Tuyên bố chung Hội nghị liên Bộ trưởng Ngoại giao - Kinh tế APEC 2017

HỘI NGHỊ LIÊN BỘ TRƯỞNG NGOẠI GIAO - KINH TẾ APEC 2017 

Tuyên bố chung 

1. Chúng tôi, các Bộ trưởng Diễn dàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC), đã họp ngày 08 tháng 11 năm 2017 tại Đà Nẵng, Việt Nam, dưới sự chủ trì của Ngài Phạm Bình Minh, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao và Ngài Trần Tuấn Anh, Bộ trưởng Bộ Công Thương nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. 

2. Chúng tôi hoan nghênh sự tham dự của Tổng Giám đốc Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), Chủ tịch Hội đồng Tư vấn doanh nghiệp APEC (ABAC) năm 2017, Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Hội đồng Hợp tác kinh tế Thái Bình Dương (PECC), Diễn đàn các đảo Thái Bình Dương (PIF). 

3. Các nền kinh tế trên thế giới và trong khu vực đã có dấu hiệu tích cực với tăng trưởng kinh tế tăng tốc, phục hồi theo chu kỳ vẫn tiếp tục mạnh mẽ với tỷ lệ việc làm cao hơn ở nhiều nền kinh tế của chúng ta. Về trung hạn, nguy cơ về việc các điều kiện tài chính quốc tế bị thắt chặt và năng suất lao động tăng chậm hơn vẫn còn và tiếp tục gây trở tăng trưởng bền vững. Trong bối cảnh đó, APEC cần đặt ưu tiên cao vào việc duy trì đà hợp tác khu vực nhằm củng cố vai trò của Diễn đàn là động lực của tăng trưởng và liên kết kinh tế ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. 

4. Trong bối cảnh đó, với chủ đề “Tạo động lực mới, cùng vun đắp tương lai chung”, chúng tôi cam kết tăng cường hợp tác và cùng hành động để thúc đẩy liên kết và tăng trưởng kinh tế khu vực vì một Cộng đồng APEC năng động, gắn kết, và thịnh vượng và tăng cường quan hệ đối tác châu Á – Thái Bình Dương vì sự phát triển bền vững và bao trùm. 

5. Chúng tôi nỗ lực thúc đẩy công tác, tập trung vào các nội dung ưu tiên sau: (i) Thúc đẩy tăng trưởng bền vững, sáng tạo và bao trùm; (ii) Đẩy mạnh liên kết kinh tế khu vực sâu rộng; (iii) Nâng cao năng lực cạnh tranh, sáng tạo của doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa trong kỷ nguyên số; (iv) Tăng cường an ninh lương thực và nông nghiệp bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu. Để triển khai các ưu tiên này, chúng tôi cam kết thực hiện các hoạt động sau: 

I. Đẩy mạnh liên kết kinh tế khu vực sâu rộng 

6. Chúng tôi tiếp tục cam kết thực hiện các mục tiêu Bogor về thương mại và đầu tư tự do và mở tại khu vực. Chúng tôi sẽ có các biện pháp cụ thể hướng tới việc hiện thực hóa các mục tiêu Bogor vào năm 2020. 

7. Chúng tôi ghi nhận hoạt động của WTO để bảo đảm thương mại quốc tế được dựa trên luật lệ, tự do, mở, công bằng, dự đoán được và bao trùm. Các thành viên cần tăng cường tuân thủ các luật lệ đã được nhất trí. Chúng tôi cam kết hợp tác để cải thiện chức năng của WTO thông qua xử lý các thách thức. Chúng tôi nhắc lại cam kết kiên định  đến hết năm 2020 và tái cam kết chống chủ nghĩa bảo hộ, trong đó có bao gồm tất cả các tập quán thương mại không công bằng, ghi nhận vai trò của các công cụ phòng vệ thương mại chính đáng. 

8. Chúng tôi cam kết sẽ cùng hợp tác với các thành viên WTO khác phấn đấu đạt được thành công tại Hội nghị Bộ trưởng TPP lần thứ 11. 

9. Để thể hiện quan điểm chi tiết của chúng tôi về vấn đề này, chúng tôi dẫn chiếu tới Tuyên bố Cấp cao của các Nhà Lãnh đạo. 

Khu vực thương mại tự do châu Á – Thái Bình Dương (FTAAP) 

10. Chúng tôi hoan nghênh nỗ lực của các nền kinh tế nhằm triển khai Tuyên bố Lima về FTAAP. Chúng tôi khuyến khích các nền kinh tế tiếp tục có những tiến bộ trong việc thúc đẩy Tuyên bố Lima về FTAAP và xây dựng các chương trình công tác nhiều năm nhằm tăng cường hơn nữa năng lực của các nền kinh tế APEC tham gia vào đàm phán các hiệp định thương mại tự do chất lượng cao, toàn diện trong tương lai. Chúng tôi chỉ đạo các quan chức xúc tiến công tác kỹ thuật và các sáng kiến liên quan hướng tới sự hình thành của FTAAP. Chúng tôi hướng tới thực hiện Khung Kế hoạch hành động về sáng kiến về nhu cầu nâng cao năng lực liên kết kinh tế khu vực (CBNI) giai đoạn 3 và Cơ chế chia sẻ thông tin về các RTA/FTA ở khu vực. 

Dịch vụ và đầu tư 

11. Chúng tôi hoan nghênh các tiến bộ và khuyến khích tăng cường triển khai Lộ trình APEC về năng lực cạnh tranh dịch vụ (ASCR). Công tác này bao gồm xây dựng bộ chỉ số đánh giá môi trường pháp lý thương mại dịch vụ trong APEC hướng tới dành cho tất cả các thành viên, dựa trên kết quả của các chương trình thí điểm, có tính đến sự khác biệt giữa các nền kinh tế APEC; và sáng kiến hình thành một bộ các nguyên tắc không ràng buộc đối với các quy định nội địa của ngành dịch vụ. Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng năng lực và hỗ trợ các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSMEs) tham gia vào các chuỗi giá trị trong các lĩnh vực dịch vụ. 
Chúng tôi hoan nghênh kế hoạch hành động triển khai rà soát giữa kỳ năm 2018 đối với Kế hoạch Hành động liên quan tới các dịch vụ sản xuất (MSAP) và khuyến khích các nền kinh tế báo cáo về môi trường chính sách và quy định pháp lý về dịch vụ liên quan tới sản xuất. 

12. Chúng tôi khuyến khích tiếp tục thực hiện Kế hoạch hành động tạo thuận lợi hóa đầu tư. Chúng tôi khuyến khích các nền kinh tế tăng cường xây dựng năng lực, ủng hộ đối thoại chính sách và đầu tư hơn nữa, và thúc đẩy kinh doanh bao trùm và tương tác với người dân để làm nổi bật các lợi ích của đầu tư, và khuyến khích đầu tư hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế bao trùm. 

Kinh tế số và kinh tế mạng 

13. Nhận thức vai trò của Kinh tế mạng và Kinh tế số trong việc thúc đẩy phát triển sáng tạo và trao quyền tham gia kinh tế, chúng tôi nhấn mạnh cơ hội mà Kinh tế mạng và Kinh tế số đem lại nhằm đạt tăng trưởng bền vững, bao trùm và sáng tạo, trong đó có sự tham gia của doanh nghiệp, đặc biệt là MSMEs, vào chuỗi giá trị toàn cầu và thị trường quốc tế. Chúng tôi biểu dương những thành tích của Nhóm đặc trách về kinh tế mạng (AHSGIE) và ủng hộ Lộ trình APEC về Kinh tế mạng và Kinh tế số. Chúng tôi khuyến khích các nền kinh tế thành viên thực hiện Lộ trình này một cách hiệu quả. 

Chúng tôi khuyến khích các sáng kiến từ các nền kinh tế nhằm tìm hiểu các lĩnh vực mới có tiềm năng tăng trưởng kinh tế trong lĩnh vực thương mại số, bao gồm cả việc xác định các thành tố nền tảng trong lĩnh vực này. Do việc xây dựng niềm tin của người tiêu dùng đối với mạng Internet có ý nghĩa quan trọng đối với sự tăng trưởng của Kinh tế mạng và Kinh tế số tại khu vực, chúng tôi ủng hộ tiếp tục đối thoại giữa các khu vực công và tư nhằm tăng cường niềm tin đó thông qua các quy định phù hợp về bảo vệ người tiêu dùng và quyền riêng tư. 

14. Nhằm tăng cường vai trò đi đầu của APEC trong thúc đẩy thương mại điện tử xuyên biên giới tại khu vực, chúng tôi thông qua Khuôn khổ Thuận lợi hóa thương mại điện tử xuyên biên giới APEC (Phụ lục A). Chúng tôi nhấn mạnh sự tham gia của các MSMEs vào nền kinh tế số sẽ thúc đẩy tăng trưởng bao trùm và giảm bất bình đẳng. Theo đó, chúng tôi nhận thức tầm quan trọng của Hệ thống các quy tắc quyền riêng tư xuyên biên giới APEC (CBPRs), một cơ chế tự nguyện, trong đó các thành viên đều đang đẩy mạnh sự tham gia rộng rãi hơn. Chúng tôi ủng hộ tăng cường hợp tác trong lĩnh vực này, bao gồm thông qua việc thúc đẩy xây dựng năng lực. 

15. Chúng tôi cam kết tham gia thảo luận về thương mại điện tử một cách xây dựng tại WTO và tại các diễn đàn quốc tế khác có phạm vi hoạt động phù hợp. 
Hàng hóa và dịch vụ môi trường 

16. Chúng tôi biểu dương các tiến bộ trong thực hiện cam kết giảm thuế xuống còn 5% hoặc thấp hơn cho 54 loại hàng hóa thuộc Danh mục Hàng hóa Môi trường APEC và khuyến khích các nền kinh tế chưa thực hiện cam kết này thực hiện càng sớm càng tốt. Chúng tôi hoan nghênh tiến độ triển khai Kế hoạch hành động về Dịch vụ Môi trường (ESAP) và mong muốn sẽ có thêm những kết quả cụ thể. 

Kết nối toàn diện và bao trùm ở khu vực và tiểu khu vực 

17. Nhận thức việc tăng cường kết nối góp phần mở ra các nguồn lực mới cho tăng trưởng, chúng tôi khẳng định lại cam kết đối với mục tiêu chung về một châu Á – Thái Bình Dương kết nối, liên kết toàn diện và thông suốt và tuyên dương các sáng kiến triển khai Kế hoạch tổng thể về Kết nối APEC 2015-2025 xuyên suốt 3 trụ cột kết nối hạ tầng, kết nối thể chế và kết nối người dân. Chúng tôi khuyến khích các sáng kiến mới sẽ góp phần thúc đẩy hơn nữa tiến độ thực hiện Kế hoạch Tổng thể trước kiểm điểm giữa kì vào năm 2020. Chúng tôi ghi nhận tầm quan trọng của việc bảo đảm đầu tư đầy đủ và tăng cường mối quan hệ đối tác công - tư trong lĩnh vực cơ cở hạ tầng chất lượng cả về chất lượng lẫn số lượng. Chúng tôi hoan nghênh tiến độ của các sáng kiến cơ sở hạ tầng chất lượng, bao gồm Báo cáo Kiểm điểm chéo và Nâng cao năng lực trong đầu tư và phát triển cơ sở hạ tầng trong APEC. Chúng tôi hướng tới tăng cường và đẩy nhanh các sáng kiến, và hoan nghênh việc nâng cấp Sách hướng dẫn APEC về đầu tư và phát triển cơ sở hạ tầng chất lượng. 

18. Ghi nhận tầm quan trọng của liên kết kinh tế tại các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa đối với tăng trưởng bền vững và bao trùm trong khu vực APEC, chúng tôi khuyến nghị có hành động thúc đẩy kết nối vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, tiểu vùng, du lịch bền vững và giao thông vận tải, viễn thông và mạng internet đáng tin cậy. Chúng tôi khuyến khích các quan chức tiếp tục thảo luận về các sáng kiến thiết thực nhằm tăng cường phát triển nông thôn và giảm nghèo. 

19. Chúng tôi ghi nhận rằng việc tăng cường hỗ trợ và phối hợp giữa các sáng kiến về kết nối sẽ tạo cơ hội mới và đóng vai trò là động lực cho thịnh vượng trong khu vực. Chúng tôi cam kết thúc đẩy hợp tác và phối hợp chính sách hơn nữa giữa APEC và các cơ chế khu vực khác về các sáng kiến kết nối vì người dân và doanh nghiệp khu vực.  

Chuỗi giá trị toàn cầu và kết nối chuỗi cung ứng 

20. Chúng tôi hoan nghênh những tiến bộ trong việc thực hiện Chiến lược tổng thể APEC về thúc đẩy phát triển và hợp tác trong các chuỗi giá trị toàn cầu nhằm tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển và hợp tác của các chuỗi giá trị toàn cầu, bao gồm việc thúc đẩy sự tham gia của MSMEs. Chúng tôi ghi nhận sự ra đời của Khuôn khổ quan hệ đối tác Chuỗi giá trị toàn cầu APEC, Báo cáo Cải thiện môi trường Đầu tư chuỗi giá trị toàn cầu và Kế hoạch công tác thường niên 2018 của Nhóm Kỹ thuật định lượng thương mại giá trị gia tăng APEC (TiVA) nhằm hướng tới xây dựng Kho dữ liệu TiVA vào năm 2018. 

21. Chúng tôi hoan nghênh việc hoàn thiện nghiên cứu về các Tiêu chuẩn Dữ liệu Toàn cầu (GDS) và khuyến khích các quan chức xem xét ứng dụng rộng rãi hơn các GDS tương thích trong khu vực. 

22. Chúng tôi tái khẳng định cam kết thúc đẩy các chương trình công tác nhằm giảm chi phí kinh doanh ở khu vực. Với mục tiêu đó, chúng tôi thông qua Khuôn khổ giám sát việc triển khai giai đoạn 2 Khuôn khổ chuỗi cung ứng (SCFAP II) nhằm xác định các thách thức, các bên có liên quan chính, mục tiêu và cách đánh giá đối với từng điểm nghẽn trong SCFAP II. Chúng tôi cũng hoan nghênh việc triển khai sáng kiến thúc đẩy hệ thống một cửa tương tác quốc tế cũng như nghiên cứu của PSU về vấn đề này. Chúng tôi ghi nhận các sáng kiến như Mạng lưới cảng biển mẫu được quản lý bằng hệ thống điện tử (APMEN), các biện pháp thực thi SCFAP II, Mạng lưới dịch vụ cảng APEC (APSN) và sự đóng góp của các sáng kiến này đối với kết nối chuỗi cung ứng khu vực. Chúng tôi ghi nhận tiến độ triển khai và các trung tâm thí điểm thuộc Mạng lưới hợp tác trong APEC về Chuỗi cung ứng xanh (CSCNET) để thúc đẩy phát triển xanh trong APEC. 

Các thực tiễn quy định pháp lý tốt 

23. Chúng tôi hoan nghênh các nỗ lực và chỉ đạo các quan chức tiếp tục làm việc để thống nhất các tiêu chuẩn pháp lý. Chúng tôi ghi nhận lợi ích, hiệu quả và hiệu suất từ việc hợp tác giữa khu vực nhà nước với các tổ chức tự quy quốc tế để xây dựng các phương thức tự quy, góp phần tạo cơ hội giảm chi phí kinh doanh trong khu vực. 

24. Chúng tôi ghi nhận việc xuất bản Báo cáo hoàn chỉnh về các thực tiễn quy định pháp lý tốt tại các nền kinh tế APEC 2016, cũng như việc tiếp tục các nỗ lực củng cố các thực tiễn pháp lý tốt theo hướng minh bạch, tăng cường tham vấn với các bên liên quan và phối hợp nội bộ để giúp các nhà hoạch định chính sách hiểu rõ hơn về Thỏa thuận WTO về các rào cản kỹ thuật thương mại. Chúng tôi khuyến khích các quan chức thúc đẩy triển khai tích cực các thực tiễn pháp lý tốt được nêu trong báo cáo, bao gồm thông qua các hoạt động xây dựng năng lực phù hợp. 

Công nghiệp hỗ trợ 

25. Ghi nhận tầm quan trọng của công nghiệp hỗ trợ đối với tăng trưởng bền vững ở khu vực, chúng tôi hoan nghênh Bộ Kinh nghiệm điển hình về Thúc đẩy công nghiệp hỗ trợ ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, và khuyến khích chia sẻ thông tin và các hoạt động xây dựng năng lực liên quan. 

Đối thoại các ngành công nghiệp 

26. Ghi nhận tầm quan trọng của việc quản lý tốt hóa chất dựa vào phân tích rủi ro, chúng tôi ghi nhận nỗ lực của Đối thoại hóa chất trong APEC nhằm khuyến khích các thực tiễn quản lý tốt, thống nhất quan điểm trong việc áp dụng Hệ thống hài hòa hóa toàn cầu về Phân loại và Ghi nhãn loại hóa chất (GHS) để tạo thuận lợi cho thương mại. 

27. Chúng tôi ghi nhận kết quả phối hợp giữa nhóm Đối thoại ô-tô, Giao thông vận tải và Năng lượng nhằm tạo thuận lợi cho việc sử dụng, sản xuất và kinh doanh xe điện trong khu vực. Chúng tôi ghi nhận tiến độ thực hiện Lộ trình APEC về các tiêu chuẩn xe điện, nhằm tạo điều kiện thông qua và thực hiện các tiêu chuẩn quốc tế. 

Quyền sở hữu trí tuệ 

28. Chúng tôi ghi nhận tầm quan trọng của hợp tác trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ (IPR), bao gồm cả khâu bảo vệ và thực thi. Chúng tôi khuyến khích các nền kinh tế thúc đẩy các chính sách và chương trình về sở hữu trí tuệ nhằm góp phần nuôi dưỡng, tạo điều kiện, hỗ trợ, bảo vệ và thúc đẩy sáng tạo và đổi mới. Chúng tôi hoan nghênh các sáng kiến mới khuyến khích tinh thần kinh doanh và sáng tạo thông qua các biện pháp toàn diện và hiệu quả, bao gồm các hệ thống sở hữu trí tuệ và nâng cao năng lực. Chúng tôi ghi nhận tiến độ triển khai Bộ kinh nghiệm điển hình APEC về bảo vệ bí mật kinh doanh và thực thi chống chiếm đoạt tài sản cũng như các sáng kiến tăng cường sáng tạo và năng lực của MSMEs về thực thi và thương mại hóa quyền sở hữu trí tuệ. 

II. Thúc đẩy tăng trưởng bền vững, sáng tạo và bao trùm 

Phát triển bao trùm về kinh tế, tài chính và xã hội 

29. Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thúc đẩy phát triển bao trùm về kinh tế, tài chính và xã hội nhằm đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế, thu hẹp khoảng cách phát triển, giảm bất bình đẳng và mở rộng khả năng tiếp cận các dịch vụ tài chính, y tế và giáo dục chất lượng với mục tiêu tăng cường chia sẻ những lợi ích của thương mại tới toàn bộ thành phần xã hội, bao gồm các nhóm dễ bị tổn thương nhất, hướng tới một cộng đồng APEC phát triển bao trùm hơn nữa vào năm 2030, phù hợp với Chương trình nghị sự 2030 về Phát triển Bền vững. Để đạt được điều đó, chúng tôi thông qua Kế hoạch Hành động Thúc đẩy Phát triển Bao trùm về Kinh tế, Tài Chính và Xã hội và nhất trí trình Kế hoạch Hành động này lên các Nhà Lãnh đạo APEC xem xét thông qua. 

Cải cách cơ cấu 

30. Chúng tôi cam kết triển khai mạnh mẽ Chương trình nghị sự mới của APEC về cải cách cơ cấu (RAASR) thông qua các Kế hoạch Hành động Riêng của các nền kinh tế (IAPs). Chúng tôi hướng tới đợt Kiểm điểm giữa kỳ về RAASR trong năm 2018. Chúng tôi kêu gọi các nền kinh tế tự triển khai các biện pháp cụ thể, đồng thời phối hợp thực hiện các sáng kiến để chia sẻ kinh nghiệm và xây dựng năng lực thực hiện IAPs giai đoạn 2017 - 2020. 

31. Chúng tôi hoan nghênh Báo cáo Chính sách Kinh tế APEC năm 2017 về Cải cách Cơ cấu và Phát triển Vốn Nhân lực, trong đó đưa ra một số khuyến nghị để các thành viên cân nhắc trong quá trình lựa chọn các chính sách trong nước. Chúng tôi thông qua chủ đề về Cải cách Cơ cấu và Cơ sở hạ tầng của Báo cáo Chính sách Kinh tế APEC năm 2018. Chúng tôi khuyến khích hợp tác giữa Uỷ ban kinh tế và các quan chức cao cấp tài chính trong việc xây dựng Báo cáo Chính sách Kinh tế APEC năm 2018. Chúng tôi hoan nghênh Khuôn khổ Đánh giá Cạnh tranh APEC – OECD (Tổ chức Hợp tác kinh tế và Phát triển), một công cụ hữu ích giúp thu hoạch các lợi ích từ việc cạnh tranh. 

32. Chúng tôi cam kết thực hiện hiệu quả Giai đoạn 2 về Tạo Thuận lợi Kinh doanh (EoDB), bao gồm việc đạt mục tiêu 10% cải thiện môi trường kinh doanh vào năm 2018. 

Phát triển Nguồn nhân lực trong Kỷ nguyên Số 

33. Chúng tôi ghi nhận tiến bộ trong việc triển khai Chiến lược giáo dục APEC giai đoạn 2016 – 2030, và hoan nghênh Kế hoạch hành động của Chiến lược này để hướng dẫn công tác thực thi, giúp thúc đẩy cạnh tranh, sáng tạo và tạo việc làm cho người lao động trong khu vực APEC. Chúng tôi khuyến khích tăng cường hợp tác giáo dục xuyên biên giới, bao gồm cả giáo dục bậc cao, cũng như đào tạo và giáo dục nghề kỹ thuật (TVET). 

34. Chúng tôi hoan nghênh kết quả Đối thoại Chính sách Cao cấp về Phát triển Nguồn nhân lực trong Kỷ nguyên Số, trong đó tập trung vào tăng cường nguồn nhân lực chất lượng và giáo dục, các kỹ năng cần thiết trong thời đại công nghệ số, việc làm bền vững, mạng lưới an sinh xã hội và nâng cao năng lực, đặc biệt cho thanh niên, phụ nữ, người khuyết tật và các nhóm dễ bị tổn thương khác. Chúng tôi thông qua Khuôn khổ APEC về Phát triển Nguồn Nhân lực trong Kỷ nguyên Số và nhất trí trình Khuôn khổ lên các nhà Lãnh đạo APEC xem xét thông qua. 

Hợp tác Tài chính 

35. Chúng tôi hoan nghênh các kết quả của Tiến trình Bộ trưởng Tài chính, đặc biệt là Tuyên Bố Hội nghị các Bộ trưởng Tài chính, và tiến bộ thực hiện Kế hoạch Hành động Cebu, đẩy mạnh cải cách tài khóa, tính tự cường và liên kết, và góp phần vào tăng trưởng bền vững, sáng tạo và bao trùm ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương. 

Du lịch bền vững 

36. Chúng tôi đánh giá cao kết quả Đối thoại Chính sách Cao cấp về Du lịch Bền vững. Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường hợp tác giúp tạo thuận lợi cho phát triển du lịch bền vững và nêu bật thực tiễn tốt về các biện pháp đánh giá và giám sát để phát triển du lịch bền vững. Việc này hỗ trợ cho công tác bảo tồn và quản lý tài nguyên thiên nhiên, đa dạng sinh học, các hệ sinh thái và các di sản văn hóa đã được tạo dựng và đang tồn tại cũng như giúp thích ứng và tận dụng các công nghệ mới để phát triển du lịch và thúc đẩy giao lưu văn hóa. Qua đó, góp phần kết nối người dân trong khu vực APEC và thúc đẩy hội nhập về xã hội, tài chính và kinh tế ở các vùng sâu, vùng xa. 

Phụ nữ và kinh tế 

37. Chúng tôi công nhận kết quả của Diễn đàn Phụ nữ và Kinh tế APEC năm 2017 và ghi nhận nỗ lực của cơ quan Quan hệ Đối tác Chính sách về Phụ nữ và Kinh tế APEC trong việc tự nguyện xây dựng Hướng dẫn Phát triển Bao trùm về Giới trong APEC. Chúng tôi cam kết thúc đẩy phát triển bao trùm về kinh tế, tài chính và xã hội cho phụ nữ tại các nền kinh tế APEC. Chúng tôi kêu gọi các nền kinh tế ủng hộ tăng cường quyền năng kinh tế cho phụ nữ thông qua các chính sách và biện pháp cụ thể để tăng khả năng tiếp cận của phụ nữ đối với vốn, tài chính, thị trường, các chương trình xây dựng năng lực và cải thiện kỹ năng, trình độ giáo dục và sức khoẻ của phụ nữ. Chúng tôi khuyến khích các nền kinh tế ủng hộ các chính sách và chương trình làm việc để tăng cường sự lãnh đạo của phụ nữ và đa dạng về giới trong công tác quản lý, giúp mang lại cơ hội việc làm tốt hơn cho phụ nữ trong các ngành có yếu tố sáng tạo và văn hoá; và tăng cường sáng tạo trong nỗ lực thu hẹp khoảng cách giới, bao gồm giúp phụ nữ có thêm cơ hội làm việc trong các ngành có đà phát triển nhanh và có thu nhập cao như khoa học, công nghệ và giao thông vận tải. Chúng tôi ủng hộ phụ nữ khởi nghiệp thông qua việc mở rộng mạng lưới các doanh nhân nữ. Trong lĩnh vực này, chúng tôi biểu dương các kết quả của cuộc thi dành cho doanh nhân nữ APEC lần hai và Giải thưởng Hiệu quả Kinh doanh và Mục tiêu Thành công APEC (Giải thưởng APEC BEST). Chúng tôi hoan nghênh các nỗ lực tăng cường hội nhập về giới xuyên suốt APEC,  bao gồm thông qua triển khai phiên bản 2017 của Công cụ Phân tích Tình hình Phụ nữ và Kinh tế APEC (APEC Women and Economy Dashboard) và thành lập Quỹ con về Phụ nữ và Kinh tế. 

Y tế 

38. Chúng tôi biểu dương các sáng kiến và dự án triển khai Lộ trình Vì một châu Á - Thái Bình Dương khỏe mạnh đến 2020 (HAP), bao gồm các tiến bộ trong việc xây dựng các chỉ số đánh giá hiệu quả thực hiện các ưu tiên của HAP 2020, khuyến khích và thúc đẩy sáng tạo cũng như quan hệ đối tác công-tư nhằm xử lý các vấn đề liên quan đến y tế. Chúng tôi cũng khuyến khích các nền kinh tế chia sẻ các thực tiễn tốt, thăm dò các công cụ tài chính y tế sáng tạo và bền vững, cải thiện hệ thống y tế và ghi nhận mục tiêu thúc đẩy chương trình Chăm sóc Sức khỏe Toàn dân (UHC) của các thành viên có thể đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng cộng đồng khoẻ mạnh, qua đó đóng góp vào tăng trưởng kinh tế. Chúng tôi hoan nghênh kết quả của Cuộc họp Cao cấp về Y tế và Kinh tế, bao gồm các nỗ lực bảo đảm sức khoẻ cho các xã hội đang bị già hoá, và Đối thoại Cao cấp về Sáng tạo, Hệ thống quả lý và Hợp nhất Quy định quản lý. Chúng tôi đánh giá cao tầm quan trọng của các hệ thống quy định hiệu quả, dựa trên nền tảng khoa học và có phân tích rủi ro trong việc tạo thuận lợi cho phát triển sáng tạo khoa học về sự sống và hoan nghênh Đối thoại Cấp cao lần đầu tiên của Diễn đàn các ngành Khoa học về Sự sống về chủ đề này. Chúng tôi cũng hoan nghênh sự hỗ trợ của Trung tâm Hài hòa chính sách APEC và Ủy ban Điều hành Hài hòa Quy định triển khai trong việc hợp nhất các quy định pháp luật và việc thành lập mạng lưới các Trung tâm Tri thức Khoa học APEC về Quy định chính sách (CoEs). Chúng tôi hoanh nghênh tiến bộ đạt được bởi các thành viên APEC trong việc phát triển Bộ công cụ bảo đảm an ninh chuỗi cung ứng cho các sản phẩm y tế. 

Khoa học, Công nghệ và Đổi mới Sáng tạo (STI) 

39.  Chúng tôi khuyến khích tăng cường trao đổi thông tin và phối hợp chính sách trong lĩnh vực STI giữa các nền kinh tế thành viên, cũng như tăng cường tương tác với các bên liên quan như khu vực tư nhân, công nghiệp, giới khoa học và học giả nhằm thúc đẩy phát triển sáng tạo và bao trùm. Chúng tôi tuyên dương Giải thưởng khoa học về đổi mới, nghiên cứu và giáo dục (ASPIRE) năm 2017 với chủ đề “Các công nghệ vật liệu mới”, Tuyên bố chính sách của Nhóm cơ chế đối tác chính sách khoa học công nghệ và đổi mới APEC (PPSTI) về truyền thông STI và Tuyên bố Jiading của PPSTI về internet phương tiện. Chúng tôi ghi nhận rằng STI có vai trò quan trọng trong việc củng cố tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững, và việc lợi ích toàn diện của đổi mới sáng tạo chỉ có thể đạt được bằng cách thúc đẩy môi trường thuận lợi cho nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo dựa vào thị trường, nâng cao năng lực về STI, sự tham gia của khu vực công vào STI và hợp tác về STI giữa các nền kinh tế APEC. 

Đô thị hóa 

40. Chúng tôi nhấn mạnh nhu cầu về một quá trình đô thị quá lấy người dân làm trung tâm, hợp lý và bền vững. Chúng tôi hoan nghênh việc triển khai Sáng kiến hợp tác APEC về cùng thiết lập quan hệ đối tác về đô thị hóa ở châu Á – Thái Bình Dương, bao gồm Nghiên cứu của PSU về các quan hệ đối tác vì phát triển bền vững đô thị trong khu vực APEC. Chúng tôi khuyến khích các nền kinh tế thành viên APEC tăng cường hợp tác thông qua chia sẻ tri thức và phối hợp chính sách nhằm thúc đẩy đô thị hóa chất lượng. Chúng tôi ghi nhận Đối thoại APEC 2017 về đô thị hóa bền vững và ghi nhận Sách hướng dẫn về phát triển các thành phố bền vững. 

Người khuyết tật 

41. Chúng tôi ủng hộ việc hội nhập đầy đủ của người khuyết tật trong các nền kinh tế của chúng tôi. Chúng tôi khuyến khích các quan chức thúc đẩy khả năng tiếp cận bình đẳng của người khuyết tật đối với giáo dục và đào tạo chất lượng cao và bao trùm, cũng như việc làm cạnh tranh và hội nhập. Chúng tôi ghi nhận nỗ lực của Nhóm những người bạn về vấn đề khuyết tật (GOFD) trong việc hỗ trợ việc làm cho người khuyết tật thông qua thúc đẩy sự tham gia của họ vào kinh tế mạng và thị trường lao động mở trên cơ sở bình đẳng, không phân biệt đối xử với các thành phần khác trong xã hội. 

Ứng phó tình trạng khẩn cấp và quản lý thiên tai 

42.  Ghi nhận rằng khu vực châu Á - Thái Bình Dương là một trong những khu vực hứng chịu nhiều thiên tai nhất trên thế giới, đối mặt với “thực tiễn mới”- tăng tần suất, cường độ và phạm vi ảnh hưởng của thiên tai, bao gồm động đất, núi lửa phun trào, bão, nước biển dâng, hạn hán, lũ lụt, cháy rừng và các hiện tượng thời tiết cực đoan khác, chúng tôi nhấn mạnh yêu cầu các nền kinh tế tiếp tục nỗ lực xây dựng một cộng đồng APEC tự cường, bền vững và bao trùm vì người dân và doanh nghiệp. Chúng tôi cam kết triển khai Kế hoạch hành động triển khai Khuôn khổ APEC về giảm thiểu rủi ro thiên tai, với trọng tâm là hợp tác về nâng cao năng lực, các hệ thống cảnh báo sớm, các chính sách đánh giá nguy cơ thiên tai và cung cấp tài chính, giảm nhẹ, tìm kiếm cứu nạn, và hỗ trợ phục hồi sau thiên tai. Chúng tôi hoan nghênh kết quả Diễn đàn quan chức cao cấp về quản lý thiên tai lần thứ 11 và Khuyến nghị chung về tăng cường khoa học, công nghệ nhằm giảm thiểu rủi ro thiên tai. 

Chống tham nhũng 

43. Chúng tôi nhắc lại các cam kết trước đây về phòng chống tham nhũng tại từng nền kinh tế và trên toàn cầu, bao gồm Tuyên bố Bắc Kinh về chống tham nhũng của APEC và về thực hiện hiệu quả Công ước Liên hợp quốc về chống tham nhũng. Chúng tôi cam kết tăng cường vai trò của Mạng lưới các cơ quan chống tham nhũng và thực thi pháp luật của APEC (ACT-NET) trong việc tăng cường hợp tác xuyên biên giới không chính thức và thực chất giữa các cơ quan thực thi pháp luật trong chống tham nhũng, hối lộ, rửa tiền cũng như thu hồi tài sản bất hợp pháp. Chúng tôi ủng hộ các nỗ lực chia sẻ và thực hiện các kinh nghiệm điển hình về các biện pháp chống tham nhũng, và nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác quốc tế và khu vực. Chúng tôi cam kết từ chối chứa chấp các quan chức và tài sản tham nhũng. Chúng tôi cũng cam kết phối hợp nhằm thúc đẩy hợp tác về dẫn độ. 

Chống khủng bố 

44. Chúng tôi cam kết hợp tác nâng cao khả năng ứng phó hiệu quả đối với các thách thức khủng bố khu vực thông qua việc triển khai Chiến lược tổng thể của APEC về chống khủng bố và an toàn thương mại, tăng cường hợp tác bảo đảm an toàn chuỗi cung ứng, cơ sở hạ tầng, tài chính, đi lại, thương mại và kết nối thông suốt. 

III.  Nâng cao năng lực cạnh tranh, sáng tạo của các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSMEs) 

45. Chúng tôi cam kết triển khai Kế hoạch hành động Boracay nhằm toàn cầu hóa các MSMEs và nhất trí thực hiện rà soát giữa kỳ vào năm 2018. Chúng tôi hoan nghênh việc xây dựng Mẫu báo cáo tập hợp các biện pháp về quốc tế hóa các SMEs và thiết lập “Cổng thông tin kinh doanh MSMEs”. Chúng tôi cũng ủng hộ các sáng kiến thúc đẩy thương mại điện tử nhằm mở rộng sự tham gia của MSMEs vào chuỗi giá trị toàn cầu. 

46. Chúng tôi thông qua Chiến lược APEC về MSMEs xanh, bền vững và đổi mới sáng tạo (Phụ lục B). Chúng tôi khuyến khích các nền kinh tế thành viên tạo một môi trường thuận lợi cho các MSMEs tham gia vào các hoạt động hướng tới một khu vực châu Á – Thái Bình Dương bao trùm và bền vững. 

47. Chúng tôi kêu gọi giảm chi phí liên quan tới các rào cản phi thuế quan, nhằm tạo điều kiện thuận lợi để nâng cao năng lực quốc tế hóa của MSMEs và thúc đẩy môi trường thuận lợi cho cạnh tranh nhằm mở rộng khả năng tiếp cận tài chính, cơ sở hạ tầng, nhất là về hạ tầng công nghệ thông tin, công nghệ. Chúng tôi ủng hộ các sáng kiến nâng cao năng lực của MSMEs và sự tham gia của MSME vào thương mại điện tử, và mô hình kinh doanh “Từ trực tuyến đến ngoại tuyến” (“Online-to-Offline” - O2O) và khả năng tự cường về kỹ thuật số. Chúng tôi hoan nghênh việc thành lập Trung tâm SME APEC về thúc đẩy công nghệ thông tin. 

48. Chúng tôi hoan nghênh Sáng kiến APEC về thúc đẩy doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo nhằm xây dựng một hệ sinh thái khởi nghiệp vững chắc và sống động trong khu vực APEC. Chúng tôi kêu gọi các nền kinh tế APEC hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp thông qua việc thiết lập các khuôn khổ chính sách điều tiết thuận lợi nhằm thúc đẩy một môi trường thân thiện đối với kinh doanh. 

IV. Tăng cường an ninh lương thực và nông nghiệp bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu 

49. Chúng tôi tái khẳng định tầm quan trọng của an ninh lương thực và nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản và đánh bắt cá bền vững và tự cường đối với công tác xóa nghèo, gia tăng thương mại nông nghiệp, thúc đẩy phát triển bền vững và bao trùm ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Chúng tôi hoan nghênh các kết quả của Đối thoại chính sách cao cấp về an ninh lương thực và nông nghiệp bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu. Chúng tôi tái khẳng định cam kết hiện thực hóa một hệ thống lương thực APEC bền vững thông qua việc triển khai Lộ trình an ninh lương thực APEC hướng tới 2020. 

An ninh lương thực và biến đổi khí hậu 

50. Chúng tôi kêu gọi các nền kinh tế thành viên tăng cường phối hợp và hợp tác chính sách; chia sẻ kinh nghiệm xử lý giữa mối quan hệ an ninh lương thực và biến đổi khí hậu, và hợp tác phát triển công nghệ, chia sẻ thông tin, và nâng cao năng lực. Chúng tôi ghi nhận rằng sáng tạo trong nông nghiệp, nuôi trồng thủy hải sản có thể giúp cải thiện kinh doanh, gia tăng năng suất và thu nhập của các nông trại, cải thiện tính tự cường đối với sự hạn chế tài nguyên trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Chúng tôi ghi nhận vai trò của Trung tâm khí hậu APEC (APCC) trong việc tăng cường các hệ thống thông tin khí hậu trên nền tảng khoa học nhằm quản lý môi trường và rủi ro trong sản xuất lương thực. Chúng tôi hoan nghênh việc thông qua Kế hoạch hành động nhiều năm về an ninh lương thực và biến đổi khí hậu giai đoạn 2018 - 2020 (Phụ lục C). 

Quản lý bền vững tài nguyên thiên nhiên 

51. Chúng tôi ủng hộ tăng cường hợp tác chính sách và kỹ thuật nhằm nâng cao hiệu quả và hiệu suất quản lý và sử dụng các nguồn tài nguyên đồng thời bảo đảm nguồn cung lương thực dài hạn, có sức chống chịu với thiên tai. Chúng tôi kêu gọi phối hợp chặt chẽ hơn nhằm thúc đẩy sử dụng bền vững đất, nguồn nước và các nguồn tài nguyên lâm, thủy, hải sản nhằm bảo đảm cả an ninh lương thực và bảo vệ môi trường, đồng thời khuyến khích bảo tồn đa dạng sinh học. Chúng tôi ghi nhận tầm quan trọng của kinh tế xanh biển trong việc đảm bảo an ninh lương thực bền vững, đánh giá cao tiến độ trong lĩnh vực này, bao gồm việc xây dựng Báo cáo APEC về phát triển biển bền vững giai đoạn 2. Chúng tôi tin tưởng rằng việc tăng cường phối hợp chính sách và kĩ thuật đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên, đồng thời đảm bảo nguồn cung lương thực dài hạn, bao gồm giải quyết các tác động tiêu cực của hoạt động đánh bắt trái phép, không có báo cáo và không được quản lý (IUU) đối với nguồn lợi thủy sản, môi trường biển và an ninh lương thực. Chúng tôi khuyến khích các nền kinh tế và các bên có liên quan, nhất là khu vực tư nhân tham gia vào các hoạt động hợp tác đại dương, trong đó có đầu tư vào việc quản lý nguồn lực bền vững và cơ sở hạ tầng quản lý chất thải nhằm giảm thiểu nguồn rác thải ra biển. 

Phát triển nông thôn – đô thị bền vững 

52. Chúng tôi kêu gọi các nền kinh tế APEC thúc đẩy phát triển nông thôn – đô thị bền vững, tự cường và bao trùm, nhấn mạnh cải thiện sự tham gia và phúc lợi của các nhóm yếu thế, hộ nông, ngư dân quy mô nhỏ và MSMEs hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, thủy sản nhằm bảo đảm sinh kế, giảm nghèo, tăng cường an ninh lương thực, và bảo tồn tài nguyên thiên nhiên. Chúng tôi sẽ tiếp tục chia sẻ kinh nghiệm về phát triển nông thôn – đô thị toàn diện. Chúng tôi hoan nghênh việc thông qua Kế hoạch hành động về phát triển nông thôn - đô thị nhằm tăng cường an ninh lương thực và tăng trưởng chất lượng (Phụ lục D). 

Thuận lợi hóa thương mại - đầu tư nông nghiệp và thị trường lương thực 

53. Chúng tôi ghi nhận thương mại và đầu tư trong lương thực, nông nghiệp, thủy sản và nghề cá đóng vai trò then chốt trong khu vực APEC và trên thế giới. Ghi nhận vai trò của APEC đối với thị trường lương thực toàn cầu và bảo đảm các chuỗi cung ứng và chuỗi giá trị lương thực khu vực và toàn cầu, chúng tôi kêu gọi tăng cường hợp tác thúc đẩy thuận lợi hóa đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp, giao thông vận tải và logistic ở nông thôn, chế biến và bán lẻ lương thực và các dịch vụ liên quan. Chúng tôi khẳng định lại cam kết tham gia một cách xây dựng và cùng nỗ lực thông qua một giải pháp lâu dài về vấn đề dự trữ nông sản phục vụ mục đích an ninh lương thực, như cam kết. Chúng tôi cũng khuyến khích các nền kinh tế giải quyết các vấn đề liên quan trong đó có các biện pháp phi thuế quan và rào cản phi thuế quan trong nông nghiệp. Chúng tôi khuyến khích hợp tác khu vực về các tiêu chuẩn lương thực và cải thiện hiệu quả thương mại lương thực. 

Kiểm soát thất thoát và lãng phí lương thực 

54. Chúng tôi cam kết thực hiện Kế hoạch hành động APEC về giảm thất thoát và lãng phí lương thực và khuyến khích các sáng kiến kiểm soát thất thoát và lãng phí lương thực sau khi thu hoạch, bao gồm phát triển cơ sở hạ tầng, ứng dụng và chuyển giao công nghệ chế biến, lưu trữ và bảo quản thực phẩm xuyên suốt chuỗi giá trị lương thực và tăng cường đối tác công tư. 

An toàn thực phẩm 

55. Chúng tôi khuyến khích các nền kinh tế thành viên tiếp tục thúc đẩy Diễn đàn hợp tác an toàn thực phẩm, bao gồm Mạng lưới viện đào tạo và Diễn đàn quản lý về rượu vang, nhằm thúc đẩy việc áp dụng các tiêu chuẩn và hướng dẫn khoa học cũng như các biện pháp dựa trên đánh giá rủi ro đối với quản lý thực phẩm và rượu vang nhằm bảo vệ sức khỏe con người, thực vật và động vật cũng như tạo thuận lợi hóa thương mại. 

V. Kết quả hợp tác kinh tế kỹ thuật (ECOTECH) và các lĩnh vực chuyên ngành khác 

56. Chúng tôi ủng hộ hợp tác xây dựng năng lực, thu hẹp khoảng cách phát triển, và hỗ trợ các nền kinh tế thành viên hoàn thành các mục tiêu dài hạn của APEC. Chúng tôi hoan nghênh việc lồng ghép các chính sách xây dựng năng lực vào Sách hướng dẫn Dự án APEC. Chúng tôi hoan nghênh và khuyến khích các nền kinh tế thành viên tiếp tục đóng góp vào Quỹ hỗ trợ APEC và các quỹ con, cũng như các nỗ lực của các thành viên về xây dựng năng lực. Chúng tôi ghi nhận Báo cáo ECOTECH 2017 và hoan nghênh Hướng dẫn của APEC về tăng cường Hợp tác giữa các nhóm công tác, đặc trách, bạn của chủ tịch trong khuôn khổ APEC. 

Năng lượng 

57. Chúng tôi hoan nghênh các nỗ lực hướng tới giảm việc sử dụng năng lượng tổng thể, và ứng dụng năng lượng tái tạo, theo đuổi phát triển năng lượng bền vững và tự cường, và phát triển thị trường khí đốt tự nhiên đa dạng, linh hoạt và kết nối trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương, đặc biệt điều này có thể góp phần giảm phát thải gây hiệu ứng nhà kính. Để đạt được mục tiêu này, chúng tôi kêu gọi các nền kinh tế tăng cường phối hợp và hợp tác thông qua chia sẻ các thông lệ tốt và sử dụng các công nghệ tiên tiến bao gồm tái chế rác thải. Chúng tôi ghi nhận các nỗ lực triển khai mô hình cộng đồng thông minh và thành phố ít thải các-bon. 

58. Nhận thức rằng tiếp cận, tự cường và an ninh năng lượng là quan trọng đối với sự thịnh vượng và tương lai chung lâu dài của khu vực, chúng tôi phấn đấu xây dựng một hệ thống năng lượng an ninh, bền vững và sạch. Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thúc đẩy thương mại và đầu tư liên quan đến năng lượng nhằm củng cố cơ sở hạ tầng năng lượng an toàn, bền vững và có khả năng chống chịu tốt. Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của thương mại và đầu tư liên quan đến năng lượng trong việc xây dựng hạ tầng năng lượng bền vững, tự cường và an toàn. 

Khai khoáng 

59. Ghi nhận tầm quan trọng của việc phát triển, sử dụng và thương mại khoáng sản và kim loại một cách bền vững nhằm tạo ra lợi ích kinh tế - xã hội, chúng tôi tiếp tục áp dụng Bộ Nguyên tắc chính sách khai khoáng APEC và khuyến khích chia sẻ thực tiễn tốt trong quản lý, chuyển giao công nghệ tự nguyện và xây dựng năng lực trong việc phát triển khai khoáng bền vững. 

Lâm nghiệp và động vật hoang dã 

60. Chúng tôi hoan nghênh kết quả Hội nghị Bộ trưởng APEC về Lâm nghiệp lần thứ 4. Chúng tôi ghi nhận tầm quan trọng của việc tiếp cận và đạt được đúng tiến độ mục tiêu tham vọng nhằm tăng diện che phủ rừng trong khu vực lên mức tối thiểu 20 triệu héc-ta vào năm 2020. Chúng tôi cam kết thúc đẩy quản lý, bảo tồn và tái trồng rừng bền vững. Chúng tôi cam kết sẽ tiếp tục cùng chống lại việc khai thác gỗ trái phép và các hoạt động buôn bán liên quan và ủng hộ việc xây dựng năng lực cho các nền kinh tế APEC, ứng dụng công nghệ và thực tiễn tốt. Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường nỗ lực và đẩy mạnh hợp tác giữa các nền kinh tế thành viên nhằm phòng chống buôn lậu động vật hoang dã. 

Giao thông vận tải 

61. Chúng tôi biểu dương kết quả Hội nghị Bộ trưởng Giao thông vận tải và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển hệ thống giao thông an toàn, an ninh, tự cường, hiệu quả và bền vững. Chúng tôi hoan nghênh các sáng kiến ứng dụng công nghệ mới trong ngành giao thông. Chúng tôi ghi nhận việc xây dựng bản đồ kết nối giao thông vận tải. Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng năng lực trong lĩnh vực này. 

Truyền thông và Thông tin 

62. Chúng tôi hoan nghênh việc triển khai Kế hoạch hành động giai đoạn 2016 – 2020 của Nhóm công tác về truyền thông và thông tin (TEL). Chúng tôi ủng hộ việc tiếp tục phát triển công nghệ thông tin và truyền thông, thúc đẩy một môi trường công nghệ thông tin truyền thông an ninh, tự cường và tin cậy. Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực và ứng dụng công nghệ mới thúc đẩy tăng trưởng sáng tạo và bao trùm. Chúng tôi đánh giá cao sự phối hợp của TEL với các diễn đàn khác trong việc phát triển một môi trường công nghệ thông tin an toàn và đáng tin cậy. 

VI. Hướng tới tương lai 

63. Chúng tôi chia sẻ tầm nhìn chung nhằm xây dựng một khu vực châu Á-Thái Bình Dương hòa bình, ổn định, năng động, bao trùm và thịnh vượng. Chúng tôi hoan nghênh thảo luận tại Đối thoại nhiều bên về APEC hướng tới 2020 và tương lai và hoan nghênh việc thông qua sáng kiến APEC về Hướng tới 2020 và tương lai, bao gồm việc thành lập Nhóm Tầm nhìn APEC. 

64. Chúng tôi tái khẳng định vai trò lãnh đạo toàn cầu của APEC trong thúc đẩy tăng trưởng, liên kết kinh tế khu vực, tự do hóa thương mại và đầu tư, xử lý các thách thức toàn cầu, và chúng tôi ghi nhận đóng góp của APEC đối với phát triển bền vững. Qua đó, chúng tôi cam kết tăng cường hợp tác và phối hợp giữa APEC với các tổ chức khu vực và quốc tế khác. Chúng tôi hoan nghênh sáng kiến của các nền kinh tế thành viên nhằm thúc đẩy thương mại và đầu tư trong khu vực. Chúng tôi chúc mừng ASEAN nhân kỷ niệm 50 năm thành lập, biểu dương các thành quả của Hiệp hội này và ủng hộ tăng cường phối hợp hơn nữa giữa APEC và ASEAN trong việc thúc đẩy tăng trưởng bao trùm và kết nối toàn diện. 

65. Chúng tôi hoan nghênh tiếp tục thảo luận và các nỗ lực tinh giản và cải tiến quản trị của APEC nhằm đảm bảo vai trò, hiệu quả, trách nhiệm và khả năng thích nghi của Diễn đàn đồng thời bảo đảm tính tiếp nối của chương trình nghị sự cơ bản trong APEC. Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phối hợp giữa các cơ chế trong APEC và khuyến khích các hoạt động tiếp cận cộng đồng doanh nghiệp. Chúng tôi đánh giá cao đóng góp tích cực của Hội đồng Tư vấn Kinh doanh APEC (ABAC) đối với tiến trình APEC. Chúng tôi nhất trí gia hạn quy chế hoạt động hiện hành cho Đơn vị Hỗ trợ Chính sách (PSU). 

66. Chúng tôi thông qua báo cáo của Chủ tịch SOM APEC 2017, Báo cáo thường niên của Ủy ban Thương mại và Đầu tư trình lên các Bộ trưởng và ghi nhận Báo cáo 2017 của Giám đốc điều hành Ban Thư ký APEC. Chúng tôi phê duyệt Ngân sách hoạt động của Ban Thư ký APEC và các mức đóng góp tài chính tương ứng của các thành viên cho năm 2018. 

67. Chúng tôi hướng tới Năm APEC Papua New Guinea 2018. 
                           ______________ 

Phụ lục A: Khuôn khổ thuận lợi hóa thương mại điện tử xuyên biên giới của APEC 
Phụ lục B: Chiến lược APEC về MSMEs Xanh, Bền vững và Đổi mới sáng tạo 
Phụ lục C: Kế hoạch hành động nhiều năm về an ninh lương thực và biến đổi khí hậu 
Phụ lục D: Kế hoạch hành động về phát triển nông thôn - đô thị nhằm tăng cường an ninh lương thực và tăng trưởng chất lượng./.