Sứ mệnh để “Cùng nhau tốt hơn” từ New York

Nơi tụ họp bên bờ sông Đông

Ngay sảnh vào cổng chính của trụ sở LHQ ở New York đặt mô hình một khẩu súng lục bị bẻ cong nòng. Khẩu súng ấy chứa đựng thông điệp của nhân loại mà tổ chức đa phương lớn nhất hành tinh có trách nhiệm nỗ lực thực hiện, đó là gìn giữ hòa bình, chống lại bạo lực và chiến tranh trên toàn thế giới. Còn trong khuôn viên trụ sở, mỗi bức tượng, mô hình đều mang những thông điệp ý nghĩa. Như tượng đài “Beat Swords into Plowshares” với hình ảnh một người đàn ông đang cầm búa đập cong thanh gươm, hay bức tường Berlin đều biểu tượng cho hòa bình, chấm dứt chia cắt, chiến tranh để hướng tới sự phát triển. Mục đích cao cả mà LHQ đặt ra và thực hiện cho đến ngày nay vẫn còn nhiều thách thức cần tất cả chung tay giải quyết.

Chủ tịch nước Lương Cường phát biểu tại Hội nghị cấp cao về hành động khí hậu.

Đó cũng là lý do mà những ngày này, gần 150 nguyên thủ, người đứng đầu chính phủ, đại diện cấp cao của nhiều quốc gia thành viên cùng nhiều lãnh đạo các tổ chức quốc tế và khu vực tụ họp về trụ sở LHQ tham dự kỳ họp với nhiều phiên thảo luận chung cấp cao của Đại hội đồng. Chủ tịch nước Lương Cường đã dẫn đầu đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự kỳ họp lần này.

Do tính chất quan trọng của sự kiện nên những ngày này an ninh được nước chủ nhà thắt chặt ở mức cao nhất. Không có ngoại lệ, trên đường phố, các con đường, cửa ra vào nơi diễn ra kỳ họp, nơi ở của các đoàn quốc tế được kiểm tra vô cùng nghiêm ngặt. Trên bầu trời, máy bay trực thăng quần thảo liên tục; mọi con phố, ngõ ra vào, các xe cảnh sát và lực lượng an ninh dày đặc. Dưới sông Đông, những chiếc ca nô của cảnh sát tuần tra suốt ngày đêm.

Tất nhiên, ở một góc nhìn khác, khi mà New York trở thành trung tâm kinh tế-chính trị toàn cầu, nơi tổ chức các sự kiện lớn tầm quốc tế thì tư duy kinh tế người Mỹ khó ai vượt qua, đặc biệt là nhân những sự kiện lớn như kỳ họp Đại hội đồng LHQ. Đơn cử là sự kiện tưởng như ngẫu nhiên nhưng có lẽ nó đã được tính toán rất kỹ. Tập đoàn công nghệ khổng lồ Apple luôn cho ra đời những mẫu iPhone mới nhất vào khoảng đầu tuần hai tháng 9, nơi mà thường niên diễn ra kỳ họp quan trọng nhất của Đại hội đồng LHQ, quy tụ rất nhiều khách quốc tế đến Hoa Kỳ. Lần này, các mẫu iPhone 17 mới nhất cũng ra mắt thời điểm đó và nó đã cháy hàng ở chính New York với lượng đặt và trực tiếp mua kỷ lục.

Những thách thức cần thấu hiểu và chung tay giải quyết

Ngược dòng lịch sử của 80 năm về trước, giữa lúc hỗn mang của Chiến tranh thế giới thứ hai, từ đống tro tàn và hậu quả thảm khốc của cuộc chiến tranh này, LHQ đã ra đời, mang trong mình sứ mệnh cao cả: Ngăn ngừa thảm họa chiến tranh, duy trì hòa bình, thúc đẩy hợp tác quốc tế và xây dựng một tương lai tươi sáng hơn cho toàn thể nhân loại. Dù trải qua những thăng trầm của thời cuộc nhưng suốt 80 năm qua, LHQ vẫn nỗ lực để hoàn thành sứ mệnh của mình. Có thể khẳng định, thành công lớn nhất của tổ chức đa phương này là đã giúp thế giới tránh được một cuộc đại chiến toàn cầu. Không chỉ là “người gác cửa hòa bình”, LHQ, mà đi tiên phong là Đại hội đồng LHQ với sự góp mặt của 193 thành viên, được ví là “cơ quan nghị viện thế giới” đã và đang định hình chương trình toàn cầu về phát triển.

Điều đó cũng phản ánh vì sao kỳ họp được xác định chủ đề là “Cùng nhau tốt hơn: 80 năm và hơn thế nữa vì hòa bình, phát triển và nhân quyền”-chủ đề được đánh giá là có chiều sâu chiến lược và tính hiệu triệu cao.

Trong khuôn khổ kỳ họp, nhiều sự kiện quan trọng đã được tổ chức, phản ánh các ưu tiên toàn cầu hiện nay như: "SDG Moment-hành động vì các mục tiêu phát triển bền vững"; Hội nghị quốc tế về Palestine và giải pháp hai nhà nước; Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu cùng hội nghị kinh tế toàn cầu; Thảo luận về bệnh không lây nhiễm và sức khỏe tâm thần; Đối thoại toàn cầu về quản trị trí tuệ nhân tạo; Kỷ niệm Ngày Quốc tế xóa bỏ hoàn toàn vũ khí hạt nhân... Đặc biệt, phiên thảo luận chung cấp cao, các nhà lãnh đạo thế giới đã phát biểu và đưa ra định hướng chính sách toàn cầu.

Dù đã rất nỗ lực, cố gắng nhưng trước sự biến đổi nhanh không ngừng của thời cuộc, vẫn có rất nhiều thách thức toàn cầu đặt ra đòi hỏi LHQ phải chung tay và nỗ lực hơn nữa. Thậm chí xuất hiện cả những ý kiến nghi ngờ, liệu tổ chức LHQ được lập ra với sứ mệnh cao cả có còn đủ sức mạnh và uy tín trong bối cảnh toàn cầu đang bị bao phủ bởi khủng hoảng và những điều còn nhức nhối, đau đáu? Sự khủng hoảng niềm tin vào chủ nghĩa đa phương làm suy yếu vai trò của các cơ chế toàn cầu; những cuộc xung đột kéo dài; tình trạng nghèo đói cùng cực; quyền trẻ em, nhất là trẻ em gái, phụ nữ còn bị xâm hại, nhiều nơi sống trong sợ hãi; biến đổi khí hậu hay các đại dịch toàn cầu... đều là thách thức chưa dễ gì giải quyết. 

Tại các phiên họp, đã có rất nhiều ý kiến được đưa ra, cả những phát biểu khác biệt được xem là chưa từng có, nhưng tựu trung lại, thế giới vẫn cần LHQ-tổ chức duy nhất có khả năng tập hợp tất cả quốc gia dưới một mái nhà chung, để cùng hành động ở quy mô toàn cầu. Đúng như phát biểu tại Lễ kỷ niệm trọng thể 80 năm thành lập LHQ ngày 22-9, Tổng thư ký LHQ António Guterres kêu gọi tất cả quốc gia cùng tuân thủ luật pháp quốc tế, đề cao Hiến chương LHQ, cùng hợp tác hướng tới hòa bình, công lý và tiến bộ cho tất cả mọi người. Ông Guterres nhấn mạnh, LHQ là kim chỉ nam về đạo đức, là lực lượng duy trì hòa bình, bảo vệ luật pháp quốc tế, thúc đẩy phát triển bền vững, bảo đảm quyền con người, biến các quyết sách toàn cầu thành hành động cụ thể.

Thông điệp từ Việt Nam

Nhân dịp tham dự kỳ họp lần này, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Lương Cường đã hoạt động với một lịch trình dày đặc cả song phương và đa phương, nhận được sự tín nhiệm cao của cộng đồng quốc tế. Đặc biệt, bài phát biểu của Chủ tịch nước tại Phiên thảo luận chung cấp cao của Đại hội đồng LHQ đã gửi đi thông điệp xuyên suốt: “Tôn vinh giá trị của hòa bình, chuyển đổi mạnh mẽ để kiến tạo tương lai bền vững”.

Thông điệp của Chủ tịch nước Lương Cường đã kể “câu chuyện Việt Nam” vượt qua khó khăn, hàn gắn vết thương chiến tranh, chuyển mình và vươn lên mạnh mẽ, hội nhập quốc tế sâu rộng, với khát vọng trở thành một quốc gia hùng cường, hưng thịnh và hạnh phúc. Và chính lịch sử dân tộc Việt Nam giúp mỗi người hiểu hơn ai hết giá trị vĩ đại của độc lập dân tộc, bình đẳng, dân chủ và tiến bộ xã hội.

Trước những thách thức gay gắt mà thế giới hiện nay đang đối mặt, trong thông điệp của Việt Nam, Chủ tịch nước Lương Cường cho rằng, văn hóa hòa bình thông qua xây dựng lòng tin, đoàn kết quốc tế, đối thoại, tôn trọng khác biệt là rất cần thiết. Đặc biệt, người đứng đầu Nhà nước Việt Nam đã kêu gọi ngừng bắn, chấm dứt bạo lực, bảo vệ thường dân, tạo điều kiện cho tiếp cận nhân đạo tại các vùng xung đột, đánh giá cao việc nhiều nước công nhận Nhà nước Palestine, kêu gọi hỗ trợ nhân đạo khẩn cấp cho người dân Palestine, đề nghị Hoa Kỳ gỡ bỏ các biện pháp cấm vận đối với Cuba và đưa Cuba ra khỏi danh sách tài trợ khủng bố; duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông trên cơ sở luật pháp quốc tế, Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982 đều là những vấn đề rất thiết thực.

Trên thực tế, Việt Nam luôn hành động có trách nhiệm cao dưới mái nhà chung của LHQ. Việt Nam đã ngày càng chủ động, tích cực, đóng góp thực chất, sâu rộng cả về ý tưởng, hành động cụ thể, con người, nguồn lực trên tất cả các lĩnh vực hoạt động, ưu tiên quan trọng của LHQ. Chúng ta đã chủ trì đề xuất nhiều sáng kiến rất trúng sự quan tâm, rất đúng thời điểm, được LHQ và cộng đồng quốc tế hoan nghênh, đánh giá cao. Cùng với thực hiện tốt các mục tiêu thiên niên kỷ, trong hơn 10 năm tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình LHQ, Việt Nam cũng cử gần 1.500 cán bộ, chiến sĩ tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình LHQ tại Nam Sudan, Cộng hòa Trung Phi và ở Khu vực Abyei...

Sự hiện diện và những đóng góp của Việt Nam dưới mái nhà chung LHQ đã trở thành điểm nhấn quan trọng, điểm sáng tiên phong mà cộng đồng quốc tế rất ghi nhận. Đúng như chia sẻ với báo chí về chuyến công tác của Chủ tịch nước, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đặng Hoàng Giang nhấn mạnh, chuyến công tác của Chủ tịch nước và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam mang ý nghĩa đặc biệt với nhiều mục tiêu cả về song phương và đa phương. Chúng ta tiếp tục triển khai đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, chủ động, tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng và hiệu quả. Thông qua chuyến công tác cũng truyền tải thông điệp khẳng định vai trò của Việt Nam là thành viên có trách nhiệm của LHQ. Ở chiều ngược lại, LHQ và cộng đồng quốc tế cần và trông đợi sự ủng hộ, đồng hành bằng lời nói và hành động của các nước tích cực chủ chốt như Việt Nam.

NGUYỄN ANH TUẤN (từ New York, Hoa Kỳ)

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Chính trị xem các tin, bài liên quan.