Dân miền Trung vốn quen lũ tràn qua mặt, bão giật ngang đầu mà vẫn không lường tính hết được mức độ dữ dằn của trận lụt cuối mùa thu năm Canh Tý 2020. Sau lũ, dân vừa cười vừa rơm rớm nước mắt kể: "Trong đêm tối mịt mờ, tụi tui phải leo lên mái nhà ngồi, nước đã ộp oạp dưới chân, chỉ cần dâng thêm vài gang nữa thì nỏ biết điều chi xảy ra. Lúc nớ run cầm cập chỉ biết khấn Phật phù hộ thôi, may mà nước đứng lại. Còn được sống như ri còn được có thêm lần tất bật sắm Tết đón xuân".
Những ngày ấy, vợ chồng tôi chở nhau về mấy làng ngập sâu ở huyện nhà để trao chút tiền ủng hộ đồng bào vùng lũ mà anh chị em nơi xa gửi đến. Họ là giáo viên, là văn nghệ sĩ, là doanh nhân hay chỉ là người lao động bình thường trong và ngoài nước. Phần đông anh chị em ấy là bạn bè, sau khi vào trang facebook của tôi, hiểu tình cảnh khó khăn của người dân vùng lũ đã ngỏ lời nhờ tôi làm việc thiện nguyện như đã nói trên. Điều đập vào chúng mắt tôi đầu tiên khi về làng lũ là bùn. Bùn non sền sệt, như bột lọc khuấy nhão, đặt chân xuống bị mút rất chặt, rút chân lên cực khó. Nhà nào vườn tược cũng đều xơ xác, sân ngập bùn non. Bùn lút cao hơn đầu gối, chúng tôi trao tiền ủng hộ ngay trên sân, người nhận rưng rưng ánh mắt.
Bão lụt rồi cũng qua, chỉ có tình người còn mãi. Sự đùm bọc, cưu mang nhau khi hoạn nạn là chuyện nói dài không hết. Đó chính là những vầng sáng dịu lành trong dòng đời bộn bề, hối hả. Nó nâng dìu con người đứng vững trong gian nan, sau những chòng chành, niềm tin và hy vọng lại hửng lên như ấm áp nắng xuân. Khi con sông trở lại dáng vẻ hiền hòa, ôm bọc lấy làng quê có những ngôi nhà còn in ngấn lũ thì bùn non cũng đã róc ráo nước, trở thành màu mỡ của mùa màng. Cây ngập lũ phục sinh, những mầm lá non tơ rạch bùn đâm lên tua tủa. Rau bén phù sa ngùn ngụt xanh tươi, bù đắp hậu hồng thủy. Chao ơi, nghe đến nao lòng câu ca dao cũ mà ai ai trên dải đất này cũng biết: "Đừng than phận khó ai ơi/ Còn da lông mọc, còn chồi nảy cây".
Thế đấy, mùa xuân vẫn lưu trú bao đời nay trong cái lạc quan rất người của dân vùng khổ. Chẳng ai muốn khổ để kiêu hãnh, tự hào nhưng được sướng cũng đâu phải dễ nên không thể không chọn cho mình một nhân sinh quan hướng sáng. Biết tin đợi vào chồi cây nảy ra dưới bầu trời sáng tối như háo hức mong chờ mùa xuân đến sau những bão dông của mùa thu, giá rét của mùa đông. Trên lớp lớp bùn non tôi soi thấy điều đó, hình dung rất rõ phác thảo tin cậy của lòng người. Cao hơn nữa là ánh xạ của yêu thương và tôi gọi đó là hạnh phúc của con người. Sống để yêu thương. Sống cho yêu thương. Sống vì yêu thương. Không thể nào khác được, yêu thương làm nên cái đẹp của cuộc sống, cái đẹp cứu rỗi mang phẩm hạnh mùa xuân.
Cuối cùng thì phút giao thoa giữa năm cũ và năm mới cũng đến. Làng lụt, trên những chiếc sân ngập bùn nhão ngày nào, nhà nhà soạn mâm cỗ cúng trời đất lúc Giao thừa. Gà trống ngậm hoa hồng, xôi chè bánh trái, rượu trà trầu cau, hương đèn sáng sủa... Một cuộc tinh tươm thành kính dâng lên trời đất, thần linh, cầu mong năm mới mưa thuận gió hòa, lành đến dữ đi, đại dịch lùi bước, xuôi ngược hanh thông những chuyến bay, những chuyến tàu, những chuyến xe kết nối gần xa. Trước sân, cây mai vượt lũ đơm bông đúng đêm trừ tịch đang tỏa hương nhẹ nhàng vào không gian thiêng tĩnh. Không phải tự nhiên mà người xưa cúi đầu trước hoa mai, đến bây giờ ta vẫn nghe trong đó những thầm thì vừa xa xăm vừa gần gũi của sự tinh khiết đầy thiện tâm.
NGUYỄN HỮU QUÝ