Phóng viên (PV): Thời gian gần đây có thông tin năm 2017 Quỹ BHYT kết dư 39.000 tỷ đồng. Thực chất của thông tin này như thế nào, thưa ông? 

Ông Đào Việt Ánh: Trước hết, phải nói rằng trong mọi trường hợp, quyền lợi khám, chữa bệnh (KCB) theo BHYT của người tham gia BHYT luôn được bảo đảm đúng và đầy đủ theo đúng quy định của pháp luật cho dù Quỹ BHYT bội chi hay kết dư. Mặt khác, theo quy định tại Điều 35 Luật BHYT, chúng ta phải “dành tối thiểu 5% số tiền đóng BHYT cho quỹ dự phòng”. Vì vậy, nói chính xác thì số dư trên là Quỹ dự phòng KCB BHYT được tồn tích qua nhiều năm triển khai thực hiện Luật BHYT và còn đến cuối năm 2017. Trong thiết kế chính sách BHYT ở nhiều nước cũng như Việt Nam, Quỹ dự phòng KCB BHYT là cần thiết để bảo đảm tính bền vững của chính sách BHYT, bảo đảm khả năng chi trả trước những rủi ro về thiên tai, dịch bệnh có thể phát sinh. Đối với điều kiện cụ thể ở Việt Nam, Quỹ dự phòng KCB BHYT là rất quan trọng vì bên cạnh rủi ro về thiên tai, dịch bệnh, chúng ta cần nguồn lực thanh toán khi giá dịch vụ y tế được điều chỉnh tăng theo lộ trình tính đúng, tính đủ và áp dụng tiến bộ khoa học công nghệ mới trong khám và điều trị bệnh.

Thực tế năm 2017 và những năm qua chúng ta đã bị bội chi Quỹ BHYT, phải sử dụng quỹ dự phòng để bù đắp. Nếu chi phí KCB không được kiểm soát tốt và quỹ dự phòng không còn đủ thì sẽ phải điều chỉnh tăng mức đóng BHYT. Điều này sẽ tác động đến thu nhập của người dân, khả năng của doanh nghiệp, cân đối của ngân sách Nhà nước và năng lực cạnh tranh quốc gia. Vì vậy, việc xem xét quỹ dự phòng phải tổng thể, tính đến xu hướng gia tăng chi phí KCB hằng năm, số chi KCB hiện tại và mức độ bội chi. Nếu không sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, quỹ dự phòng hiện tại sẽ không còn trong thời gian không dài.

PV: Hiện có ý kiến lo ngại việc để tồn tích Quỹ BHYT sẽ làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người tham gia BHYT. Ông lý giải ra sao về vấn đề này? 

Ông Đào Việt Ánh.

Ông Đào Việt Ánh: Tôi khẳng định không có chuyện đó, vì theo quy định của pháp luật và quan điểm chỉ đạo nhất quán của Chính phủ, các bộ, ngành chức năng và BHXH Việt Nam là: Quản lý, sử dụng hiệu quả Quỹ BHYT phải gắn liền với việc bảo đảm ngày càng tốt hơn quyền lợi của người tham gia BHYT. Trong mọi trường hợp phải bảo đảm tốt nhất quyền lợi của người tham gia BHYT, đây cũng là mục đích duy nhất của Quỹ dự phòng KCB BHYT.

Trên thực tế, quyền lợi của người tham gia BHYT đang được bảo đảm đầy đủ theo đúng quy định của pháp luật. Nếu ở đâu không thực hiện đúng thì sẽ bị xử lý nghiêm. Những năm qua, số người KCB được Quỹ BHYT chi trả và chi phí KCB BHYT năm sau cao hơn năm trước. Chỉ trong năm 2017, cơ quan BHXH đã thanh toán cho gần 170 triệu lượt người KCB BHYT với số tiền lên tới hơn 88.000 tỷ đồng; trong đó hàng nghìn trường hợp KCB với chi phí hàng trăm triệu đồng, thậm chí có những trường hợp được chi trả chi phí KCB hàng tỷ đồng.

Với tốc độ gia tăng chi phí KCB BHYT lớn như hiện nay (trong hai năm, chi phí KCB BHYT tăng gấp khoảng 1,8 lần), nếu không có biện pháp kiểm soát chi KCB thì quỹ dự phòng không còn, phải điều chỉnh mức đóng; như vậy sẽ tác động không nhỏ đến người dân, doanh nghiệp và xã hội.

PV: Quan điểm của ông như thế nào trước ý kiến chính sách BHYT của chúng ta đang hướng tới một nền y tế giá rẻ với danh mục thuốc nghèo nàn?

Ông Đào Việt Ánh: Tôi không đồng tình với ý kiến đó. Chúng ta đang hướng tới một nền y tế tiên tiến, hiện đại, công bằng trên cơ sở phát triển BHYT xã hội cơ bản (để bảo đảm nhu cầu KCB cơ bản, thiết yếu cho mọi người dân và “gói dịch vụ y tế cơ bản do Quỹ BHYT chi trả” như quy định của Luật BHYT) và phát triển BHYT bổ sung (cho những người có nhu cầu muốn hưởng cao hơn, chữa bệnh theo nhu cầu, tự chọn thầy thuốc...). Theo đánh giá của nhiều tổ chức quốc tế, Việt Nam là một trong những quốc gia có chính sách BHYT tốt nhất thế giới. Mệnh giá thẻ BHYT của chúng ta hiện nay mới chỉ ở mức bình quân từ 30 đến 40USD/người, trong khi danh mục thuốc BHYT của Việt Nam hơn 1.000 loại, rộng hơn rất nhiều nước (các nước trung bình có khoảng 700 loại), cùng với đó, hàng nghìn dịch vụ kỹ thuật, trong đó rất nhiều dịch vụ kỹ thuật cao, chi phí lớn cũng được Quỹ BHYT thanh toán. Như vậy, nếu ai đó nói chúng ta hướng đến nền y tế giá rẻ với danh mục thuốc, dịch vụ nghèo nàn là không đúng thực tế, thiếu khách quan và chưa hiểu đúng về chính sách.

PV: Trân trọng cảm ơn ông!

DIỆP CHÂU (thực hiện)