Hàng chục năm qua, đã có biết bao chuyến đi của các cựu QTN và CGVN tại Lào về thăm lại chiến trường xưa, đi tìm đồng đội, gặp gỡ giao lưu… nhưng có lẽ đây là chuyến hành quân, tri ân, giao lưu “quy mô” nhất của các chiến sĩ QTN và CGVN từng một thời vượt Trường Sơn đi làm nhiệm vụ quốc tế cao cả. Những ngày cuối năm, 4 đoàn đại biểu với hơn 500 cựu QTN và CGVN tại Lào, cùng thân nhân các liệt sĩ xuất phát từ các tỉnh: Điện Biên, Nghệ An, Hà Tĩnh và TP Đà Nẵng (Việt Nam), hành quân qua 11 tỉnh và nhiều địa danh chiến trường ác liệt năm xưa bên đất bạn Lào, rồi cùng tụ hội tại thủ đô Viêng Chăn, tổ chức các hoạt động gặp mặt, giao lưu và tri ân các anh hùng liệt sĩ.

Thăm lại chiến trường xưa, ôn lại bao kỷ niệm, chiến công và cả những mất mát, hy sinh của một thời lửa đạn, trên hành trình qua các tỉnh về thủ đô Viêng Chăn, các cựu chiến binh (CCB), cựu QTN và CGVN đều tổ chức tri ân, tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ; gặp mặt, giao lưu với quân và dân nước bạn; trao nhiều phần quà ý nghĩa, thắm tình anh em.

Qua Cửa khẩu Quốc tế Cầu Treo (Hà Tĩnh), những cánh rừng bên nước bạn Lào lướt nhanh qua cửa kính xe. Các cựu chiến sĩ QTN Nguyễn Hữu Thân và Đặng Minh Nhiên, nguyên chiến sĩ Tiểu đoàn 43 (Tỉnh đội Nghệ An), thốt lên: "Đất Lào, nơi chúng tôi từng trải qua gần 200 trận đánh, tiễu phỉ, giúp bạn... từ năm 1965 đến 1972. Biết bao đồng đội đã hy sinh, nhiều liệt sĩ vẫn chưa được trở về Đất mẹ. Và để giành thắng lợi trong chiến đấu, rất nhiều người dân Lào, già trẻ, gái trai đã hết lòng che chở, bảo vệ, giúp đỡ QTN Việt Nam như với người thân trong gia đình".

leftcenterrightdel
Các cựu quân tình nguyện Việt Nam tại Lào gặp mặt, trao đổi về hoạt động tri ân ở thủ đô Viêng Chăn, Lào.

Giữa tháng 12-2019, tại thủ đô Viêng Chăn, lễ tưởng niệm, tri ân các anh hùng liệt sĩ của Việt Nam và Lào đã cống hiến, hy sinh vì nền độc, lập tự do của mỗi nước, vì nhiệm vụ quốc tế cao cả của hai dân tộc, được cơ quan chức năng hai nước phối hợp với Hội truyền thống QTN và CGVN tại Lào tổ chức trang trọng, thỏa niềm ước mong của bao thế hệ QTN và quân, dân hai nước. Trước đó đã diễn ra cuộc gặp mặt thân mật, cảm động với chủ đề “Thắm tình đồng chí” của hơn 500 cựu QTN và CGVN tại Lào với các đại biểu nước bạn. Đại tướng Chansamone Chanyalath, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Lào, cùng đại diện lãnh đạo các cơ quan Trung ương và QĐND Lào tham dự các hoạt động gặp mặt, tri ân với tất cả tình cảm, tấm lòng của những người đồng chí, anh em thủy chung, gắn bó, chia ngọt sẻ bùi; dường như không còn khoảng cách về địa lý, ngôn ngữ và cả nghi thức ngoại giao.

Đại tướng Chansamone Chanyalath thân mật bắt tay, ân cần thăm hỏi và cùng các cựu QTN ôn lại bao kỷ niệm, nhớ về những năm tháng đơn vị của ông cùng QTN Việt Nam chung một chiến hào đánh địch, giành thắng lợi trong Chiến dịch Nậm Bạc (tỉnh Phongsaly) đầu năm 1968, tiếp đó giải phóng hoàn toàn khu vực Nậm Bạc-Khăm Đeng và nhiều vùng rộng lớn khác. Theo Đại tướng Chansamone Chanyalath, các chiến sĩ cách mạng của Quân đội Bác Hồ đã cùng với quân đội và nhân dân Lào cống hiến, hy sinh to lớn cả tính mạng, xương máu và tuổi thanh xuân, thực hiện nghĩa vụ quốc tế cao cả. Trên đất nước Lào, từ Bắc đến Nam, đâu cũng có máu xương, mồ hôi của các chiến sĩ cách mạng hai nước hòa quyện vào nhau, để mang lại độc lập, tự do cho đất nước.

Trong đêm giao lưu “Thắm tình đồng chí” tại thủ đô Viêng Chăn, các đại biểu hai nước rất ấn tượng với tiết mục múa “Lào Pheng” của CCB Ngô Thị Kim Chinh. Tiết mục múa này bà thường biểu diễn trong những năm 1966-1972, khi còn là diễn viên của Đoàn Văn công Quân khu Tây Bắc. Mỗi mùa chiến dịch, đoàn văn công lại tổ chức các đội xung kích, theo các đơn vị QTN vào phục vụ chiến trường. Có lần đội văn công xung kích của bà biểu diễn trong hang đá, được Hoàng thân Souphanouvong đến xem; khen ngợi và tặng một thúng sắn luộc. Hoàng thân nói, đại ý: Đất nước Lào còn gian khó, còn nghèo, nên tôi chỉ có sắn luộc tặng các cháu; mai này nước Lào hòa bình, phát triển, sẽ tặng các cháu thức ăn ngon hơn!

Quả vậy, những ngày thăm lại chiến trường xưa, gặp mặt, tri ân bên nước bạn Lào, bà Chinh và các cựu QTN đã chứng kiến những đổi thay to lớn trên đất nước triệu voi.

Sáng cuối đông, tiết trời ở thủ đô Viêng Chăn se lạnh. Đón nhận hàng trăm phần quà, gồm chăn màn, áo ấm, sách vở, bút viết… của Hội truyền thống QTN và CGVN tại Lào và Giáo hội Phật giáo Việt Nam trao tặng, đồng chí Saykhong Saynasine, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Trung ương Hội hữu nghị Lào-Việt, xúc động bày tỏ: “QTN, chuyên gia và nhân dân Việt Nam đã không tiếc máu xương, vì độc lập, tự do của đất nước Lào, hôm nay lại gửi tặng những phần quà thiết thực, mang đến hơi ấm tình cảm đồng chí, anh em. Chúng tôi sẽ sớm chuyển những món quà nặng nghĩa tình này đến tận tay các CCB, gia đình chính sách, người có công, người nghèo, nhất là những gia đình Lào đã cưu mang, giúp đỡ QTN và CGVN hoàn thành nhiệm vụ quốc tế thiêng liêng, cao cả”.

Được cùng các CCB, cựu QTN Việt Nam trở lại đất nước Lào tươi đẹp, mến khách, chúng tôi càng cảm nhận rõ, không chỉ những năm tháng kháng chiến gian khổ, ác liệt “hạt muối cắn đôi, cọng rau bẻ nửa” mà trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của mỗi nước, quan hệ Việt Nam-Lào vẫn là hình mẫu về sự thủy chung son sắt, về tình đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện. Trong quan hệ quốc tế, hiếm có mối quan hệ nào gắn bó khăng khít, thắm tình anh em như vậy! Nhiều thế hệ cán bộ, chiến sĩ, người dân hai nước đều thuộc nằm lòng những câu thơ của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Việt-Lào hai nước chúng ta/ Tình sâu hơn nước Hồng Hà, Cửu Long", và câu nói nổi tiếng của Chủ tịch Kaysone Phomvihane: “Núi có thể mòn, sông có thể cạn, song tình nghĩa Việt-Lào sẽ mãi mãi vững bền hơn núi, hơn sông”.  

QTN và CGVN tại Lào là biểu tượng cao đẹp, sự gắn kết bền chặt, thủy chung son sắt của tình đoàn kết đặc biệt Việt-Lào, luôn tự hào và nguyện làm hết sức mình, cùng quân và dân hai nước bảo vệ, giữ gìn, chuyển tiếp từ thế hệ này sang thế hệ khác tài sản vô giá đó, để tình đoàn kết đặc biệt Việt-Lào “mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững”.

Bài và ảnh: ANH QUÂN - TRẦN HOÀI