Các nhà báo phỏng vấn đại biểu Quốc hội.
Đừng ngại "sứ giả"
Nếu coi hoạt động báo chí là kênh thông tin hữu hiệu nhất để đại biểu và cử tri thực sự hiểu nhau thì nhà báo chính là sứ giả. Phó chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Sỹ Cương cho rằng, đại biểu là đại diện cho nhân dân mà không có hoạt động liên quan đến báo chí thì khó đảm nhiệm tốt được vai trò. Bởi qua báo chí, người dân mới biết Quốc hội hoạt động như thế nào, còn nếu hoạt động Quốc hội chỉ gói gọn trong hội trường thì dân không thể biết, sẽ giảm tính hiệu quả. Việc tiếp xúc, trả lời báo chí, viết bài đăng báo vừa là quyền, vừa là trách nhiệm của đại biểu. Điều này cũng nhằm hướng tới một Quốc hội minh bạch, vì dân.
Ông Lê Như Tiến, Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên, Nhi đồng của Quốc hội khóa XIII nhận định, báo chí đã trở thành diễn đàn của đông đảo quần chúng, là nơi trao đổi ý kiến, luận bàn các vấn đề cuộc sống, vừa giám sát, vừa phản biện hoạt động của cơ quan công quyền nói riêng và toàn xã hội nói chung. Mặt khác, báo chí là nguồn cung cấp thông tin để đại biểu Quốc hội bày tỏ chính kiến, tác động đến cơ quan, tổ chức và công chúng. Đặc biệt, nếu thể hiện tốt thì báo chí chính là cách thức để đại biểu xây dựng hình ảnh của mình trước cử tri và công chúng. Ông Lê Nam, đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa khóa XIII chỉ ra, việc xây dựng mối quan hệ tin cậy giữa phóng viên với báo chí và đại biểu Quốc hội là hết sức quan trọng. Nó không chỉ thể hiện mối quan hệ hữu cơ giữa quyền lập pháp của Quốc hội và quyền lực mềm của báo chí mà còn có tác dụng to lớn với các quan hệ hành pháp, tư pháp và quan hệ của nhân dân. Do tính chất công việc, phóng viên rất cần đại biểu Quốc hội và ngược lại, đại biểu Quốc hội rất cần mối quan hệ mật thiết và tin cậy với phóng viên. Hai bên cần chủ động xây dựng mối quan hệ hợp tác, thân thiện, tin cậy lẫn nhau để có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.
Cần sự trung thực, mang tính xây dựng
Đại tá Đỗ Phú Thọ, Phó chủ nhiệm Chính trị Quân khu 1 (người từng có 22 năm là phóng viên theo dõi hoạt động Quốc hội) chia sẻ, người làm báo nghị trường bao giờ cũng phải đặt câu hỏi, tác phẩm này có đúng với đường lối của Đảng không? Có lợi cho Đảng, cho đất nước không? Trong một số trường hợp cụ thể có thể thông tin là đúng, nhưng nếu đưa trên mặt báo không có lợi cho Đảng, cho đất nước, cho đại đa số nhân dân thì cũng không nên đưa. Hoặc cũng có khi, nếu thông tin đại biểu Quốc hội phát biểu đúng nhưng sẽ làm lộ bí mật quốc gia, bí mật quân sự cũng tuyệt đối không đưa trên mặt báo. Tính xây dựng của các nhà báo theo dõi nghị trường thể hiện ở chỗ gắn kết được các đại biểu Quốc hội với cử tri vì lợi ích chung của đất nước.
Các ý kiến tại tọa đàm cũng cho rằng, để phóng viên báo chí và đại biểu Quốc hội “làm bạn đồng hành” với nhau, trước tiên phải có sự trung thực, vì có trung thực mới có cởi mở. Tại sao có không ít đại biểu Quốc hội, đặc biệt với những người lần đầu tham gia Quốc hội, lại “ngại” tiếp xúc với báo chí? Ngoài lý do về kỹ năng giao tiếp của các đại biểu, còn có nguyên nhân quan trọng khác là các đại biểu sợ nhà báo nói sai ý của mình, cắt xén, lắp ghép các ý kiến của mình. Vì thế, để làm bạn đồng hành, các nhà báo cần phản ánh chính xác, khách quan, trung thực những thông tin từ đại biểu Quốc hội. Nhà báo tin đại biểu Quốc hội thì đại biểu Quốc hội cũng phải tin báo chí. Phóng viên báo chí tác nghiệp ở Quốc hội ngoài điều kiện chung, cần phải có những điều kiện riêng như: Am hiểu về pháp luật, tác nghiệp đúng pháp luật... Hiện nay, đã có những lớp bồi dưỡng kỹ năng cho các đại biểu lần đầu tham gia Quốc hội nhưng lại chưa có những lớp bồi dưỡng cho các nhà báo lần đầu tham gia tác nghiệp tại Quốc hội. Nhà báo Lê Kiên, Báo Tuổi trẻ, cho rằng, thông tin về hoạt động nghị trường được bạn đọc chờ đón là điều hiển nhiên vì Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của dân, thay mặt nhân dân quyết định các vấn đề hệ trọng của đất nước. Mỗi lần “ấn nút” của các đại biểu Quốc hội có thể tác động sâu sắc đến đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, ảnh hưởng đến hàng triệu cá nhân, gia đình và tổ chức. Do đó, nhu cầu thông tin của phóng viên chính là nhu cầu thông tin của bạn đọc. Bạn đọc rất cần biết những đại biểu Quốc hội mà họ bầu ra đang đóng góp gì cho đất nước.
Bài và ảnh: HOÀNG TRƯỜNG GIANG