Malaysia là một quốc gia nằm ở khu vực Đông Nam Á có diện tích 329.847km2 và dân số hơn 32 triệu người (năm 2018). Về kinh tế, Chính phủ Malaysia chú trọng giữ ổn định vĩ mô, tập trung thi hành một loạt cam kết, như: Bỏ thuế hàng hóa và dịch vụ, khôi phục thuế buôn bán và dịch vụ, khôi phục trợ cấp một số mặt hàng xăng dầu, hoãn-điều chỉnh hoặc hủy các dự án hạ tầng lớn nhằm giảm sức ép nợ công… Về đối ngoại, Malaysia cơ bản tiếp tục theo đuổi chính sách cân bằng quan hệ với Mỹ và Trung Quốc, mở rộng quan hệ với các nước lớn (Nhật Bản, Ấn Độ…), ưu tiên quan hệ với ASEAN và cộng đồng Hồi giáo.

Việt Nam và Malaysia thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 30-3-1973. Suốt hơn 46 năm qua, quan hệ hợp tác, hữu nghị giữa hai nước không ngừng được củng cố và phát triển trên tất cả lĩnh vực như chính trị-ngoại giao, quốc phòng, an ninh, kinh tế, văn hóa… Hai bên thường xuyên trao đổi đoàn và tiếp xúc cấp cao. Hai nước đã ra tuyên bố chung về khuôn khổ quan hệ đối tác chiến lược (năm 2015); thông qua chương trình hành động triển khai đối tác chiến lược (tháng 3-2017). Năm 2018, hai bên phối hợp tổ chức nhiều hoạt động kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Bên cạnh đó, hai nước thường xuyên phối hợp, ủng hộ nhau tại các diễn đàn khu vực, quốc tế, nhất là ASEAN và Liên hợp quốc. Hai nước đang phối hợp tốt trong thúc đẩy phát triển Cộng đồng ASEAN.

Những năm gần đây, Việt Nam và Malaysia đã hợp tác hiệu quả trên nhiều lĩnh vực, góp phần thúc đẩy quan hệ hai nước đi vào chiều sâu. Một trong những điểm sáng trong quan hệ hai nước là hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng. Hai bên duy trì trao đổi đoàn các cấp và giao lưu, đào tạo, trao đổi kinh nghiệm giữa các quân chủng, binh chủng. Về hải quân, từ năm 2009 (gần đây nhất là tháng 7-2017), hải quân hai nước đã tiến hành trao đổi dự thảo bản ghi nhớ về thiết lập cơ chế tuần tra chung và liên lạc đường dây nóng. Bên cạnh đó, hai bên liên tục cử tàu thăm lẫn nhau. Quân chủng Phòng không-Không quân Việt Nam cũng đã đón đoàn doanh nghiệp công nghiệp quốc phòng Malaysia sang tìm hiểu, tìm kiếm cơ hội hợp tác. 

Cùng với đó, hợp tác an ninh không ngừng đẩy mạnh. Hai bên tăng cường trao đổi thông tin liên quan đến công tác phòng, chống khủng bố, tội phạm mạng, tội phạm xuyên quốc gia. Năm 2015, hai bên đã ký kết Hiệp định về hợp tác phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia.

Hợp tác kinh tế-thương mại-đầu tư cũng là một điểm nhấn nổi bật trong quan hệ hai nước. Malaysia là đối tác thương mại lớn thứ 8 của Việt Nam, còn Việt Nam là đối tác lớn thứ 10 của Malaysia. Kim ngạch thương mại giữa hai nước tăng trưởng tốt, năm 2018 đạt 11,5 tỷ USD, tăng 13,2% so với năm 2017. Việt Nam xuất khẩu sang Malaysia chủ yếu là dầu thô, gạo, cà phê, hải sản; nhập chủ yếu sắt thép, xăng dầu, dầu mỡ động thực vật, chất dẻo nguyên liệu, máy móc thiết bị, máy vi tính và sản phẩm điện tử. 

Tính đến tháng 4-2019, Malaysia có 586 dự án đầu tư vào Việt Nam với tổng số vốn đăng ký đạt 12,4 tỷ USD, đứng thứ 8/130 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Việt Nam có 19 dự án đầu tư sang Malaysia với tổng vốn đầu tư đạt 1,53 tỷ USD.

Về hợp tác lao động, hiện có khoảng 29.000 lao động hợp pháp Việt Nam tại Malaysia, chủ yếu trong lĩnh vực sản xuất chế tạo, xây dựng, nông nghiệp, thủy sản… Tháng 11-2018, hai bên đã họp Nhóm công tác chung (JWG) lần thứ nhất bên lề Hội nghị Bộ trưởng Lao động ASEAN lần thứ 25 tại thủ đô Kuala Lumpur (Malaysia) để triển khai thực hiện bản ghi nhớ về hợp tác lao động (ký năm 2015).

Ở lĩnh vực giáo dục, hiện có hơn 1.000 lưu học sinh Việt Nam du học tại Malaysia. Hai bên đã ký biên bản ghi nhớ về hợp tác giáo dục ngày 6-3-2019 (thay thế cho bản ghi nhớ ký năm 2004). Cộng đồng người Việt Nam tại Malaysia hiện có khoảng 65.000 người, là cầu nối góp phần thúc đẩy quan hệ truyền thống giữa hai nước ngày một tốt đẹp hơn.

Chuyến thăm chính thức Việt Nam của Thủ tướng Mahathir Mohamad lần này diễn ra trong bối cảnh quan hệ chính trị giữa hai nước ngày càng gần gũi, tin cậy; hợp tác trên các lĩnh vực kinh tế-thương mại, an ninh, quốc phòng, lao động, du lịch được thúc đẩy... Chúng ta tin tưởng rằng, chuyến thăm chính thức Việt Nam của Thủ tướng Mahathir Mohamad và phu nhân sẽ thành công tốt đẹp, làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam-Malaysia, thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực mà hai bên có tiềm năng, nhu cầu và lợi ích.

QĐND