Phóng viên: Năm qua, sự cố xảy ra tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình làm 8 người tử vong là do liên quan tới lĩnh vực trang thiết bị y tế. Bộ trưởng cho biết, Bộ Y tế đã có quy định nào về kiểm tra, rà soát sau khi đưa trang thiết bị y tế vào hoạt động hay chưa?

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Theo quy định, trang thiết bị y tế khi đưa vào sử dụng tại các cơ sở y tế phải đảm bảo mới 100%, có giấy phép lưu hành tại nước sản xuất. Bộ Y tế đã có Quyết định số 1895/1997/QĐ-BYT ngày 19-9-1997 ban hành Quy chế bệnh viện, trong đó quy định cụ thể trách nhiệm của các bộ phận, cá nhân trong bệnh viện trong công tác chuyên môn và sử dụng trang thiết bị y tế.

Ngoài các quy định chung tại Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa (trước đây là Pháp lệnh chất lượng sản phẩm hàng hóa) về đảm bảo an toàn thiết bị trong quá trình sử dụng, Bộ Y tế có Chỉ thị 01/2003/CT-BYT ngày 13-6-2003 về tăng cường công tác quản lý trang thiết bị y tế có yêu cầu các cơ sở y tế phải đảm bảo chất lượng, an toàn trang thiết bị y tế phục vụ người bệnh và hiệu quả sử dụng tốt.

Để phù hợp với yêu cầu quản lý trong giai đoạn hiện tại, từ năm 2014 Bộ Y tế đã tiến hành nghiên cứu xây dựng Nghị định về quản lý trang thiết bị y tế và đã được Chính phủ ký ban hành ngày 15-5-2016 (Nghị định 36/2016/NĐ-CP ngày 15-5-2016), trong đó quy định riêng một chương về quản lý sử dụng trang thiết bị y tế tại các cơ sở y tế, quy định rõ về quyền và trách nhiệm của cơ sở sử dụng trang thiết bị y tế trong việc đảm bảo an toàn sử dụng thiết bị. Bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng đã tổ chức nhiều chương trình tập huấn về quản lý sử dụng trang thiết bị y tế, đảm bảo an toàn cho bệnh nhân tại các Sở Y tế và bệnh viện các tỉnh, thành phố cả nước.

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến.

Phóng viên: Bộ trưởng cho biết, trang thiết bị y tế sau khi đưa vào sử dụng được kiểm soát như thế nào? Ai sẽ chịu trách nhiệm về an toàn trang thiết bị y tế đối với người bệnh?

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Thực hiện Nghị quyết 19 và Nghị quyết 35 của Chính phủ tại điều kiện cho các doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh, chuyển dần từ cơ chế tiền kiểm sang hậu kiểm, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 31 thay thế Thông tư số 44, theo đó việc kiêm tra chất lượng các trang thiết bị y tế sẽ được quản lý theo số lưu hành quy định tại Nghị định số 36/2016/NĐ-CP và thực hiện kiểm tra tại các cơ sở y tế để giảm thời gian thông quan hàng hóa tại cửa khẩu theo các quy định có liên quan. Cụ thể, đối với các thiết bị bức xạ, thiết bị đo lượng được thực hiện kiểm tra theo quy định của Luật năng lượng nguyên tử và Luật đo lường.

Trang thiết bị y tế sau khi đưa vào sử dụng được giao cho đơn vị sử dụng chịu trách nhiệm quản lý, đơn vị sử dụng có trách nhiệm có trách nhiệm phải đảm bảo sử dụng, vận chuyển, lưu giữ, bảo quản, bảo trì, bảo dưỡng theo hướng dẫn của người sản xuất (Khoản 1, Điều 42 Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa: quy định về điều kiện đảm bảo chất lượng hàng hóa trong quá trình sử dụng và Điều 55, 56, 57 Nghị định 36/2016/NĐ-CP về quản lý trang thiết bị y tế - chương Quản lý, sử dụng trang thiết bị y tế tại các cơ sở y tế).

Ngoài ra, theo quy định tại Nghị định 36/1016/NĐ-CP về quản lý trang thiết bị y tế, Chủ sở hữu số lưu hành (đơn vị chịu trách nhiệm đưa sản phẩm vào thị trường Việt Nam) có trách nhiệm phối hợp với đơn vị sử dụng trong công tác bảo dưỡng, sửa chữa, hiệu chuẩn trang thiết bị. Trường hợp thiết bị do lỗi của nhà sản xuất, chủ sở hữu số lưu hành có trách nhiệm thực hiện công tác thu hồi, khắc phục theo quy định của nghị định.

Phóng viên: Bộ trưởng đánh giá như thế nào về những tiến bộ trong sản xuất trang thiết bị y tế của các cơ sở sản xuất trong nước? Trang thiết bị y tế sản xuất trong nước đã đáp ứng bao nhiêu phần trăm nhu cầu sử dụng?

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Hưởng ứng Chính sách quốc gia về trang thiết bị y tế và Đề án nghiên cứu chế tạo, sản xuất trang thiết bị y tế, trong thời gian qua đã có nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia đầu tư sản xuất trang thiết bị y tế, đưa ra thị trường nhiều sản phẩm có chất lượng, những sản phẩm vật tư y tế tiêu hao như bơm kim tiêm, dây truyền dịch, bông băng gạc, găng tay y tế…cơ bản đã đáp ứng nhu cầu sử dụng tại các cơ sở y tế. Một số sản phẩm có hàm lượng công nghệ cao như X-quang, dao mổ điện, máy theo dõi bệnh nhân… cũng đã được các doanh nghiệp trong nước nghiên cứu, sản xuất, tuy nhiên vẫn còn gặp khó khăn trong việc tìm đầu ra, thị trường và khó cạnh tranh với sản phẩm ngoại nhập. Thời gian qua, Bộ Y tế, Bộ Tài chính, Bộ Công Thương đã cùng phối hợp xây dựng, trình Chính phủ nhiều giải pháp để hỗ trợ sản xuất trang thiết bị y tế trong nước.

Phóng viên: Bệnh viện tuyến trên ngày càng thực hiện được các kỹ thuật cao và bệnh viện tuyến dưới đang dần được chuyển giao những kỹ thuật khó. Giá dịch vụ y tế cũng đang hướng tới tính đúng, tính đủ theo hướng tăng lên. Điều đó đồng nghĩa với việc Quỹ bảo hiểm y tế sẽ phải chi trả nhiều hơn. Xin Bộ trưởng cho biết, Bộ Y tế tham mưu Chính phủ và phối hợp với Bảo hiểm xã hội Việt Nam giải quyết vấn đề này như thế nào để đảm bảo quyền lợi của người bệnh và góp phần giảm áp lực cho các cơ sở y tế?

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Cùng với việc thực hiện lộ trình giá dịch vụ y tế tính đúng, tính đủ, chất lượng dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh (KCB) ngày càng được nâng lên, thì chi phí KCB BHYT sẽ ngày càng tăng và trong thời gian qua quỹ BHYT đã mất cân đối thu, chi trong năm. Để giải quyết việc này, ngay từ khi xây dựng Luật BHYT, Bộ Y tế đã đề xuất: Quỹ BHYT được quản lý tạp trung thống nhất, có quỹ dự phòng để điều tiết cho các địa phương mất cân đối thu, chi và sử dụng trong trường hợp mất cân đối thu, chi trong năm.

Trong thời gian tới, để đảm bảo việc cân đối quỹ BHYT, Bộ Y tế sẽ phối hợp với Bộ Tài chính và bảo hiểm xã hội Việt Nam tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp để tăng bao phủ BHYT; đảm bảo kinh phí đóng và hỗ trợ mức đóng BHYT từ ngân sách nhà nước cho các nhóm đối tượng theo quy định; không đề các doanh nghiệp, đơn vị nợ tiền đóng, chậm đóng, trốn đóng BHYT; chỉ đạo các cơ sở y tế thực hiện các giải pháp để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, hiệu quả sử dụng quỹ bảo hiểm y tế. không lạm dụng chỉ định xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh, thuốc và vật tư y tế, không để người bệnh vào điều trị nội trú, kéo dài thời gian điều trị nội trú khi không cần thiết; chủ trì, phối hợp với Bảo hiểm xã hội Việt Nam và các cơ quan liên quan sửa đổi, bổ sung, cập nhật danh mục dịch vụ kỹ thuật, thuốc, vật tư y tế thuộc phạm vi thanh toán của quỹ bảo hiểm y tế, loại khỏi danh mục các thuốc có kết quả điều trị không rõ ràng, chi phí cáo, bổ sung thuốc mới có hiệu quả điều trị cao với chi phí hợp lý nhằm bảo đảm quyền lợi của người tham gia bảo hiểm y tế và phù hợp với khả năng cân đối của quỹ bảo hiểm y tế…

Phóng viên: Trong quản lý, điều hành công việc hiện nay, Bộ trưởng trăn trở nhất, tâm tư nhất về vấn đề gì?

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Một trong những vấn đề mà tôi quan tâm và trăn trở nhất hiện nay là bảo đảm môi trường làm việc an ninh và an toàn cho người thầy thuốc. Năm 2017 vừa qua đã chứng kiến sự gia tăng đáng lo ngại số vụ hành hung cán bộ, nhân viên y tế. Không chỉ thầy thuốc làm việc tại các bệnh viện, các trung tâm y tế lớn, mà các thầy thuốc làm việc tại trạm y tế xã, hay các đơn vị cấp cứu 115 cũng bị hành hung, bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, cũng như tinh thần làm việc như: Bác sĩ bị bố bệnh nhân nhi đập cốc uống nước vào đầu tại Bệnh viện Đa khoa Thạch Thất, Hà Nội (tháng 4-2017); 20 côn đồ khống chế bác sĩ, chém bệnh nhân tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội (6-2017); bác sĩ bị đánh và bị bắt quỳ lạy tại Bệnh viện Thể thao Hà Nội; bác sĩ  bị đập máy đo huyết áp vào đầu tại Bệnh viện Đa khoa huyện Việt Yên, Bắc Giang (tháng 7-2017);  bác sĩ bị chém đa chấn thương tại Trạm y tế xã Hương Long, Hà Tĩnh (tháng 9-2017); bác sĩ bị đánh rách mi mắt trái lẫn giác mạc tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cuba Đồng Hới (Quảng Bình); bác sĩ của Trung tâm cấp cứu 115 Thái Bình bị đánh vỡ mũi (tháng 12-2017)… Ngoài những vụ hành hung thân thể, các thầy thuốc còn phải chịu đựng cả những hành vi hành hung khác về mặt tinh thần như đe dọa, chửi rủa. Có một thực tế đáng buồn đa số những kẻ hành hung thầy thuốc không phải là côn đồ, hay những đối tượng có tiền án, tiền sự, mà là những người dân bình thường, trong số đó có cả những cán bộ trong bộ máy nhà nước hay doanh nhân thành đạt.

Bộ Y tế ghi nhận sự vào cuộc tích cực của chính quyền và cơ quan chức năng ở nhiều địa phương như Hà Nội, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Thái Bình… đã nhanh chóng bắt giữ những kẻ hành hung thầy thuốc và xử lý nghiêm theo pháp luật. Chúng tôi kêu gọi chính quyền các cấp tăng cường các biện pháp giáo dục người dân, chỉ đạo các cơ quan chức năng áp dụng những biện pháp cần thiết để bảo đảm cho đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế được hoạt động chữa bệnh cứu người trong môi trường an toàn, nhân văn và phi bạo lực. 

Phóng viên: Bộ trưởng cho biết, thời gian tới ngành y tế cần có biện pháp gì để nâng cao chất lượng phục vụ người bệnh?

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Trong thời gian tới, ngành y tế tiếp tục triển khai các biện pháp đổi mới phong cách thái độ, hướng tới sự hài lòng người bệnh, tổ chức học tập nâng cao thái độ ứng xử, y đức… Đồng thời, Bộ Y tế sẽ tiếp tục triển khai mạnh mẽ các giải pháp đổi mới nhằm nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh; đảm bảo quyền được chăm sóc sức khỏe của người dân; đổi mới quy trình khám bệnh tại khoa khám bệnh của bệnh viện nhằm thực hiện tốt các giải pháp cải tiến quy trình và thủ tục trong khám bệnh, rút ngắn thời gian chờ đợi của bệnh nhân, tránh gây phiền hà và tăng sự hài lòng của người bệnh, đặc biệt đối với người bệnh bảo hiểm y tế khi đến khám tại bệnh viện. Bên cạnh đó, Bộ Y tế tiếp tục việc đẩy mạnh đánh giá chất chất lượng và cải tiến chất lượng theo Bộ tiêu chí chất lượng bệnh viện. Các bệnh viện đánh giá theo 83 tiêu chí chất lượng của Bộ Y tế nhằm giúp bệnh viện tự xác định những vấn đề còn tồn tại, những vấn đề còn yếu, chưa đáp ứng được mong đợi của người dân để đưa ra các vấn đề ưu tiên cần cải tiến.

Với các biện pháp quyết liệt nêu trên, tôi thì tin rằng, chất lượng khám, chữa bệnh, tinh thần thái độ và giao tiếp ứng xử của nhân viên y tế… sẽ tiếp tục được nâng cao hơn nữa trong thời gian tới.

THÁI SƠN (ghi)