Chiến thắng đó còn cổ vũ nhân dân các nước bị đô hộ, áp bức và bóc lột trên toàn thế giới anh dũng vùng lên đấu tranh, lật đổ hoàn toàn chế độ chủ nghĩa thực dân kiểu cũ của chủ nghĩa đế quốc, giành lại hòa bình và độc lập cho các dân tộc.

Xâm lược nước ta, thực dân Pháp thiết lập bộ máy cai trị nhiều tầng, sử dụng lực lượng quân đội và cảnh sát thẳng tay đàn áp đẫm máu các phong trào đấu tranh yêu nước của nhân dân. Hành động dã man và tàn bạo đó càng cho thấy rõ âm mưu muốn chiếm đóng lâu dài đất nước ta của thực dân Pháp. Với truyền thống đoàn kết và yêu nước cùng ý chí đấu tranh kiên cường và bất khuất, các tầng lớp nhân dân vẫn anh dũng vùng lên tranh đấu với kẻ thù. Dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, toàn dân đã tiến hành thành công cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945, giành chính quyền trên cả nước. Với bản chất ngoan cố và ý đồ xâm lược nước ta một lần nữa, kẻ thù tận dụng điều kiện Tổ quốc ta vừa giành được độc lập, lực lượng vũ trang mới trưởng thành, sức mạnh chiến đấu chưa cao, nước nghèo, dân đói, xã hội lạc hậu, thực dân Pháp đã sử dụng sức mạnh quân sự, mở cuộc tiến công xâm lược nước ta lần thứ hai. Trước tình hình đất nước như “ngàn cân treo sợi tóc”, hưởng ứng lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, quân, dân cả nước đã anh dũng đứng lên chiến đấu với tinh thần “quyết tử để Tổ quốc quyết sinh” bảo vệ nền độc lập của đất nước.

Trong quá trình kháng chiến, quân và dân ta đã vận dụng rất sáng tạo phương châm chỉ đạo: “Vừa kháng chiến, vừa kiến quốc”. Sức mạnh đánh địch được nâng lên, ta đã đánh thắng quân Pháp trong nhiều trận đánh và nhiều chiến dịch như: Việt Bắc-Thu Đông năm 1947, Biên Giới năm 1950, Hòa Bình 1951-1952… Quân, dân ta đã tiêu diệt từng binh đoàn quân Pháp, bảo vệ và giải phóng nhiều địa bàn chiến lược quan trọng, thúc đẩy chiến tranh du kích phát triển, đẩy quân Pháp ngày càng lún sâu vào thế bị động. Để giữ vững quyền chủ động, ta mở cuộc tiến công chiến lược Đông Xuân 1953-1954, phối hợp với quân, dân Lào và Campuchia đánh tiêu diệt một bộ phận quân địch. Kéo giữ và giam chân quân chủ lực Pháp ra toàn Đông Dương, tạo ra lực, thế và thời cơ có lợi để tiến hành chiến dịch quyết chiến với thực dân Pháp ở Điện Biên Phủ. Thành công đó càng cho thấy rõ đường lối kháng chiến đúng đắn và sáng tạo của Đảng, sức mạnh của chiến tranh toàn dân và vai trò của tinh thần đoàn kết quốc tế trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

Trong chuẩn bị và tiến hành trận quyết chiến chiến lược, nghệ thuật quân sự nước ta đã có bước phát triển rất quan trọng. Lần đầu tiên ta tập trung phần lớn lực lượng chủ lực với 5 đại đoàn bộ binh và công pháo, cùng quân và dân Tây Bắc mở chiến dịch. Tổng tư lệnh, Bí thư Tổng Quân ủy được cử làm Tư lệnh kiêm Chính ủy chiến dịch. Thủ tướng Chính phủ được cử làm Chủ tịch Hội đồng chi viện cho chiến trường. Hàng vạn dân công, hàng chục nghìn phương tiện, hàng chục vạn tấn vật chất được huy động và vận chuyển chi viện cho mặt trận. Lần đầu tiên cách đánh hiệp đồng binh chủng, tiến công quân địch phòng ngự trong tập đoàn cứ điểm lớn được Đảng ủy thảo luận rất kỹ và trình Bộ Chính trị thông qua. Thực tế đó càng cho thấy rõ vai trò rất to lớn của Chiến dịch quyết chiến chiến lược Điện Biên Phủ. Mặc dù thời gian nổ súng sắp tới, qua theo dõi nắm tình hình, nhất là những thay đổi lớn về địch và công tác chuẩn bị của ta, để đảm bảo chắc thắng, qua cân nhắc và tính toán, Tư lệnh chiến dịch quyết định thay đổi phương châm chỉ đạo tác chiến, chuyển từ “đánh nhanh, thắng nhanh” sang “đánh chắc, tiến chắc”, tạo điều kiện để ta tập trung binh hỏa lực, tiêu diệt từng cụm cứ điểm vòng ngoài, tạo thế để tiến công vào trung tâm tập đoàn phòng ngự địch. Phương châm và cách đánh được Đảng ủy và Hội nghị cán bộ toàn mặt trận dân chủ thảo luận. Nhiều lo lắng và thắc mắc được nêu ra để tìm biện pháp khắc phục. Thành công đó càng cho thấy rõ vai trò của công tác dân chủ trong quân sự và chính trị, cùng tinh thần và trách nhiệm trước Đảng, nhân dân và đất nước của cấp ủy cũng như chỉ huy các cấp trong Quân đội ta. Đây còn là nhân tố rất quan trọng làm tăng thêm niềm tin, củng cố vững chắc hơn sự đoàn kết và nhất trí, cùng tinh thần quyết đánh và ý chí quyết thắng của quân, dân toàn mặt trận, nhân tố tạo nên sức mạnh để quân và dân ta đập tan tập đoàn cứ điểm phòng ngự mạnh nhất của quân Pháp trong chiến tranh giành thắng lợi.

Chiến thắng to lớn giành được trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, đỉnh cao là Chiến dịch quyết chiến chiến lược Điện Biên Phủ đã gây chấn động địa cầu. Thắng lợi đó đã cho thấy rõ: Một nước đất không rộng, người không nhiều, lại bị đế quốc đô hộ, áp bức và bóc lột hàng thế kỷ, nhưng nếu có Đảng tiền phong của giai cấp tiến bộ lãnh đạo, có đường lối kháng chiến độc lập, tự chủ, đúng đắn và sáng tạo, có sức mạnh toàn dân tộc, có sự ủng hộ và giúp đỡ của bạn bè quốc tế thì vẫn có thể giành thắng lợi trước một đế quốc to, có tiềm lực kinh tế và sức mạnh ưu thế về quân sự. Chiến thắng Điện Biên Phủ vừa là niềm tự hào của dân tộc Việt Nam, vừa là động lực cổ vũ các dân tộc bị áp bức, bóc lột trên toàn thế giới vùng lên đấu tranh giành độc lập, tự do cho dân tộc mình.     

 Thiếu tướng, PGS, TS BÙI THANH SƠN