Tham dự diễn đàn còn có bà Pratibhta Mehta, Điều phối viên Liên hợp quốc tại Việt Nam; bà Charlotte Lauren, Đại sứ Đan Mạch tại Việt Nam.
Phát biểu tại diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, hiện nay Việt Nam đáng phải đối mặt với gánh nặng bệnh tật tử vong ngày càng lớn của các bệnh không lây nhiễm. Tỷ lệ mắc các bệnh truyền nhiễm đang giảm thì tỷ lệ mắc các bệnh không lây nhiễm ngày càng gia tăng; trong đó đứng đầu là tử vong do tim mạch, tiếp đến là các bệnh ung thư, đái tháo đường và bệnh đường hô hấp mạn tính. Ước tính năm 2012 có 73% số trường hợp tử vong và 66% tổng gánh nặng bệnh tật toàn quốc là do các bệnh: Tim mạch, tiểu đường, ung thư và bệnh hô hấp mãn tính. 40% số trường hợp tử vong do bệnh không lây nhiễm trước 70 tuổi. Nguyên nhân của tình trạng này chủ yếu liên quan đến các thói quen, tập quán của người dân và do mức độ gia tăng các yếu tố nguy cơ như hút thuốc, sử dụng rượu bia, dinh dưỡng không hợp lý, thiếu hoạt động thể lực, tình trạng thừa cân, béo phì, tăng huyết áp, tăng đường máu và rối loạn mỡ máu.
Điều tra quốc gia yếu tố nguy cơ bệnh không lây nhiễm năm 2015 tại Việt Nam (điều tra SPEPS) vừa được Bộ Y tế công bố cho thấy hầu hết các yếu tố nguy cơ đều có tỷ lệ cao. Tỷ lệ sử dụng rượu bia ở Việt Nam là 43,8% (nam giới là 77,3%, nữ giới là 11%); 57,2% dân số trưởng thành ăn thiếu rau và trái cây; trung bình một người tiêu thụ 9,4 gam muối trong một ngày, cao gần gấp đôi khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới; gần 1/3 dân số (28,1%) thiếu hoạt động thể lực; 15% người dân Việt Nam hiện tại bị thừa cân, béo phì; tỷ lệ mắc bệnh tăng huyết áp là 18,9%; tỷ lệ tăng đường huyết là 4,1%; 30,2% số người trưởng thành tăng cholesterol máu. Trong khi đó, việc phát hiện và quản lý bệnh không lây nhiễm còn hạn chế. Trong khi đó, chỉ có 43,1% số người mắc bệnh tăng huyết áp và 31,1% số người tăng đường huyết được phát hiện. 13,6% số người mắc tăng huyết áp và 28,9% số người bị bệnh đái tháo đường được quản lý tại các cơ sở y tế...
Bên cạnh đó, công tác đáp ứng đối với dự phòng và kiểm soát bệnh không lây nhiễm ở Việt Nam mặc dù đã đạt được một số tiến bộ song còn gặp nhiều khó khăn. Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược quốc gia phòng chống các bệnh không lây nhiễm giai đoạn 2015-2025. Luật Phòng chống tác hại thuốc lá đã được Quốc hội thông qua. Việt Nam hiện đang xây dựng Luật Phòng chống tác hại rượu bia. tuy nhiên về tổng thể các hoạt động dự phòng và nâng cao sức khỏe chưa được chú trọng đầu tư đúng mức vẫn là những thách thức lớn đối với công tác bảo vệ sức khỏe của nhân dân.
Theo bà Pratiba Mehta, Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu trong việc thực hiện các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ, đặc biệt là sự gia tăng tuổi thọ của người dân Việt Nam. Tuy nhiên, Việt Nam đang phải đối mặt với gánh nặng của các bệnh không lây nhiễm. Để giải quyết vấn đề này, Việt Nam cần có sự phối hợp đa ngành; đồng thời có những biện pháp kiểm soát và theo dõi bệnh không lây nhiễm để có kế hoạch phòng chống hiệu quả...
Trước tình hình bệnh không lây nhiễm tại Việt Nam ngày càng gia tăng, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long yêu cầu Việt Nam cần tăng cường chính sách pháp luật về phòng chống tác hại của rượu bia; thực thi các biện pháp hiệu quả theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới như kiểm soát quảng cáo khuyến mại rượu bia, kiểm soát giờ bán và điểm bán rượu bia, chính sách giá và thuế, phòng chống tình trạng lái xe sau khi uống rượu bia. Đồng thời, ngành y tế cần có các can thiệp hiệu quả để giảm tiêu thụ muối thông qua các chương trình truyền thông giáo dục cảnh báo về tác hại đối với sức khỏe khi ăn nhiều muối; xây dựng chương trình kiểm soát thừa cân béo phì lồng ghép trong kế hoạch triển khai Chiến lược quốc gia về dinh dưỡng. Bên cạnh đó, ngành y tế tăng cường dự phòng, phát hiện sớm và quản lý bệnh không lây nhiễm tại cộng đồng; bảo đảm các dịch vụ tại trạm y tế xã để phát hiện sớm và quản lý điều trị liên tục, lâu dài đối với một số bệnh không lây nhiễm phổ biến (như tăng huyết áp, đái tháo thường…)… “Bên cạnh các giải pháp ưu tiên của Việt Nam hiện nay như đẩy mạnh hợp tác đa ngành, tăng cường các dịch vụ dự phòng, phát hiện và quản lý bệnh không lây nhiễm tại y tế cơ sở thì việc thành lập Quỹ nang cao sức khỏe để cung cấp nguồn tài chính bền vững cho các hoạt động này là hết sức cần thiết”, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long nhấn mạnh.
Tại diễn đàn, các đại biểu tập trung thảo luận những nội dung chính như: Gánh nặng toàn cầu của các bệnh không lây nhiễm và các đáp ứng của Liên hợp quốc; gánh nặng các bệnh không lây nhiễm và các đáp ứng tại Việt Nam; các bệnh không lây nhiễm và sự phát triển của Nhật Bản; các bệnh không lây nhiễm và tuổi già... Đồng thời, các đại biểu cũngđã chia sẻ, cung cấp nhiều thông tin về gánh nặng bệnh tật, những khuyến cáo và bài học kinh nghiệm quốc tế và yêu cầu cấp thiết cần phải ưu tiên cho công tác phòng, chống bệnh không lây nhiễm tại Việt Nam.
Tin, ảnh: VƯƠNG THÚY