Hệ thống y tế quân đội bước đầu hòa nhập, tiếp cận nhiều hơn với sự phát triển của nền y học, là yếu tố quan trọng tạo nguồn lực y tế trong thời bình. Tuy nhiên, vẫn còn những khó khăn, bất cập cần sớm được tháo gỡ để Bộ Quốc phòng tiếp tục thực hiện lộ trình BHYT quân nhân năm 2017 và các năm tiếp theo.

Những khó khăn bất cập

Trao đổi với chúng tôi về thực hiện KCB BHYT quân nhân ở tuyến quân y cơ sở, Thiếu tá Trương Văn Tứ, Chủ nhiệm Quân y, Lữ đoàn Tàu ngầm 189 Hải quân cho biết: Bên cạnh những kết quả đạt được sau một năm thực hiện KCB BHYT quân nhân thì vẫn còn không ít khó khăn. Đó là ở một số đơn vị, trình độ đội ngũ quân y chưa đáp ứng yêu cầu; cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế chưa đồng bộ... Yêu cầu đặt ra đối với KCB BHYT là đội ngũ quân y phải có trình độ chuyên môn cao, được cấp chứng chỉ cận lâm sàng; cơ sở y tế phải được cấp phép của Bộ Y tế... Tuy nhiên, đến nay tuyến quân y từ cấp trung, lữ đoàn trở xuống, nhiều cá nhân, đơn vị vẫn chưa được cấp phép, cấp chứng chỉ hành nghề... Hơn nữa, đây là lĩnh vực rất mới với toàn bộ hệ thống quân y ở các tuyến trong toàn quân nên nhận thức của nhiều người chưa thay đổi kịp...

leftcenterrightdel
Quân y cơ quan Bộ CHQS tỉnh Hải Dương khám bệnh định kỳ cho quân nhân. Ảnh: VĂN PHÚC 

Những khó khăn đặt ra đối với tuyến quân y cơ sở cũng được nêu trong báo cáo của Bảo hiểm xã hội (BHXH) Bộ Quốc phòng, đó là thực hiện BHYT quân nhân thay đổi gần như căn bản phương thức tổ chức KCB thường xuyên trong điều kiện thời bình của hệ thống quân y và cơ chế bảo đảm tài chính từ ngân sách Nhà nước sang quỹ BHYT là một việc làm hoàn toàn mới, chưa có kinh nghiệm nên đòi hỏi chuyển đổi tư duy, tâm lý, thói quen ngay trong thời gian ngắn là khó khăn. Đây chính là yếu tố khách quan tác động trực tiếp đến tư tưởng, nhận thức, chưa tạo đồng thuận trong lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức thực hiện và bảo đảm các điều kiện cho cơ chế vận hành từ Bộ Quốc phòng đến đơn vị và đối tượng thụ hưởng. Bên cạnh đó, các văn bản quy phạm pháp luật cụ thể hóa chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về BHYT quân nhân và chỉ thị, nghị quyết, quyết định của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng chưa được lãnh đạo, chỉ huy các cấp quán triệt thấu đáo, nên chưa có chuyển biến tích cực, mạnh mẽ trong tư duy, nhận thức, phương pháp, tác phong tổ chức thực hiện.

Theo Thiếu tướng Hồ Thủy, Giám đốc BHXH Bộ Quốc phòng thì sau một năm triển khai thực hiện BHYT quân nhân còn khá nhiều bất cập, như: Công tác kê khai, lập danh sách thẻ BHYT ở một số đơn vị không kịp thời, bỏ sót đối tượng (hạ sĩ quan, chiến sĩ), không đúng về thời gian, quy trình, thủ tục, hồ sơ, sai sót nhiều về thông tin cá nhân. Sai sót này thuộc trách nhiệm của từng quân nhân và cơ quan nhân sự của đơn vị tham gia BHYT quân nhân, gây ảnh hưởng lớn đối với quân nhân khi đi KCB... Một số quy định của pháp luật về BHYT quân nhân chưa đáp ứng được yêu cầu, như: Nơi đăng ký KCB ban đầu; chuyển tuyến chuyên môn từ cơ sở dân y tới quân y; thủ tục KCB, tạm thu, tạm ứng kinh phí KCB, ngân sách đóng BHYT quân nhân chậm cấp cho đơn vị... Một số cơ quan, đơn vị ngại sự thay đổi, chưa nêu cao trách nhiệm, thiếu thống nhất trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện, tạo tâm lý băn khoăn, hoài nghi về chế độ, chính sách BHYT quân nhân...

Từng bước tháo gỡ

Vấn đề đặt ra là thực hiện BHYT quân nhân khó như thế nhưng có làm được không? Giải quyết vấn đề này, ngay tại hội nghị trực tuyến toàn quân rút kinh nghiệm sau một năm triển khai thực hiện, nhiều ý kiến đồng thuận, cho rằng: Khó nhưng chúng ta vẫn làm được. Điều quan trọng là để KCB BHYT quân nhân được tốt, cần phải có đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế và con người. Muốn vậy, phải có kế hoạch cụ thể để quy hoạch các cơ sở y tế nhỏ lẻ gần nhau trở thành một cơ sở y tế tập trung và đầy đủ. Mỗi cơ sở y tế cần được đầu tư đầy đủ trang, thiết bị như: Máy X-Quang, máy siêu âm, điện tim, điện não, xét nghiệm máu, nội soi... Cùng với đó, phải có kế hoạch gửi các y sĩ, bác sĩ đi đào tạo chuyên môn, học các chứng chỉ chuyên ngành để vận hành toàn bộ hệ thống cận lâm sàng; đồng thời khai thác, sử dụng hiệu quả hệ thống phần mềm y tế. Đây là những vấn đề mấu chốt giúp giải phóng công việc, giải phóng sức lao động của nhân viên y tế, đồng thời hoàn thiện hồ sơ, thủ tục thanh quyết toán BHYT một cách dễ dàng.

PGS, TS Phạm Lê Tuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế cho rằng: Nếu không có BHYT thì ngành y tế gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, Bộ Quốc phòng triển khai thực hiện KCB BHYT quân nhân là quyết định đúng đắn, đúng chủ trương của Đảng, Nhà nước. Những bất cập mà quân y cơ sở nêu lên cũng chính là những hạn chế của tuyến y tế cơ sở toàn quốc. Đây là một trong những bài toán khó, không thể giải quyết một sớm một chiều. Đồng chí Thứ trưởng Bộ Y tế cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Quốc phòng từng bước giải quyết những vướng mắc, bất cập trong thực hiện BHYT, trước mắt tập trung đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ tay nghề cho đội ngũ thầy thuốc tuyến cơ sở; từng bước cấp phép, cấp chứng chỉ hành nghề cho tập thể, cán bộ, nhân viên quân y khi đủ điều kiện...

Thiếu tướng Vũ Quốc Bình, Cục trưởng Cục Quân y, Bộ Quốc phòng khẳng định: Thực hiện chăm sóc sức khỏe thường xuyên cho quân nhân trong thời bình theo BHYT là việc làm rất tốt, góp phần giảm tải cho tuyến y tế Trung ương, tăng cường cho tuyến cơ sở; buộc các tuyến cơ sở phải thực hiện nhiệm vụ y tế theo đúng quy định của pháp luật... Từ những khó khăn, bất cập sau một năm thực hiện BHYT quân nhân, Thiếu tướng Vũ Quốc Bình cho rằng, Bộ Quốc phòng cần có kế hoạch cụ thể trong chuyển tuyến KCB cho quân nhân, quy hoạch các cơ sở y tế nhỏ lẻ... nhanh chóng củng cố, kiện toàn hệ thống BHYT quân nhân; từng bước nghiên cứu bảo đảm quân y trong thời bình theo khu vực... Đối với BHXH Bộ Quốc phòng, sớm khắc phục những thông tin trên thẻ, cấp thẻ BHYT đầy đủ, triển khai đồng bộ, làm đến đâu dứt điểm đến đó...

Để đạt mục tiêu đến hết năm 2018, 100% đơn vị trong toàn quân tham gia BHYT, BHXH, Bộ Quốc phòng tiếp tục chủ động nghiên cứu, hoàn thiện văn bản hướng dẫn thực hiện BHYT quân nhân. Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về BHYT quân nhân với nội dung thiết thực, hình thức phong phú, cụ thể, sát thực với chế độ, quyền lợi của quân nhân. Coi trọng công tác tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ, nâng cao năng lực quản lý, tổ chức thực hiện chế độ, chính sách BHYT quân nhân đối với đội ngũ những người làm công tác BHXH, BHYT các cấp trong quân đội. Tích cực ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý đối tượng thu, nộp BHYT; giám định BHYT; quản lý sử dụng quỹ KCB BHYT...

Tại hội nghị rút kinh nghiệm sau một năm triển khai thực hiện, Thượng tướng Lê Chiêm, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng cho rằng: Thực hiện BHYT quân nhân là thực hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng trong việc chăm sóc sức khỏe quân nhân; thể hiện sự nghiêm túc, quyết tâm của Bộ Quốc phòng trong thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng các cấp và Nghị quyết số 21-NQ/TW của Bộ Chính trị về chủ trương BHYT toàn dân. Quân nhân tham gia BHYT không phải đóng BHYT mà toàn bộ ngân sách Nhà nước bảo đảm, được cấp thẻ BHYT, được KCB và chuyển tuyến chuyên môn tại cơ sở khám, chữa bệnh quân y hoặc dân y gần nhất, thuận lợi nhất. Được quỹ BHYT chi trả chi phí theo chỉ định chuyên môn ở mức cao nhất so với các đối tượng tham gia BHYT khác...

BHYT quân nhân là một chính sách hoàn toàn mới đối với quân đội và mỗi quân nhân, là thay đổi phương thức và nguồn bảo đảm tài chính trong chăm sóc sức khỏe và mở rộng quyền lợi khám sức khỏe của quân nhân trong thời bình. Trong thời gian đầu thực hiện đã và sẽ gặp không ít khó khăn, vướng mắc từ nhận thức, tư duy, thói quen, tâm lý, tư tưởng đến phương pháp tiến hành, cách thức bảo đảm chế độ, quyền lợi cho quân nhân. Vì vậy, để tạo sự đồng thuận, thống nhất, quyết tâm, Bộ Quốc phòng yêu cầu lãnh đạo, chỉ huy các cấp trong toàn quân quan tâm nghiên cứu chủ trương, pháp luật và chỉ đạo quyết liệt cơ quan, đơn vị nghiêm túc triển khai, định kỳ 6 tháng và hằng năm báo cáo tiến độ, kết quả, chất lượng và đề xuất việc tổ chức thực hiện về Bộ Quốc phòng, nhằm kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo việc chăm sóc sức khỏe quân nhân tại ngũ theo chế độ BHYT. Thực hiện BHYT quân nhân không những góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe quân nhân, mà còn huy động tối đa nguồn lực xã hội về y tế, góp phần tăng cường, củng cố tiềm lực quốc phòng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN... 

TRỊNH DŨNG