Đó vừa là thành tố hợp thành của nội dung xây dựng Đảng, vừa là nhân tố đảm bảo thành công cho xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức trong mối quan hệ biện chứng. Trong đó, xây dựng Đảng về đạo đức sẽ thúc đẩy xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức.

Ảnh minh họa. Nguồn: tuyengiao.vn

Dự thảo Báo cáo tổng kết công tác xây dựng Đảng và thi hành Điều lệ Đảng nhiệm kỳ Đại hội XII đã được Trung ương chuẩn bị rất chu đáo, công phu, có tính khái quát cao, thể hiện được tư duy đổi mới và tầm nhìn chiến lược của Đảng ta. Dự thảo đã nhận định: Công tác xây dựng Đảng về đạo đức được đề cao; việc ban hành và thực hiện các quy định về trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ đảng viên trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý và người đứng đầu các cấp gắn với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, tự phê bình và phê bình đạt được kết quả quan trọng.

Trong nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng, Trung ương đã đề cao công tác xây dựng Đảng về đạo đức là dựa trên các cơ sở lý luận và thực tiễn sâu sắc!

Về cơ sở lý luận: Tiếp thu, vận dụng sáng tạo lý luận của Chủ nghĩa Mác-Lênin về xây dựng Đảng, Chủ tịch Hồ chí Minh đã từng khẳng định: “Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng, mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang…”.

Khi chuẩn bị cho Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, qua tác phẩm “Đường cách mệnh”, một tác phẩm khai tâm, khai đức, khai trí cho lớp thanh niên ưu tú Việt Nam, đồng chí Nguyễn Ái Quốc đã đặt tư cách của người cách mạng lên hàng đầu. Trong quá trình hoạt động cách mạng của mình, Người khẳng định và luôn mong muốn “Đảng ta là đạo đức, là văn minh”.

Xây dựng Đảng về đạo đức là quan điểm, bài học xuyên suốt trong quá trình lãnh đạo của Đảng ta. Đại hội XII của Đảng đã thấm nhuần sâu sắc tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng, kế thừa và phát triển quan điểm của các đại hội trước đó, bổ sung, phát triển cho phù hợp với tình hình thực tiễn, đã xác định: Xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức.

Đây là lần đầu tiên trong văn kiện, Đảng ta đưa thành tố “đạo đức” vào nội dung xây dựng Đảng, ngang hàng cùng với thành tố: Chính trị, tư tưởng và tổ chức, coi đó là một nội dung rất quan trọng của công tác xây dựng Đảng.

Về cơ sở thực tiễn: Sự sụp đổ của Liên Xô có một nguyên nhân rất cơ bản đó là sự suy thoái về đạo đức, biến chất do tệ quan liêu, nạn tham nhũng trong Đảng Cộng sản Liên Xô. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng cũng đã từng lưu ý: “Đây là bài học vô cùng sâu sắc và đắt giá mà mỗi cán bộ, đảng viên chúng ta cần phải thấm thía, luôn luôn khắc sâu, ghi nhớ, đừng để đi vào “vết xe đổ” đó”; đối với nước ta, Trung ương đã nhận định và cảnh báo: “Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống… dẫn tới “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” chỉ là một bước ngắn, thậm chí rất ngắn, nguy hiểm khôn lường… là một nguy cơ trực tiếp đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ”.

Trong nhiệm kỳ qua, Trung ương đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác xây dựng Đảng về đạo đức, đã ban hành các nghị quyết, chỉ thị, quy định liên quan đến xây dựng Đảng về đạo đức và tổ chức thực hiện đạt hiệu quả thiết thực như Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về xây dựng Đảng, gắn với Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức phong cách Hồ Chí Minh; Quy định số 08 của Ban Chấp hành Trung ương “Về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt các cấp”; Quy định số 109 của Ban Bí thư “Về công tác kiểm tra của tổ chức đảng đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên”… Một trong những bài học trong công tác phòng chống Covid-19 của Việt Nam thời gian qua, về khía cạnh đạo đức cho thấy: Hình ảnh, phẩm chất, đạo đức tốt đẹp của Bộ đội Cụ Hồ tiếp tục được tỏa sáng; lương tâm, y đức của đội ngũ thầy thuốc nơi tuyến đầu chống dịch đã được phát huy cao độ!

Nét mới trong công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng là đã chú trọng kiểm tra, xử lý kỷ luật những cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, kể cả cán bộ cấp cao, đương chức hay đã nghỉ hưu...

Với cách làm cẩn trọng, chắc chắn, công khai, quyết liệt nhưng cũng rất nhân văn, chính vì thế “Tất cả các trường hợp bị xử lý đều tâm phục, khẩu phục, ăn năn hối lỗi, xin lỗi Đảng, Nhà nước, nhân dân, xin lỗi Tổng Bí thư”- Như lời Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định tại Phiên họp lần thứ 18 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, ngày 25-7-2020.

Những kết quả nêu trên đã góp phần quan trọng nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; góp phần cảnh báo, răn đe, ngăn ngừa vi phạm; làm cho Đảng ta trong sạch hơn, vững mạnh hơn, niềm tin của nhân dân đối với Đảng được củng cố và tăng cường hơn, bảo đảm thực hiện thắng lợi các mục tiêu Nghị quyết Đại hội XII của Đảng đã đề ra, tạo nền tảng vững chắc hơn cho việc xây dựng và phát triển đất nước trong những năm tới.

Bên cạnh việc nêu bật những thành tựu, ưu điểm, Dự thảo Báo cáo cũng chỉ rõ hạn chế, khuyết điểm: Vẫn còn một bộ phận cán bộ đảng viên chưa thực sự nêu gương, không thường xuyên tu dưỡng rèn luyện đạo đức lối sống; chưa làm tròn bổn phận trước Đảng, trước nhân dân; một số ít còn vi phạm nguyên tắc của Đảng, pháp luật nhà nước. Thực hiện tự phê bình và phê bình có nơi còn hình thức…

Nguyên nhân cơ bản của những hạn chế khuyết điểm trên là do một số cấp ủy, tổ chức đảng chưa nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của công tác xây dựng Đảng về đạo đức; công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện chưa chủ động sâu sát, quyết liệt, chưa coi trọng tự kiểm tra, xử lý vi phạm...

Bài học kinh nghiệm trong công tác xây dựng Đảng nói chung và xây dựng Đảng về đạo đức nói riêng cần kết hợp tốt giữa “xây” và “chống”, trong đó xác định rõ “xây” là nhiệm vụ cơ bản, chiến lược, lâu dài; “chống” là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách.

Để công tác xây dựng Đảng về đạo đức được triển khai thực hiện tốt hơn trong nhiệm kỳ tới, cấp ủy các cấp cần quán triệt, tổ chức thực hiện nghiêm túc, hiệu quả những chủ trương, giải pháp mà Trung ương nêu ra, trong đó cần chú trọng thực hiện một số giải pháp mang tính đột phá:

Một là, đề cao tính tự giác, nêu gương trong tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt cơ quan, đơn vị. Nêu gương phải trở thành một nội dung quan trọng trong phương thức lãnh đạo của Đảng. Bởi vì: Khi cán bộ, đảng viên nêu gương tốt, thì đông đảo quần chúng sẽ noi theo. “Một tấm gương sống có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”.

Hai là, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát cán bộ, đảng viên về đạo đức. Để thực hiện tốt giải pháp này, các cấp ủy, tổ chức đảng cần tiếp tục quán triệt, thực hiện tốt Quy định 109 của Ban Bí thư “Về công tác kiểm tra của tổ chức đảng đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên”. Trong kiểm tra, giám sát, phải biết lắng nghe, tiếp thu ý kiến của cán bộ, đảng viên; chú trọng kiểm tra để phòng ngừa là chính, ngăn ngừa vi phạm từ khi mới manh nha ở cơ sở; kịp thời giúp các cấp ủy, tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên nhìn nhận, khắc phục hạn chế khuyết điểm; không để vi phạm nhỏ thành vi phạm lớn; đánh giá khách quan, công tâm, “phê bình việc, chứ không phê bình người”; đồng thời xem xét, xử lý các trường hợp vi phạm đúng nguyên tắc, kiên quyết, công khai nhưng phải hợp lý, hợp tình. Cần kết hợp tốt giữa “pháp trị” và “đức trị”!.

Đối với mỗi cán bộ, đảng viên cần tự soi, tự sửa; thực hiện tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng từ những việc làm thường ngày trong công tác và cuộc sống, trong ba mối quan hệ cơ bản đó là: Đối với mình, đối với người và đối với công việc, như lời Bác Hồ kính yêu đã từng căn dặn: “Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”.

PHAN DUY TRUNG