Vợ chồng ông bà Nguyễn Thanh Hải-Trần Hồng Minh ở huyện Tứ Kỳ (tỉnh Hải Dương) là những nhân chứng của giai đoạn mà phong trào trên nổi lên khắp hậu phương lớn miền Bắc. “Những năm 60 của thế kỷ trước, từng ngõ xóm quê hương Tứ Kỳ hừng hực khí thế tòng quân của thanh niên trai tráng. Nhiều trường hợp, trong đó có cả tôi, dù chưa đủ tuổi nhưng vẫn viết đơn tình nguyện nhập ngũ, mong muốn cống hiến sức mình để bảo vệ Tổ quốc”, ông Hải nhớ lại. Còn vợ ông, bà Minh giới thiệu cho chúng tôi về chiếc hũ sành giản dị, đã nhuốm màu thời gian: “Thời ấy, nhà nào trong xóm tôi cũng có một hũ gạo thế này. Mỗi bữa ăn, cứ đong một bơ gạo nấu cơm, tôi lại dành một phần nhỏ cho vào hũ. Lượng gạo tích cóp gửi đi mỗi đợt dù không nhiều nhưng chứa đựng biết bao tình cảm dành cho miền Nam ruột thịt”. 

leftcenterrightdel
Thanh niên xã Cao Thắng, huyện Thanh Miện (tỉnh Hải Dương) đăng ký nghĩa vụ quân sự năm 2020.

Hình ảnh những “hũ gạo tiết kiệm” hay “hũ gạo nuôi quân” ấy đã rất thân thuộc với các gia đình ở tỉnh Hải Dương nói riêng và miền Bắc nói chung trong những năm đánh Mỹ. Phong trào tiết kiệm để sẻ chia từng nắm gạo trong các gia đình là vậy, còn trên những cánh đồng, nhân dân Hải Dương cũng đồng lòng, gắng sức sản xuất lương thực. Trong 10 năm (1965-1975), tỉnh Hải Dương đã đóng góp hơn 60 vạn tấn lương thực, thực phẩm tiếp tế cho tiền tuyến. Nhiều năm liền, năng suất thóc toàn tỉnh đều vượt chỉ tiêu 5 tấn/ha.

Bên cạnh sự chi viện lương thực, phong trào tòng quân của thanh niên Hải Dương trong kháng chiến chống Mỹ cũng rất sôi nổi, với 125.000 người lên đường ra trận trong giai đoạn 1965-1975. Các đơn vị LLVT tỉnh luôn làm tốt nhiệm vụ huấn luyện chiến sĩ mới, gửi vào chiến trường, tiêu biểu như Trung đoàn 2 thuộc Tỉnh đội Hải Dương trong 10 năm (1965-1975) đã huấn luyện 115 tiểu đoàn với hơn 74.500 chiến sĩ vào miền Nam chiến đấu. Thực hiện phong trào kết nghĩa Bắc-Nam với tỉnh Phú Yên, tỉnh Hải Dương còn gửi những đơn vị riêng vào chiến trường Phú Yên như: Trung đoàn Trung Dũng Hải Dương, Trung đoàn 95A (Ngô Quyền), Trung đoàn Trần Hưng Đạo… Bộ đội và nhân dân Hải Dương đã góp phần quan trọng cùng quân dân cả nước giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đã qua 45 năm, song những giá trị của Phong trào “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người” vẫn còn vẹn nguyên, trở thành niềm tự hào của Đảng bộ, LLVT và nhân dân tỉnh Hải Dương. Ngày nay, tỉnh Hải Dương không chỉ phát huy truyền thống làm nông nghiệp, sản xuất lúa gạo giỏi mà còn đang trên đường trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại, đồng thời tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh, xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc.  

Bài và ảnh: NGUYỄN ĐÌNH ĐỨC