Hội thảo nhận được gần 20 tham luận của các nhà khoa học và một số địa phương trong cả nước tập trung chủ yếu vào các vấn đề: Đánh giá cao những thành tựu cải cách của triều Nguyễn, đặc biệt là cuộc cải cách hành chính dưới thời vua Minh Mệnh trên các lĩnh vực: Cải cách tổ chức bộ máy nhà nước, quan chế, chế độ văn thư hành chính…; đi sâu phân tích về Luật “Hồi tị”, một chính sách ưu việt dưới thời phong kiến và triều Nguyễn trong việc kiểm soát quyền lực nhà nước, hạn chế tham nhũng, tránh việc lợi dụng mối quan hệ cá nhân để tư lợi; công bố các tư liệu gốc về cải cách hành chính triều Nguyễn thông qua các Di sản tư liệu thế giới như: Châu bản, Mộc bản triều Nguyễn; thực trạng cải cách hành chính tại địa phương trên các lĩnh vực: Sắp xếp tinh gọn bộ máy, cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong việc xây dựng chính quyền điện tử, chuyển đổi một số dịch vụ công từ khu vực nhà nước sang khu vực tư nhân…

Hội thảo không chỉ là diễn đàn để các nhà khoa học, các nhà sử học, các chuyên gia cải cách hành chính, các đại biểu đến từ các bộ, ngành và địa phương ghi nhận, tri ân những đóng góp to lớn của các bậc tiền nhân trong lịch sử dân tộc, mà còn là dịp để tiếp tục nghiên cứu kinh nghiệm cải cách, những kế sách của vương triều Nguyễn, nhằm rút ra những bài học hữu ích để vận dụng vào thực tiễn cải cách, đổi mới hiện nay của đất nước, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, nhất là thực hiện các chủ trương lớn về cải cách hành chính nói chung, cải cách tổ chức bộ máy hành chính và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức nói riêng.

Ông Đặng Thanh Tùng, Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước, đọc đề dẫn hội thảo.

Theo ông Nguyễn Trọng Thừa, Thứ trưởng Bộ Nội vụ, hội thảo cũng là một diễn đàn để các nhà khoa học chia sẻ những nghiên cứu, hiểu biết về những giá trị lịch sử của vương triều Nguyễn đã để lại trên nhiều mặt như: thể chế, tổ chức bộ máy, chế độ quan lại, thi cử, địa giới hành chính… cũng như những kinh nghiệm quý báu trong việc triển khai thực hiện các nội dung cải cách hành chính, sáng kiến cải cách hành chính trong thời gian vừa qua, thông qua đó, góp phần nâng cao chất lượng cải cách hành chính trong tiến trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước ngày nay.

Phát biểu đề dẫn hội thảo, ông Đặng Thanh Tùng, Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước, cho biết, ngược dòng lịch sử cùng nhìn lại những gì ông cha ta đã làm, nhận thấy mỗi một triều đại phong kiến hầu như đều có ít nhất một cuộc cải cách diễn ra. Trong đó một số đã để lại nhiều dấu ấn như: Cuộc cải cách do Hồ Quý Ly khởi xướng những năm cuối thế kỷ 14 đầu thế kỷ 15; cải cách của vua Lê Thánh Tông thực hiện từ năm 1466 đến năm 1471; cải cách của vua Quang Trung những năm cuối thế kỷ 18 hay cải cách dưới thời vua Minh Mệnh nhà Nguyễn năm 1831- 1832…

Cũng theo ông Đặng Thanh Tùng, nói về cải cách hành chính triều Nguyễn không thể không nhắc đến vị hoàng đế đầu tiên của nhà Nguyễn là Gia Long. Ngay sau khi lập nước, ông đã định ra nhiều chính sách mới như: Đặt quốc hiệu Việt Nam, đặt nghi thức thiết triều, đo đạc lập địa bạ trên toàn quốc, quy định trang phục, ấn triện, tiền tệ... mới hoàn toàn so với trước. Đến đời vua Minh Mệnh, với bản tính của một người năng động, quyết đoán, mặc dù kế thừa sự nghiệp khá vững chắc của vua cha Gia Long, ông vẫn quyết tâm cải tổ từ bộ máy hành chính, quan ngạch, quân đội, khoa cử, 4 thuế khóa… Đặc biệt, ông phân định lại toàn bộ địa giới hành chính cả nước tinh gọn và dễ kiểm soát hơn.

Có thể nói cải cách hay canh tân luôn là nhu cầu thiết yếu của mỗi giai đoạn lịch sử và cũng là khát vọng của những người đứng đầu đất nước. Tuy mỗi giai đoạn, nhà cầm quyền có những mục tiêu và phương thức khác nhau nhưng đều hướng tới mong muốn chung là làm sao cho dân giàu nước thịnh, xã hội ổn định phồn vinh. Và để đạt được mục tiêu đó việc củng cố tinh lọc bộ máy hành chính, tuyển chọn sử dụng nhân tài, chống tham nhũng, kiểm soát quyền lực nhà nước luôn là mối quan tâm hàng đầu của các bậc minh quân. Trong thực tế giai đoạn hiện nay, những mục tiêu đó vẫn luôn là vấn đề nóng hổi và mang giá trị thực tiễn. 

Tin, ảnh: HỒNG NHUNG