Lực lượng vũ trang Sài Gòn - Gia Định tham gia cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975

Để đánh bại ý chí xâm lược của đế quốc Mỹ và chính quyền tay sai, thực hiện mục tiêu giải phóng miền Nam thống nhất đất nước, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân triệu người như một, đoàn kết tiến hành cuộc chiến tranh Nhân dân toàn dân, toàn diện, lâu dài, với quan điểm dựa vào sức mình là chính, đồng thời ra sức tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ, giúp đỡ của bạn bè quốc tế. Vượt qua muôn vàn thử thách lớn lao, hy sinh to lớn, sự nghiệp chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta đã giành thắng lợi hoàn toàn vào mùa Xuân năm 1975 bằng Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Đất nước sạch bóng ngoại xâm, non sông thu về một mối, đánh dấu một mốc son chói lọi trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh.

Trước cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, trên chiến trường miền Đông Nam Bộ đã hình thành một lực lượng chính trị đông đảo và lực lượng vũ trang ba thứ quân, sẵn sàng chiến đấu với mục tiêu giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc. Trước những chuyển biến nhanh chóng của chiến trường, ngày 25-3-1975, Bộ Chính trị họp nhận định tình hình và hạ quyết tâm giải phóng Sài Gòn, giải phóng miền Nam trước mùa mưa 1975. Tiếp theo, ngày 29-3, Nghị quyết 15 của Trung ương Cục quyết định: “Động viên toàn Đảng, toàn quân, toàn dân tập trung cao nhất mọi sức mạnh tinh thần và lực lượng, phát huy cao độ sức mạnh tổng hợp của ba mũi giáp công, ba thứ quân, hai vùng vùng lên tổng công kích, tổng khởi nghĩa, nhanh chóng đánh sập toàn bộ ngụy quân, ngụy quyền, giành toàn bộ chính quyền về tay Nhân dân với khí thế tiến công quyết liệt, thần tốc, táo bạo và quyết giành toàn thắng, giải phóng xã, huyện, tỉnh và toàn miền Nam”. Ngày 12-4, Thành ủy ra chỉ thị hướng dẫn những công tác quan trọng trước, trong và sau chiến dịch khi thành phố được giải phóng. Chỉ thị khẳng định: “Nhiệm vụ khẩn cấp của Đảng bộ và nhân dân thành phố hiện nay là phải góp phần tích cực nhất vào giai đoạn tổng công kích, tổng khởi nghĩa, giành toàn bộ chính quyền về tay nhân dân...”. Ngày 12-4, Bộ tư lệnh Miền ra Chỉ thị giao nhiệm vụ cụ thể cho lực lượng vũ trang.

Nữ chiến sĩ biệt động Nguyễn Trung Kiên (Cao Thị Nhíp) dẫn đường cho các chiến sĩ xe tăng Sư đoàn 10 (Quân đoàn 3) đánh chiếm sân bay Tân Sơn Nhất, ngày 30-4-1975. Ảnh: TTXVN.

Chấp hành chỉ thị của Bộ tư lệnh Miền và chủ trương của Thành ủy, LLVT Sài Gòn - Gia Định khẩn trương sắp xếp bố trí lực lượng, tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh theo yêu cầu nhiệm vụ:

Ở hướng Đông: Quân đoàn 4 tiến đánh quyết liệt từ Trảng Bom, Hố Nai, Hóc Bà Thức, thị xã và sân bay Biên Hòa. Trước đó, trận địa pháo của ta ở Hiếu Liêm đã khống chế hoàn toàn sân bay Biên Hòa. Một mũi tiến công khác đánh chiếm Tam Hiệp để thần tốc tiến công về Sài Gòn theo đường số 1.

Ở hướng Đông và Đông Nam: Phối hợp Quân đoàn 2 đánh chiếm căn cứ Nước Trong, diệt và bắt gần 2.000 học viên sĩ quan ngụy. Sư đoàn 3, Quân Khu 5 sau ba giờ chiến đấu, đã diệt một lữ đoàn dù của địch, giải phóng Bà Rịa, rồi tiến đến giải phóng Vũng Tàu ngày 29-4-1975. Một đơn vị của Quân đoàn 2 đánh chiếm Long Thành rồi tiến về Nhơn Trạch, bố trí trận địa pháo bắn khống chế sân bay Tân Sơn Nhất. Đơn vị thọc sâu của Quân đoàn 2 vượt sông Buông tiến đánh giải phóng Long Bình; tại đây đêm 29-4 đơn vị đặc công Đoàn 116 hai lần tiến công đánh chiếm cầu Đồng Nai, tiêu diệt và làm tan rã một tiểu đoàn lính dù ngụy, bắn cháy 15 xe chở lính từ Long Thành chạy về ứng cứu Sài Gòn; chiếm giữ, bảo vệ cầu và Nam khu Long Bình, cùng quân chủ lực tiến vào Thành phố.

Các đơn vị của LLVT thành phố phối hợp với các đơn vị Quân đoàn 3 đánh thành Ông Năm, quân trường huấn luyện Quang Trung, tiến đánh Bà Quẹo. Trước đó Trung đoàn Quyết Thắng (Gia Định) đã chiếm giữ và làm chủ 15km đường, tạo điều kiện thuận lợi cho Quân đoàn 3 tiến sâu vào nội đô Sài Gòn. Sáng ngày 30-4-1975, quân chủ lực và các đơn vị địa phương Sài Gòn - Gia Định từ Bà Quẹo tiến đánh sân bay Tân Sơn Nhất, bộ tư lệnh không quân, bộ tư lệnh quân dù và khu truyền tin, một tiểu đoàn dù ngụy chống trả quyết liệt tại khu vực nhà thờ Đắc Lộ - Lăng Cha Cả bị lực lượng ta tiêu diệt, số còn lại bỏ súng đầu hàng.

Ở hướng Bắc: LLVT Sài Gòn - Gia Định phối hợp với Quân đoàn 1 sau khi đã phá hủy nhiều trận địa pháo của địch, đánh chiếm Tân Uyên, Phú Lợi, Lái Thiêu, tiểu khu Bình Dương - Thủ Dầu Một. Tiến công lữ đoàn kỵ binh thiết giáp số 3 ngụy từ Biên Hòa chạy về ở phía Đông cầu Bình Phước, bắt giữ 180 xe các loại. Tiến công giải phóng An Phú Đông đánh chiếm các căn cứ khu vực Gò Vấp; tiến công khu Bình Triệu, theo đường Hàng Xanh đánh chiếm giải phóng bộ tổng tham mưu ngụy.

Ở hướng Tây Bắc: Quân đoàn 3 phá hủy 11 trận địa pháo địch, tiến công vào bộ tư lệnh sư đoàn 25 ngụy tại căn cứ Đồng Dù. 11 giờ ngày 29-4-1975, địch đầu hàng. Tại cầu Bông, Trung đoàn Gia Định và đơn vị đặc công chiếm giữ cầu; sau khi đánh chiếm Đồng Dù, tiếp tục truy quét tàn quân địch ở các vị trí bên ngoài Đồng Dù như: Lào Táo, Phước Hiệp, Suối Sâu, Trà Võ, Bến Mương, Bầu Nâu, Cẩm Giang tiêu diệt và làm tan rã 1 trung đoàn ngụy, bắt sống 600 tên.

Lá cờ cách mạng tung bay trên nóc trụ sở Bộ Tổng tham mưu ngụy quyền Sài Gòn lúc 11 giờ 30 phút ngày 30-4-1975. Ảnh: TTXVN.

Ở hướng Nam Tây Nam: Lực lượng vũ trang Thành phố phối hợp với Binh đoàn 232 vượt qua sông Vàm Cỏ Đông, đánh chiếm Hậu Nghĩa, Đức Hòa bắt sống gần 1.000 tên địch, rồi tiến đến Bà Hom. Sáng 30-4-1975, đánh chiếm Biệt khu Thủ đô, tên Lâm Văn Phát, tư lệnh Biệt khu thủ đô đầu hàng.

Trung đoàn 16 theo Quốc lộ số 4 đánh vào khu vực Bình Điền, An Lạc rồi tiến vào Chợ Lớn. Các Trung đoàn 24, 88… từ Hưng Long, Đa Phước, Nam cầu chữ Y được nhân dân đưa xe đò chở vào thành phố, đánh chiếm tổng nha cảnh sát ngụy sáng ngày 30-4-1975.

5 giờ sáng 30-4-1975 lực lượng Biệt động Sài Gòn cùng với Trung đoàn đặc công 116 và Lữ đoàn 203 xe tăng của Quân đoàn 2 hiệp đồng chiến đấu; lực lượng Biệt động dẫn đường lữ đoàn 203 xe tăng tiến về trung tâm Thành phố. 6 giờ đoàn xe qua cầu Đồng Nai, 9 giờ 30 phút đến cầu Rạch Chiếc, gặp lực lượng Z23 biệt động và Tiểu đoàn 81 đặc công đã chiếm giữ cầu từ đêm 28-4-1975 sau nhiều lần đánh địch phản kích, bảo vệ cầu thắng lợi, an toàn cho các binh đoàn chủ lực tiến về thành phố. Tiểu đoàn 4 Thủ Đức có nhiệm vụ chốt giữ, bảo vệ cầu Sài Gòn. Đoàn xe tăng đi đầu được biệt động Sài Gòn dẫn đường tiến thẳng vào Dinh Độc Lập. Ngụy quyền trung ương Sài Gòn tuyên bố đầu hàng. Cờ giải phóng tung bay trên dinh “phủ Tổng thống” ngụy vào đúng 11h30 ngày 30 tháng 4 năm 1975.

LLVT Thành đội Sài Gòn - Gia Định tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh có các đơn vị: Trung đoàn 10 Rừng Sác, Trung đoàn Gia Định 1, Trung đoàn Gia Định 2 và 6 Tiểu đoàn bộ binh (Tiểu đoàn 2 Gò Môn, Tiểu đoàn 3 Dĩ An, Tiểu đoàn 4 Thủ Đức, Tiểu đoàn 5 Nhà Bè, Tiểu đoàn 6 Bình Tân, Tiểu đoàn 7 Củ Chi) và các đơn vị đặc công biệt động nội thành. Ngoài ra, các huyện, xã đều có lực lượng dân quân du kích đã có dày dạn kinh nghiệm chiến đấu tham gia. Tất cả các lực lượng được quán triệt về chính trị, tư tưởng, sẵn sàng phối hợp tác chiến với lực lượng chủ lực của cấp trên, đánh chiếm các mục tiêu quân sự của địch, hỗ trợ cho phong trào nổi dậy của quần chúng nhân dân.

Các LLVT Sài Gòn - Gia Định đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được phân công. Đã chủ động phối hợp, hiệp đồng với các đơn vị chiếm giữ các mục tiêu trọng điểm, đặc biệt là cầu Đồng Nai, cầu Ghềnh, cầu Rạch Cát, cầu Mới, cầu Rạch Chiếc, cầu Bình Phước, cầu Chợ mới, cầu Tân An, cầu Bông, cầu Tham Lương, cầu Bà Hom, cầu Phú Lâm, cầu Nhị Thiên Đường, cầu Sài Gòn. Ngoài ra, đánh chiếm nhiều mục tiêu: Bến Gỗ, Nam khu Long Bình, Sở chỉ huy trung đoàn 15 thiết giáp ngụy, căn cứ Bình Trưng, Phú Hữu, các căn cứ dọc lộ 8, lộ 15, Tân Thạnh Đông, Xuân Thới Thượng, Ngã ba Giồng, ngã năm Vĩnh Lộc, Tân Thới Nhứt, Tân Thới Hiệp, Tân Hòa, Tân Túc, Đài phát thanh Quán Tre, Trạm radar Phú Lâm, ấp Bình Hưng, Trụ sở hành chính quận 7, căn cứ Ký Thủ Ôn, căn cứ 61 (pháo binh), trại Phù Đồng (Gò Vấp)…

Đặc biệt, Đoàn 10 đã giải phóng căn cứ Phước Khánh, cảng Hải quân, khu xăng dầu Nhà Bè, khống chế sông Lòng Tàu và sông Sài Gòn, cắt đường ra biển, bắn chìm và cháy 12 tàu địch. Trung đoàn “Quyết Thắng” (Gia Định I) phối hợp hiệp đồng với các đơn vị chủ lực tiến công căn cứ Đồng Dù và Hậu Nghĩa, buộc địch phải đầu hàng. Tiểu đoàn 4 Gia Định cùng với đặc công mở cửa đánh chiếm sân bay Tân Sơn Nhất. Trung đoàn “Đất Thép” (Gia Định 2) từ lộ 8 đánh địch, giải phóng chi khu Hóc Môn và tiểu khu Gia Định. Tiểu đoàn 197 từ Tân Kiên tiến qua An Lạc làm chủ lộ 4, cơ động bằng cơ giới, tiến vào đường Tổng đốc Phương - Đồng Khánh - Trần Hưng Đạo - Lê Lợi - Tự Do và tiến vào Dinh Thống Nhất, các đơn vị địa phương tiếp quản công ty Điện lực và bốt cảnh sát hạ viện ngụy…

Lực lượng vũ trang TP Hồ Chí Minh thực hành diễn tập có bắn đạn thật. Ảnh: HỮU TÂN.

Trong Chiến dịch Hồ Chí Minh, lực lượng vũ trang Thành phố phối hợp với các lực lượng tiêu diệt và làm tan rã 31.000 tên địch, bắt sống 12.119 tên, chiếm giữ, bảo vệ 9 cầu, 21 chi khu quân sự, trụ sở tề, ấp; 22 đồn cấp Tiểu đoàn, Đại đội, chi khu; thu 88 xe quân sự, 12.275 súng các loại, 216 tấn vũ khí và trang bị quân sự.

Trưa ngày 30-4-1975, Bộ Chính trị gửi điện khen ngợi quân và dân Sài Gòn - Gia Định: “Bộ Chính trị nhiệt liệt khen ngợi quân và dân Sài Gòn - Gia Định, khen ngợi toàn bộ cán bộ, chiến sĩ; đảng viên; đoàn viên thuộc đơn vị chủ lực, bộ đội địa phương; bộ đội tinh nhuệ, dân quân tự vệ đã chiến đấu cực kỳ anh dũng, lập chiến công chói lọi, tiêu diệt và làm tan rã lực lượng lớn quân địch, buộc chúng phải đầu hàng không điều kiện, giải phóng thành phố, đưa chiến dịch lịch sử mang tên Bác Hồ vĩ đại đến toàn thắng”.

Phát huy truyền thống đã đạt được, trong thời gian tới, Đảng bộ, Bộ tư lệnh TP Hồ Chí Minh tiếp tục phát huy tốt vai trò tham mưu giúp thành ủy, UBND Thành phố lãnh đạo thực hiện tốt nhiệm vụ quân sự quốc phòng, chính sách hậu phương quân đội và an sinh xã hội, xây dựng tiềm lực chính trị tinh thần và thế trận lòng dân vững chắc; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, cùng với Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố thực hiện thắng lợi Nghị quyết 54/2017 của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố trên nhiều lĩnh vực. Cán bộ, chiến LLVT Thành phố tiếp tục phát huy truyền thống “Trung thành vô hạn, bám trụ kiên cường, đoàn kết kỷ cương, năng động sáng tạo, quyết chiến quyết thắng”, vững vàng vượt qua mọi khó khăn thử thách, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, góp phần cùng Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố đồng lòng, chung sức “cùng cả nước, vì cả nước”, xây dựng TP Hồ Chí Minh có chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình, tiếp tục có những đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ mới.

Thiếu tướng NGUYỄN VĂN NAM, Tư lệnh Bộ tư lệnh TP Hồ Chí Minh