Đại tá Lê Tuấn Hiền, Chính ủy Bộ CHQS tỉnh Gia Lai kể lại rằng, chiều 11-9, ông Đinh Như Quang, giám sát viên Công ty Đại Việt Gia Lai trong khi sửa chữa đường ống nước trước cửa hàng đại lý xe máy Kiên (chủ nhà là anh Nguyễn Văn Kiên, tổ dân phố 6, thị trấn Chư Ty, huyện Đức Cơ) đã tình cờ phát hiện có hài cốt kèm theo nhiều di vật. Phán đoán đây có thể là HCLS, ông Quang cho tạm dừng công việc, đồng thời báo tin với Ban CHQS huyện Đức Cơ. Tại vị trí đó, sau khi đào sâu và mở rộng dần ra, lực lượng chức năng lần lượt cất bốc được 10 bộ hài cốt nằm cách biệt, không ngay ngắn thẳng hàng. Có bộ trong tư thế nằm, chân mang dép cao su bắt chéo vào nhau; có bộ tư thế dựa đầu vào thành hố vẫn còn xương sọ nhưng đã mục, các xương khác vẫn còn nguyên vẹn. Đặc biệt, có 2 bộ hài cốt vẫn còn xương sọ nhưng nằm chồng lên nhau, răng, xương tay, xương chân, xương sườn lẫn lộn không thể phân biệt được từng hài cốt nên lực lượng quy tập đành để chung thành một bộ.

Vị trí phát hiện khu mộ tập thể cách Nghĩa trang liệt sĩ huyện Đức Cơ khoảng 100m. Tuy nhiên, người dân nơi đây chủ yếu di cư từ nơi khác đến sau năm 1975 nên không ai biết được thông tin về khu vực có mộ. Ông Ngo (72 tuổi, người dân tộc Gia Rai), sinh sống tại làng Sung Le, xã Ia Kla, huyện Đức Cơ, cách khu vực phát hiện có mộ khoảng 2km, cho biết: “Giai đoạn 1966-1968, khu vực thị trấn Chư Ty hiện nay là địa điểm giao tranh ác liệt giữa ta và địch. Sau các trận đánh, thi thể lính ngụy được đối phương đưa về bàn giao cho các gia đình. Riêng bộ đội của ta, địch dùng máy ủi, ủi thành hố sâu và gạt tất cả xuống chôn chung với nhau”. Căn cứ vào các di vật khai quật được như: Bi-đông, dép cao su, đạn AK, cúc áo, bút máy… có tính đặc thù của bộ đội và các thông tin người dân cung cấp, cơ quan chức năng xác định các hài cốt đều là của bộ đội ta.

Buổi chiều ngày 20-9, Thường trực Huyện ủy, UBND huyện Đức Cơ tiến hành truy điệu, an táng hài cốt các liệt sĩ, ngoài cấp ủy, chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng còn có hàng ngàn người dân, các cháu học sinh trên địa bàn đến dự, mọi người đứng chật cả khoảng sân rộng. Nghĩa trang liệt sĩ huyện Đức Cơ tọa lạc ngay trung tâm thị trấn Chư Ty đông đúc, nhộn nhịp người xe qua lại. Những năm gần đây, được sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền và nhân dân trên địa bàn, diện mạo nghĩa trang đã có nhiều thay đổi, rất khang trang, rộng rãi và thoáng mát. Khi lễ truy điệu bắt đầu, trời đang nắng bỗng đổ mưa tầm tã, tiếng mưa hòa cùng tiếng nhạc chiêu hồn tử sĩ cùng lời điếu văn hùng tráng, thiêng liêng khiến tất cả lặng đi, nhiều người bật khóc thành tiếng...

VIỆT HÙNG