Văn Cường sinh ra trong gia đình có cha mẹ và các chị, em đều là diễn viên chèo. Cha anh nguyên là lãnh đạo Đoàn Chèo tỉnh Hải Dương. Từ tuổi ấu thơ, Cường đã quen dần với ánh sáng và âm thanh sân khấu.

Học hết bậc phổ thông, Văn Cường đi bộ đội và dần bộc lộ năng khiếu văn nghệ. Anh làm thuyết minh, chiếu phim và tham gia diễn kịch trong phong trào văn nghệ quần chúng. Sau khi xuất ngũ năm 1988, chàng trai tuổi Bính Ngọ (1966) ra ngoài đời tìm nghề kiếm sống, làm thợ cơ khí, hàn điện, hàn hơi, bươn chải giữa trường đời được mấy năm. Sau đó, tình yêu nghệ thuật nổi lên, anh thi và trúng tuyển diễn viên. Cuối những năm 80 của thế kỷ trước, đời sống nghệ sĩ gặp nhiều khó khăn. Năm 1990, Văn Cường xây dựng gia đình, anh xin ra khỏi đoàn kịch, rồi vay tiền, hùn vốn, mua sắm đồ nghề, trang thiết bị, phông màn, xe cộ, tuyển mộ diễn viên để thành lập Đội Ca-nhạc-xiếc tuổi trẻ Hải Dương, một mô hình nghệ thuật mới mẻ bấy giờ. 

          Nghệ sĩ Ưu tú Văn Cường 

Làm trưởng đoàn kiêm diễn viên, anh vừa làm vừa học chuyên môn, biết biểu diễn các tiết mục xiếc khá điêu luyện, như: Đế kiếm leo thang, đi con lăn chồng cốc và cả những pha hài hước rất ấn tượng. Đội ca-nhạc-xiếc của anh đi khắp nơi trong tỉnh, vào cả miền Nam lưu diễn. Năm 1993, Đoàn Kịch tỉnh Hải Hưng dựng vở mới. Ông trưởng đoàn chợt nhớ đến Văn Cường bèn gọi về và bảo: “Thế nào, trải nghiệm đủ chưa? Về kịch đi. Có vai diễn hợp với tạng của cậu đây!”. Sau khi được thuyết phục trở lại Đoàn Kịch tỉnh Hải Hưng, Văn Cường có cơ hội trưởng thành nhiều hơn.

Văn Cường biết phát huy sở trường của mình là chất hài, gây tiếng cười sảng khoái cho khán giả. Chỉ thấy anh bước ra sân khấu, nhếch mép cười hay đài từ vài câu là khán giả bật cười nghiêng ngả. Chất hài của nghệ sĩ Văn Cường khó có thể nhòa lẫn với các nghệ sĩ khác.

Năm 2011, Liên hoan sân khấu hài toàn quốc lần thứ nhất tại TP Hạ Long (Quảng Ninh), Văn Cường sắm vai người chồng, một vai diễn tuy ngắn nhưng để lại ấn tượng trong lòng công chúng. Sự hài hước, dí dỏm của Văn Cường gây nên tiếng cười không hời hợt mà lặng sâu, gửi vào cuộc đời một thông điệp: Chớ thấy hiện tượng bề ngoài tuy gai góc mà làm mất đi cái tốt đẹp, nhân văn chứa chất bên trong. Năm đó, Văn Cường đoạt huy chương vàng toàn quốc trong sự vui mừng của bạn bè, đồng nghiệp. Năm 2015, tại Hội diễn sân khấu kịch chuyên nghiệp toàn quốc diễn ra ở Thanh Hóa, Văn Cường vào vai Thủy trong vở “Gió từ cánh đồng” do NSND Anh Tú đạo diễn, anh được tặng huy chương bạc.

Từ những thành công trong công tác, anh được bổ nhiệm chức Phó giám đốc Trung tâm Nghệ thuật và Tổ chức biểu diễn (năm 2010), nay là Trung tâm Văn hóa nghệ thuật tỉnh Hải Dương.

Từng sống trong quân ngũ, bươn chải nhiều nghề, đủ cả thăng trầm, đầy vơi mặn nhạt nhưng nghệ sĩ Văn Cường trước sau vẫn thiết tha với kịch, nhất là có duyên với hài kịch, với tiếng cười. Anh gắn bó với sân khấu mấy chục năm, diễn vài chục vở kịch dài ngắn, lưu diễn khắp trong Nam ngoài Bắc. Đối với anh, tiếng cười không chỉ làm cho con người sảng khoái mà còn làm nên danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú cho cá nhân mình. Điều đó càng nhắc nhớ anh phải nỗ lực dấn thân, đam mê với nghiệp diễn hơn nữa để tri ân khán giả đã mến mộ tiếng cười của mình. 

Bài và ảnh: KHÚC HÀ LINH