Ngay từ những tháng đầu năm 2019, sau khi phát hiện những dấu hiệu của hàng loạt dự án bán đất nền không có thực, không đầy đủ giấy tờ pháp lý, chính quyền tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã yêu cầu các địa phương trong tỉnh khẩn trương rà soát, nắm chắc thông tin các dự án, treo biển để cảnh báo người dân không mua bán đất bất hợp pháp tại những dự án này để tránh rủi ro. Nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh đã đồng loạt treo biển thông báo: “Khu vực này hiện không có bất kỳ dự án nhà ở nào được cấp phép thực hiện. Đề nghị bà con cảnh giác”... Thế nhưng, trước lợi nhuận mà các "chuyên gia tư vấn" bất động sản vẽ ra, đã có không ít người dân mua mà không biết hoặc không hề quan tâm đến tính pháp lý của dự án, chỉ nghĩ đến việc chuyển nhượng và sinh lời. Có những dự án mà người mua được hướng dẫn tham gia hoạt động như một hình thức kinh doanh đa cấp, người này rủ rê người kia “lừa nhau” kiếm tiền. Đây cũng là thực trạng xuất hiện ở nhiều địa phương trên cả nước.
Chiêu trò các đối tượng thường dùng để đưa người dân "dính bẫy" các dự án kiểu này là gọi điện thoại dụ dỗ khách hàng, mời khách đến địa điểm xem nền đất. Một số công ty còn chào bán công khai trên website với bản đồ quy hoạch, sa bàn dự án… rất đẹp mắt để thu hút người mua. Thậm chí, nhiều đơn vị môi giới còn tổ chức cho nhân viên dẫn dụ khách hàng đến xem trực tiếp khu đất dự án, ở đó đã dàn sẵn cảnh người người chen nhau mua bán, ký hợp đồng và thanh toán tiền ngay trước mặt người đi xem đất nhằm tạo niềm tin. Thế nhưng, khi tìm hiểu kỹ thì những dự án, quy hoạch đó lại do các công ty này tự vẽ ra để lừa người dân. Trường hợp Công ty Cổ phần Địa ốc Alibaba trong thời gian vừa qua là một ví dụ. Hàng loạt dự án được công ty này tự đặt tên, vẽ bản đồ quy hoạch rồi quảng cáo công khai trên trang web https://diaocalibaba.vn, các trang thông tin điện tử, mạng xã hội… Thế nhưng, trên thực tế 27 dự án được công ty rao bán, phân lô bán nền tại huyện Long Thành (Đồng Nai) đều không có giấy phép và không có thật trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. Điều này đã được lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Nai khẳng định trong buổi họp báo ngày 15-3-2019.
Trao đổi với chúng tôi, luật sư Lê Văn Lên, Giám đốc Công ty TNHH Hãng luật Capital (TP Hồ Chí Minh) cho biết: "Để loại bỏ những dự án mua bán đất không có thực, không đầy đủ giấy tờ pháp lý, cơ quan quản lý nhà nước phải kiên quyết xử lý, kể cả xử lý hình sự đối với những hành vi vi phạm pháp luật, lập lại trật tự cho thị trường bất động sản nói riêng cũng như an ninh trật tự xã hội nói chung. Tại các địa phương, cơ quan chức năng phải công khai về quy hoạch, về chương trình phát triển đô thị, các dự án phát triển đô thị, kể cả chỉ số về giá của thị trường bất động sản cũng công khai. Đồng thời, phải thực hiện nghiêm các quy định của Luật Đất đai, kiên quyết thu hồi những lô đất sử dụng sai mục đích".
Cũng về vấn đề này, theo TS Dư Phước Tân, Trưởng phòng Nghiên cứu quản lý đô thị (Viện Nghiên cứu phát triển TP Hồ Chí Minh): Cần phải tăng cường trách nhiệm của đội ngũ thanh tra xây dựng, phát hiện và ngăn cản, cưỡng chế kịp thời các "dự án ma"; tổ chức tuyên truyền nâng cao nhận thức người dân. Giải pháp quan trọng là xây nhà ở xã hội, nhà ở giá rẻ bán hoặc cho thuê dài hạn, như vậy mới giải quyết được bài toán nhà ở tổng thể cho người dân.
TS, chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho rằng: "Các nhà đầu tư khi mua đất nền tại những dự án bất động sản cần tuân thủ những nguyên tắc nhất định. Thứ nhất, tìm hiểu kỹ về chủ đầu tư và yếu tố pháp lý của dự án. Thứ hai, tìm hiểu về thông tin quy hoạch, kiểm tra chéo thông tin dự án. Thứ ba, theo dõi biến động chính sách quản lý nhà nước… Tất cả thông tin đó nhà đầu tư có thể tham khảo qua các chuyên gia về bất động sản, cơ quan chức năng tại địa phương. Cùng với đó, các cơ quan truyền thông, báo chí phải là những đơn vị tiên phong trong việc vạch trần các công ty lừa đảo, những "dự án ma" đang tồn tại để người dân cùng nắm rõ, tránh xa những đơn vị đó".
Việc ngăn chặn, xử lý các dự án mua bán đất không có thực, không đầy đủ giấy tờ pháp lý cần có sự phối hợp, vào cuộc của cả người dân và các cơ quan chức năng. Mọi người phải luôn tỉnh táo trước khi tham gia các giao dịch bất động sản, nếu phát hiện những điểm bất thường cần báo cho cơ quan chức năng để có biện pháp xử lý, ngăn chặn kịp thời.
VĂN THI