“Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” chứa đựng những nội dung bất hủ, không chỉ có giá trị lịch sử mà còn có ý nghĩa thời đại sâu sắc. Trong tác phẩm, Karl Marx và Friedrich Engels đã trình bày một cách sáng tỏ cơ sở lý luận, thực tiễn về sứ mệnh lịch sử thế giới của giai cấp công nhân (GCCN); chỉ ra những nguyên tắc chiến lược, sách lược của Đảng Cộng sản; đấu tranh phê phán các trào lưu xã hội chủ nghĩa (XHCN) phản động, bảo thủ, không tưởng và những lời xuyên tạc của giai cấp tư sản… Đây là tác phẩm có giá trị lý luận và thực tiễn to lớn đối với phong trào cộng sản và công nhân quốc tế nói riêng, đối với sự phát triển của thế giới, sự tiến bộ của nhân loại nói chung. “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” ra đời là bước ngoặt quyết định đối với sự phát triển của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, đánh dấu sự hình thành về cơ bản lý luận chủ nghĩa Marx. Đó là kết quả sự kết hợp giữa thành quả nghiên cứu khoa học với việc tổng kết thực tiễn phong trào cách mạng trong GCCN ở châu Âu giữa thế kỷ 19 của hai nhà tư tưởng vĩ đại Karl Marx và Friedrich Engels.

Ý nghĩa lịch sử trọng đại của "Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản" thể hiện sinh động ở việc luận giải một cách khoa học sự ra đời, phát triển của giai cấp vô sản gắn liền với chủ nghĩa tư bản (CNTB) và cách mạng công nghiệp; đặc biệt, phát hiện có tính vạch thời đại, đó là tìm ra sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của GCCN. Không những vậy, Tuyên ngôn đã chứng minh sự vận động, phát triển của xã hội loài người, dẫn đến sự diệt vong của CNTB và sự thắng lợi của chủ nghĩa xã hội (CNXH) đều tất yếu như nhau. Theo đó, tác phẩm này đánh dấu sự ra đời của chủ nghĩa Marx; là tiếng chuông khai tử cho một chế độ đã lỗi thời và một giai cấp đã hết vai trò tiến bộ trong lịch sử. Hơn nữa, tác phẩm tạo ra bước nhảy vọt về chất trong lịch sử tư tưởng nhân loại, tống cổ những quan niệm duy tâm ra khỏi lĩnh vực đời sống xã hội, lần đầu tiên tìm ra câu trả lời của lịch sử: Ai? Làm gì? Làm như thế nào để giải phóng quần chúng khỏi áp bức, bóc lột, bất công và xây dựng một xã hội bình đẳng, ấm no, tự do, hạnh phúc. Đồng thời, sự ra đời của tác phẩm đánh dấu sự kết hợp chủ nghĩa Marx với phong trào công nhân, đưa phong trào công nhân từ đấu tranh tự phát lên đấu tranh tự giác; chấm dứt thời kỳ khủng hoảng đường lối của phong trào công nhân quốc tế.

“Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” có ý nghĩa thời đại lớn lao: Tuyên ngôn là cơ sở để tiếp tục bảo vệ và phát triển sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của GCCN trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa và con đường, điều kiện, biện pháp thực hiện sứ mệnh lịch sử GCCN hiện nay. Tuyên ngôn là một giá trị văn minh, nhân văn, nhân đạo, tất cả vì con người và hạnh phúc con người, là ngọn cờ tư tưởng soi đường, chỉ lối cho nhân loại tiến bộ ở thế kỷ 21 mà chưa có một học thuyết nào thay thế được. Và cho đến nay, "Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản" là cương lĩnh lý luận, cương lĩnh hành động cho tất cả các Đảng Cộng sản và công nhân quốc tế. 

Những năm qua, những giá trị lịch sử và thời đại trong tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” vẫn tỏa sáng, là kim chỉ nam cho mọi hành động cách mạng Việt Nam và của Đảng ta trong công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN hiện nay. Từ khi thành lập đến nay, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn luôn trung thành với Chủ nghĩa Marx-Lênin nói chung và những chỉ dẫn của Karl Marx và Friedrich Engels trong “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” nói riêng, đồng thời vận dụng đúng đắn và phát triển sáng tạo, phù hợp với điều kiện lịch sử cụ thể của nước ta, phù hợp với cuộc đấu tranh cho độc lập dân tộc và CNXH ở Việt Nam. Vì thế, Đảng ta đã lãnh đạo nhân dân ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác, đặc biệt là đã đạt được những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử trong công cuộc đổi mới vì độc lập dân tộc và CNXH ở nước ta.

Phân tích bối cảnh ra đời và quá trình hình thành, phát triển đường lối đổi mới của Đảng ta mới thấy hết được giá trị to lớn của những nguyên lý cơ bản đã được Karl Marx và Friedrich Engels khởi thảo cách đây 172 năm trong “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản”; mới thấy hết được bản lĩnh chính trị vững vàng và tầm cao trí tuệ của Đảng Cộng sản Việt Nam-người khởi xướng, phát động và lãnh đạo công cuộc đổi mới; mới thấy hết được sự nỗ lực phấn đấu của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta trong hơn 30 năm qua. Điều đó, một lần nữa chứng minh giá trị to lớn, sức sống trường tồn của “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” đối với công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN cũng như phong trào cộng sản, công nhân quốc tế và các lực lượng tiến bộ trên toàn thế giới trong thời đại ngày nay.

TS HÀ SƠN THÁI