Còn hiện tại, ngồi trò chuyện với chúng tôi ở thủ đô Moscow (Liên bang Nga) là Thượng tá, NSND, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Bắc, Chủ nhiệm Khoa Nghệ thuật Dân tộc và Miền núi (Trường Đại học Văn hóa nghệ thuật Quân đội), thành viên đội tuyển Văn hóa-Nghệ thuật tham dự Army Games 2021.

Moscow những ngày này mưa nhiều, nghe NSND Nguyễn Xuân Bắc gõ đàn đá, chúng tôi lại nhớ về một thời tuổi trẻ sôi nổi của anh.

Bản Mashup Tình ca du mục và Kachiusa biểu diễn dưới chân tượng đài Bác Hồ tại Moscow. 

Sau 7 năm khổ luyện tại Trường Cao đẳng Văn hóa, thể thao và du lịch Nghệ An, anh được nhận về công tác ở Đoàn Ca Múa Nhạc Hương Sen (tỉnh Nghệ An). Yêu thích nhạc cụ dân tộc truyền thống, vào năm 1990, anh học đàn nguyệt, trống dân tộc, học Sáng tác và Chỉ huy tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam...

Gặp gỡ NSND Nguyễn Xuân Bắc nhiều lần nhưng chưa từng thấy anh nói về các giải thưởng, thành tựu của cá nhân mình. Anh không có thói quen kể về bản thân, thay vào đó, chuyện anh kể thường là các sự kiện gắn với niềm vui của học trò, đồng nghiệp; về những chuyến biểu diễn phục vụ đồng bào dân tộc miền núi, mọi người hối hả trèo đèo, lội suối vào buôn làng, ăn vội bát mỳ tôm để kịp giờ biểu diễn.

Nhưng không thể không nhắc tới năm 2018, khi Chủ nhiệm Khoa Nghệ thuật Dân tộc và Miền núi Nguyễn Xuân Bắc bảo vệ thành công Luận án: “Đàn Broh của người Êđê” chuyên ngành Văn hóa học tại Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, hoàn thành học vị Tiến sĩ. Rồi một năm sau, niềm vui lớn lại đến với Thượng tá Nguyễn Xuân Bắc khi anh được Bộ trưởng Bộ Quốc phòng trao tặng danh hiệu Chiến sĩ Thi đua toàn quân và Bằng khen Nhà giáo giỏi cấp Bộ Quốc phòng. Vinh dự, tự hào thay khi trong năm 2019, anh là một trong ba cán bộ, giảng viên của Trường Đại học Văn hóa-Nghệ thuật Quân đội được Chủ tịch nước trao tặng danh hiệu cao quý NSND.

NSND Nguyễn Xuân Bắc biểu diễn đàn T'rưng trước tượng đài Bác Hồ tại Moscow.

Với tình yêu với âm nhạc truyền thống, Thượng tá, TS, NSND Nguyễn Xuân Bắc đã dành trọn thanh xuân và tâm huyết của mình để theo đuổi niềm đam âm nhạc truyền thống. Người trưởng khoa đáng kính đã góp công đào tạo ra nhiều thế hệ học viên, sinh viên thành những nghệ sĩ tài năng, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc, cũng như khẳng định thương hiệu, chất lượng đào tạo của Trường Đại học Văn hóa-Nghệ thuật Quân đội.

Ngoài phòng, trời đổ mưa rào. NSND Nguyễn Xuân Bắc mắt đỏ hoe nhớ về lễ dâng hoa tại tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Moscow. Một buổi lễ mà với cá nhân Thượng tá Nguyễn Xuân Bắc, anh đã phải chờ 7 năm.

Chuyện là vào tháng 10-2014, Trường Đại học Văn hóa-Nghệ thuật Quân đội sang Liên bang Nga, ký kết hợp tác, kết nghĩa với Trường Đại học Nghệ thuật Novosibirsk (ở tỉnh Novosibirsk, thuộc đồng bằng Siberia). Đoàn có hai ngày nghỉ ở Moscow trước khi đi Novosibirsk, nên mọi người háo hức muốn đến dâng hoa tại tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Moscow. Thế nhưng bữa đó trời mưa to như trút nước, xe lại đi không thuận đường, nếu dừng lại để mọi người đi bộ tới khu vực quảng trường, thì các thành viên trong đoàn phải đi qua 4 ngã tư. Cuối cùng, mọi người ngồi trong xe thành tâm vái lạy tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Riêng với cá nhân nghệ sĩ, nhà giáo Nguyễn Xuân Bắc, thời điểm đó anh đã nguyện mong ước có ngày được trở lại xứ Bạch Dương, đến tận chân tượng đài để cúi mình trước anh linh Bác Hồ.

Để rồi, vào sáng 10-8, ước nguyện của NSND Nguyễn Xuân Bắc đã thành hiện thực. Lúc ca sĩ Ngô Văn Đức hát bài “Ca ngợi Hồ Chủ tịch” (nhạc sĩ Văn Cao), Thượng tá Nguyễn Xuân Bắc hai hàng nước mắt trào dâng, anh lùi xuống hàng dưới, không muốn mọi người chứng kiến giây phút anh xúc động.

NSND Nguyễn Xuân Bắc tranh thủ thời gian luyện tập trước khi thi đấu. 

Và rồi sau đó, trong nắng vàng mùa thu xứ Bạch Dương, dưới chân Người, NSND Nguyễn Xuân Bắc đã chơi bản Mashup “Kachiusa” và “Tình ca du mục” bằng đàn T’rưng với tất cả tình cảm hiến dâng lên Chủ tịch Hồ Chí Minh mà anh chất chứa bấy lâu nay.

“Đời mình, tôi sẽ không bao giờ quên được giây phút đó. Tôi đã đến thăm tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Pháp, Trung Quốc, Thái Lan... nhưng chưa lần nào, cảm giác lại đặc biệt và bùng cháy như lần này. Tôi tự hào và vinh dự khi được chơi đàn dưới chân Người. Cuộc đời Bác quá nhiều vất vả, gian truân, cả đời vì nước vì dân. Lúc nào Người cũng chỉ mong dân ta được ấm no, hạnh phúc; đất nước độc lập, tự do. Học Bác chúng ta học cả đời vì Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại quá”. NSND Nguyễn Xuân Bắc trải lòng cùng chúng tôi mà nước mắt anh trực trào.

NSND Xuân Bắc biểu diễn đàn T'rưng tại tượng đài Bác Hồ ở Moscow. 

Bài, ảnh: HÙNG DŨNG, HƯNG HẢI, NGỌC THƯ (Từ Moscow, LB Nga)