để nhân dân phát triển kinh tế, khắc phục tình trạng du canh, du cư, tự cung, tự cấp...

 Cán bộ Đoàn KT-QP 356 động viên gia đình có người thiệt mạng ở bản Lùng Than, xã Mù San, huyện Phong Thổ (Lai Châu). Ảnh minh họa: qdnd.vn

Tuy nguồn vốn đầu tư còn hạn hẹp, nhưng các hạng mục quan trọng, cấp thiết nhất đã được lựa chọn để tiến hành thực hiện đầu tư. Nhờ đó, tại các khu KTQP, giao thông thuận tiện hơn, kinh tế hàng hóa từng bước hình thành... Tại nhiều nơi, theo dự án của khu KTQP, người dân được sử dụng điện, nước sinh hoạt; được tham gia các hoạt động của dự án để nâng cao khả năng ứng dụng khoa học kỹ thuật... Từ đó, đời sống nhân dân địa phương dần được cải thiện, văn hóa, y tế được nâng cao rõ rệt; các hộ đói nghèo giảm xuống hằng năm (có những nơi tỷ lệ hộ nghèo khi chưa triển khai xây dựng khu KTQP còn cao từ 45 đến 90%, nay giảm chỉ còn 10-30% so với tiêu chí khi xây dựng khu KTQP).

Từng bước xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân vững chắc

Cùng với thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế, tổ chức sản xuất, các đoàn KTQP đã đẩy mạnh công tác dân vận, tham gia xây dựng cơ sở chính trị, gắn phát triển KT-XH với tăng cường QPAN trên địa bàn.

Bằng các hoạt động thiết thực, các đoàn KTQP đã phối hợp chặt chẽ với các đơn vị đứng chân trên địa bàn, các đoàn thể, tổ chức chính trị-xã hội địa phương, làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước; loại bỏ được các hủ tục, tệ nạn xã hội, các hoạt động xấu và trái pháp luật; không theo tà đạo, không khai thác, chặt phá rừng làm nương rẫy...; tích cực đưa văn hóa, y tế về thôn, bản, góp phần xóa mù chữ, xóa “vùng trắng về y tế” và giải quyết những vấn đề bức xúc của công tác y tế ở vùng sâu, vùng xa, biên giới; xây dựng nhà tình nghĩa, gắn bó máu thịt với nhân dân.

Với việc đưa người dân ra sinh sống ổn định tập trung tại khu vực biên giới, địa bàn xung yếu, các đoàn KTQP góp phần quan trọng hình thành các cụm làng, xã biên giới, tạo vành đai biên giới trong thế trận quốc phòng toàn dân bảo vệ Tổ quốc. Các cụm, điểm dân cư được xây dựng đã khắc phục tình trạng dân sống tản mát; ổn định tình hình phức tạp do di dân tự do gây ra, làm thay đổi bức tranh về bố trí dân cư và cơ cấu dân cư, người dân yên tâm sinh sống và phát triển kinh tế, tích cực tham gia giữ gìn ổn định chính trị trên địa bàn.

Đặc biệt, các đoàn KTQP đã tham gia tích cực, hiệu quả vào xây dựng cơ sở chính trị địa phương vùng dự án; tham mưu, giúp địa phương tạo nguồn, phát triển hàng nghìn đảng viên mới; xóa 344 thôn, bản “trắng” đảng viên; củng cố, duy trì nền nếp, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính quyền, tổ chức chính trị-xã hội ở cơ sở... Trạm xá, bệnh xá quân dân y kết hợp của các đoàn KTQP đã khám bệnh cho hơn 2 triệu lượt bệnh nhân, thu dung điều trị trên 200.000 bệnh nhân, cấp cứu hơn 12.000 bệnh nhân; tổ chức đào tạo 350 nhân viên y tế thôn/bản cho địa phương; hỗ trợ trang bị y tế, xe cứu thương, tiền thuốc, tiền ăn cho đồng bào. Tại các khu KTQP trực tiếp tổ chức sản xuất tập trung, như: Binh đoàn 15, Binh đoàn 16, Công ty Cà phê 15 đã tạo việc làm và thu nhập ổn định cho hơn 17.000 hộ đồng bào sinh sống trên địa bàn Tây Nguyên. 

Những kết quả đạt được trong quá trình xây dựng khu KTQP đã góp phần quan trọng vào xây dựng “thế trận lòng dân”, tăng cường niềm tin của đồng bào các dân tộc với Đảng, Nhà nước, tạo nền tảng cho xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc, xây dựng tiềm lực, thế trận quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, biên phòng toàn dân vững mạnh trên địa bàn chiến lược, biên giới, biển, đảo của Tổ quốc. Các đoàn KTQP trở thành chỗ dựa tin cậy của cấp ủy, chính quyền địa phương, nhân tố không thể thiếu trong công cuộc xóa đói, giảm nghèo... Kết quả khẳng định chủ trương đúng đắn của Đảng, Chính phủ về triển khai xây dựng các khu KTQP; đồng thời, cho thấy ý thức, trách nhiệm chính trị và vai trò nòng cốt của quân đội trong thực hiện nhiệm vụ kết hợp kinh tế với quốc phòng, quốc phòng với kinh tế.

Tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động của các khu KTQP

Hoạt động xây dựng các khu KTQP tuy đạt được những kết quả tích cực, có giá trị to lớn, nhưng quá trình triển khai vẫn bộc lộ một số tồn tại, hạn chế trong chỉ đạo, phối hợp, tổ chức thực hiện, đặc biệt là nguồn vốn đầu tư còn hạn hẹp... Do đó, thời gian tới, để đẩy mạnh xây dựng, nâng cao hiệu quả hoạt động của các khu KTQP và phát triển bền vững KT-XH khu vực biên giới và biển, đảo, đáp ứng nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, toàn quân, trực tiếp là các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng, các quân khu, đoàn KTQP cần phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương liên quan, tiếp tục phát huy vai trò xung kích, nòng cốt trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện. Trong đó, cần chú trọng tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp đối với nhiệm vụ xây dựng khu KTQP; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, làm cho cán bộ, chiến sĩ nhận thức rõ vị trí, ý nghĩa, yêu cầu, tầm quan trọng của nhiệm vụ xây dựng, phát triển khu KTQP trong tình hình mới, cũng như vai trò của quân đội trong thực hiện nhiệm vụ này; từ đó, nêu cao trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện. Các đoàn KTQP chú trọng xây dựng, củng cố đội ngũ cán bộ lãnh đạo, chỉ huy, cán bộ chuyên môn kỹ thuật ở các cấp; đào tạo, tuyển dụng cán bộ là người dân tộc thiểu số ở địa phương, trí thức trẻ tình nguyện. Tăng cường tập huấn, bồi dưỡng nâng cao trình độ, năng lực về quản lý, phát triển kinh tế, kiến thức, kinh nghiệm về kết hợp kinh tế với QPAN, thực hiện chính sách dân tộc, tôn giáo, công tác vận động quần chúng và tổ chức cho cán bộ, nhân viên, chiến sĩ đoàn KTQP học tiếng của đồng bào các dân tộc, tạo cơ sở để nâng cao chất lượng công tác, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ.

Các cơ quan, đơn vị có liên quan và các đoàn KTQP cần triển khai quyết liệt, đồng bộ các biện pháp nâng cao hiệu quả thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ quy hoạch khu KTQP, trong đó ưu tiên xây dựng các khu KTQP trên hướng biển, đảo xa bờ; thực hiện tốt theo điều chỉnh Quy hoạch tổng thể các khu KTQP đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, phù hợp với khả năng bảo đảm ngân sách của Nhà nước. Trên cơ sở kinh nghiệm rút ra, các đoàn KTQP tiếp tục chủ động phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương và các lực lượng có liên quan, tạo sự đồng thuận cao, phát huy sức mạnh tổng hợp trong thực hiện. Để đạt hiệu quả, cần chú trọng thực hiện đồng bộ việc xây dựng cơ sở hạ tầng kết hợp với bố trí lại dân cư, phù hợp với phong tục, tập quán, văn hóa của từng dân tộc; tích cực hỗ trợ, tạo điều kiện bền vững, nhất là giải quyết tốt vấn đề đất ở, đất sản xuất, giúp đồng bào yên tâm định canh, định cư lâu dài trên địa bàn chiến lược, biên giới, vùng sâu, vùng xa... Thực hiện tốt công tác vận động quần chúng, củng cố niềm tin của nhân dân, tạo nền tảng xây dựng "thế trận lòng dân" gắn với xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân vững chắc... Bên cạnh đó, việc đầu tư xây dựng các khu KTQP cần được sự chú ý bố trí nguồn lực của Nhà nước, phối hợp các chương trình mục tiêu quốc gia, các nguồn lực của địa phương để đẩy mạnh trong giai đoạn tới.

Xây dựng khu KTQP là chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước. Thực tiễn hoạt động của các khu KTQP đã khẳng định tầm quan trọng, ý nghĩa chiến lược cả về KT-XH và QPAN. Ý thức rõ vinh dự, trách nhiệm và chức năng “đội quân chiến đấu, đội quân công tác, đội quân lao động sản xuất”, các cơ quan, đơn vị, đoàn KTQP tiếp tục phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ xây dựng các khu KTQP, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Thiếu tướng, TS TRẦN ĐÌNH THĂNG, Cục trưởng Cục Kinh tế, Bộ Quốc phòng