Đảng ta luôn khẳng định giáo dục và đào tạo cùng với khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, phát triển nguồn nhân lực là một trong ba đột phá chiến lược. Trong những năm qua, giáo dục đại học nước ta đã có nhiều đổi mới mạnh mẽ, thực hiện tốt hai nhiệm vụ chính trị là đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao và nâng cao năng lực khoa học-công nghệ, đóng vai trò quyết định trong sự nghiệp phát triển kinh tế-xã hội và giữ gìn an ninh-quốc phòng của đất nước. Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng, trình độ cao giữ vai trò then chốt bởi năng lực khoa học và công nghệ của một quốc gia cũng phụ thuộc chủ yếu vào chất lượng và số lượng nguồn nhân lực chất lượng cao, trình độ cao.

PGS Hoàng Minh Sơn, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Trường, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội.

Mặc dù vậy, trong giai đoạn vừa qua giáo dục đại học chưa có những chuyển biến mạnh mẽ về quy mô, chất lượng và hiệu quả để theo kịp và đáp ứng yêu cầu phát triển của xã hội và đất nước, trong đó một nguyên nhân quan trọng cần phải thẳng thắn nhìn nhận đó là quan điểm, nhận thức chung của xã hội chưa đúng đắn về lĩnh vực giáo dục đại học. Điều đó dẫn đến sự lạc hậu và thiếu đồng bộ của hệ thống chính sách, sự thiếu quan tâm đúng mức và thực chất của các cấp chính quyền cũng như của toàn xã hội, nhìn nhận giáo dục đại học chỉ như một ngành cung cấp dịch vụ cho người học mà chưa phải là một lĩnh vực thiết yếu của quốc gia cần chú trọng đầu tư vì lợi ích lâu dài và sống còn của cả xã hội và đất nước.

Những nhà giáo, nhà khoa học và quản lý giáo dục đại học như chúng tôi rất vui mừng khi Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh nội dung trong bài viết quan trọng với nhan đề “Chuẩn bị và tiến hành thật tốt Đại hội XIII của Đảng, đưa đất nước bước vào một giai đoạn phát triển mới” là: Yêu cầu thực hiện nhất quán chủ trương khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu và tạo đột phá mạnh mẽ trong phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước cũng đã chỉ rõ để thực hiện thành công sự nghiệp đổi mới căn bản, toàn diện, đồng bộ giáo dục và đào tạo, bên cạnh trách nhiệm của ngành là phải đổi mới đồng bộ mục tiêu, nội dung, chương trình, phương thức, phương pháp giáo dục và đào tạo theo hướng hiện đại, hội nhập quốc tế; cả hệ thống chính trị và toàn xã hội phải chung tay để xây dựng đồng bộ thể chế, chính sách, xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh.

Trong lĩnh vực giáo dục đại học, tự chủ đại học được coi là một chính sách đột phá nhằm thúc đẩy các trường đại học phát huy nội lực, tăng cường huy động nguồn lực từ xã hội, trên cơ sở đó nâng cao chất lượng, hiệu quả đào tạo và nghiên cứu, đáp ứng nhu cầu của người học và đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của đất nước. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật giáo dục đại học và Nghị định hướng dẫn sẽ góp phần thay đổi nhanh chóng bức tranh hệ thống giáo dục đại học Việt Nam trong những năm tới.

Tiến sĩ trẻ nghiên cứu trong phòng thí nghiệm Viện Tiên tiến Khoa học và Công nghệ, ĐH Bách khoa Hà Nội.

Tuy nhiên, tự chủ đại học chỉ có thể triển khai thành công, hệ thống giáo dục đại học Việt Nam chỉ có thể phát triển bền vững khi nhận thức chung của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội về giáo dục đại học và tự chủ đại học thay đổi. Nhiều văn bản nghị quyết của Đảng và chính sách của Nhà nước đã nêu rõ, đầu tư cho giáo dục-đào tạo là đầu tư cho phát triển, giao quyền tự chủ cho các cơ sở đào tạo không phải là giảm trách nhiệm của Nhà nước về đầu tư, chi ngân sách. Đổi mới đồng bộ thể chế, chính sách và hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, gắn với đổi mới nhận thức coi giáo dục đại học là lĩnh vực thiết yếu của quốc gia cần chú trọng đầu tư và phá bỏ các rào cản, mới có thể khơi thông các nguồn lực và phát huy sức mạnh của cả xã hội, tạo đột phá trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đồng thời nâng cao năng lực khoa học và công nghệ của quốc gia.

Từ thông điệp quan trọng của người lãnh đạo cao nhất của Đảng và Nhà nước ngay trước thềm Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, các nhà giáo, nhà khoa học và quản lý giáo dục-đào tạo như chúng tôi rất kỳ vọng và tin tưởng vào thành công của Đại hội tới sẽ mở ra một giai đoạn mới, phát triển đột phá trong giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ của đất nước.

PGS HOÀNG MINH SƠN, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Trường, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội