Phóng viên (PV): Thưa ông, sau vụ việc nói trên Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã có những chỉ đạo gì?
Ông Hoàng Đình Cảnh: Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã yêu cầu Sở Y tế tỉnh Kon Tum hướng dẫn các cơ sở y tế tiến hành tư vấn, xét nghiệm sàng lọc, cấp miễn phí thuốc ARV để điều trị phơi nhiễm HIV ngay cho những người có liên quan đến ca cấp cứu người nhiễm HIV theo quy định, kể cả người dân tham gia cấp cứu trong vụ tai nạn này. Cục cũng yêu cầu Sở Y tế hướng dẫn việc tiệt trùng, xử lý, mai táng người nhiễm và các vật dụng liên quan theo quy định; tổ chức thăm hỏi, động viên những người dân và cán bộ y tế đã tích cực tham gia cấp cứu người bị nạn; tổ chức tuyên truyền về dự phòng phơi nhiễm HIV; cung cấp thông tin chính thức cho các cơ quan thông tin đại chúng.
PV:
Trước phản ánh của một người dân tham gia cấp cứu là nếu muốn dùng thuốc ARV để dự phòng HIV thì phải trả tiền, ông có ý kiến gì về vấn đề này?
Ông Hoàng Đình Cảnh: Theo Quyết định số 265/2003/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định về chế độ đối với người bị phơi nhiễm với HIV hoặc bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn rủi ro nghề nghiệp, thuốc ARV dùng điều trị dự phòng sau phơi nhiễm HIV chỉ được cấp miễn phí cho những người bị phơi nhiễm do nghề nghiệp như: Cán bộ y tế, cán bộ lực lượng vũ trang, tổ công tác cai nghiện... bị phơi nhiễm khi đang làm nhiệm vụ. Tuy nhiên, trường hợp này là trường hợp đặc biệt, có 7 người dân tích cực tham gia cấp cứu người bị nạn đã bị phơi nhiễm HIV. Do vậy, Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã chỉ đạo Sở Y tế tỉnh Kon Tum tiến hành cấp miễn phí thuốc ARV để điều trị dự phòng cho cán bộ y tế và 7 người dân tham gia cấp cứu, có tiếp xúc trực tiếp với máu của nạn nhân này.
Tư vấn, điều trị cho người nhiễm HIV.
PV:
Theo thông tin ban đầu, nạn nhân tử vong nhiễm HIV mới điều trị ARV từ tháng 5 vừa rồi. Ông đánh giá nguy cơ bị phơi nhiễm trong trường hợp này ở mức độ nào?
Ông Hoàng Đình Cảnh: Theo báo cáo của Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh Kon Tum, nạn nhân này đã điều trị ARV nhiều năm rồi. Về mặt khoa học, khi người nhiễm HIV đã được điều trị ARV từ 6 tháng trở lên thì nồng độ vi-rút HIV trong máu ở mức rất thấp (dưới ngưỡng ức chế) nên khả năng lây truyền sang những người khác rất thấp. Mặt khác 24 người này lại được điều trị dự phòng phơi nhiễm ngay. Do vậy, hy vọng những người tiếp xúc trực tiếp với máu của nạn nhân này sẽ không ai nhiễm HIV.
PV: Các trường hợp phơi nhiễm sẽ uống thuốc trong thời gian bao lâu, theo dõi như thế nào, khi nào có thể khẳng định họ an toàn, thưa ông?
Ông Hoàng Đình Cảnh: Việc điều trị dự phòng sau phơi nhiễm HIV thực hiện càng sớm càng tốt; tối ưu trong vòng 72 giờ và kéo dài liên tục trong thời gian 28 ngày (4 tuần). Trong thời gian này, họ cần được tư vấn để theo dõi về tác dụng phụ có thể có của thuốc ARV và không nên ngừng điều trị khi có tác dụng phụ nhẹ, thoáng qua. Nếu có các tác dụng phụ nặng cần đến các cơ sở y tế ngay. Những người đang điều trị cũng được tư vấn hỗ trợ tâm lý nếu cần, tư vấn tuân thủ điều trị. Việc xét nghiệm HIV sẽ được làm lại sau 3 tháng theo quy định tại Quyết định số 3047/QĐ-BYT ngày 22-7-2015 của Bộ trưởng Bộ Y tế. Cũng cần lưu ý, mặc dù nguy cơ có thể thấp nhưng những người bị phơi nhiễm chưa loại trừ khả năng đã nhiễm HIV. Do vậy, họ không được cho máu và phải sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục. Nếu là phụ nữ đang nuôi con nhỏ thì không cho con bú cho đến khi loại trừ được tình trạng nhiễm HIV. Sau 3 tháng xét nghiệm lại nếu âm tính với HIV thì có thể khẳng định chắc chắn là họ không nhiễm HIV.
PV: Ông có thể cho biết, đối với những trường hợp này có cần thiết phải nghỉ ở nhà hay vẫn đi làm bình thường?
Ông Hoàng Đình Cảnh: Theo Quyết định số 265/2003/QĐ-TTg của Thủ tướng chính phủ quy định về chế độ đối với người bị phơi nhiễm HIV do tai nạn rủi ro nghề nghiệp, những người bị phơi nhiễm HIV do tai nạn rủi ro nghề nghiệp được nghỉ việc 20 ngày hưởng nguyên lương, phụ cấp để điều trị dự phòng. Hiện nay, các thuốc ARV được lựa chọn điều trị là khá an toàn với người sử dụng, cũng rất ít tác dụng phụ. Tuy vậy, một số người mới uống có thể có cảm giác mệt mỏi, triệu chứng này sẽ nhanh qua. Do đó, nếu những người dùng thuốc mà khỏe mạnh, họ có thể đi làm bình thường nếu muốn. Những trường hợp có phản ứng phụ của thuốc như dị ứng, mệt mỏi nhiều cần đến cơ sở y tế để được tư vấn và có thể đổi phác đồ điều trị.
PV: Trân trọng cảm ơn ông!
THU HƯƠNG