Tôi đến thăm nhà ông Nguyễn Văn Phúc tại phường Khương Trung, quận Thanh Xuân (Hà Nội) vào một sớm thu. Trong căn nhà đã nhuốm màu thời gian, thứ được ông Phúc lưu giữ như báu vật là tấm bằng chuyên ngành điện khí hóa của Trường Đại học Tashkent (Liên Xô), thẻ đảng viên và thẻ sĩ quan dự bị.

Sinh ra tại huyện Thanh Ba (Phú Thọ), năm 1969, sau khi tốt nghiệp THPT, ông Nguyễn Văn Phúc vinh dự nằm trong danh sách hơn 1.000 thanh niên ưu tú được Nhà nước cử sang Liên Xô học tập. Trở về nước với tấm bằng đỏ, ông Phúc được nhận về công tác tại Viện Quy hoạch và Thiết kế điện (nay là Viện Năng lượng, Bộ Công Thương). Năm 1979, ông Nguyễn Văn Phúc xung phong lên đường nhập ngũ vào Quân chủng Phòng không (năm 1999 được sáp nhập với Quân chủng Không quân thành Quân chủng Phòng không-Không quân ngày nay). Đến năm 1988, khi đang mang quân hàm đại úy, ông Phúc xin phục viên để trở về tiếp tục công tác chuyên môn tại cơ quan cũ.

Ông Nguyễn Văn Phúc ngắm nhìn những kỷ vật gắn bó với Liên Xô. 

Nhờ kiến thức và kinh nghiệm học được tại Liên Xô, ông Phúc đã áp dụng vào quy hoạch mạng lưới điện của các tỉnh, thành phố trên cả nước. Trên cương vị Trưởng phòng Quy hoạch phát triển lưới điện, ông Phúc trực tiếp làm Chủ nhiệm các đề án quy hoạch phát triển lưới điện ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh giai đoạn 2000-2010, định hướng đến năm 2015... Năm 2010, ông Phúc nghỉ hưu khi là Phó viện trưởng Viện Năng lượng.

Có 6 năm học đại học tại Liên Xô nên ông Nguyễn Văn Phúc rất xúc động khi nhắc về những kỷ niệm tươi đẹp của một thời tuổi trẻ gắn bó với quê hương Xô viết. Ông nhớ nhất về tình thầy trò, tình cảm bao dung, sự tốt bụng của người dân Liên Xô, về tâm hồn và văn hóa Nga... Bởi vậy, ông luôn đau đáu muốn mình phải làm một cái gì đó để tri ân đất nước và con người nơi đây. Ý tưởng sưu tầm, làm phụ đề tiếng Việt trên video các bài hát về nước Nga đã nung nấu trong ông từ lâu, nhưng phải đến sau khi nghỉ hưu ông mới bắt tay vào công việc. Ban đầu, ông sưu tầm những bài hát tiếng Nga, sau đó chuyển ngữ sang tiếng Việt rồi đăng lên trang Facebook cá nhân. Ông Phúc bày tỏ: “Ban đầu tôi dịch từ tiếng Nga sang tiếng Việt khá thô, sau đó nhiều người góp ý nên tôi dần chỉnh sửa. Không chỉ củng cố lại tiếng Nga, tôi còn học thêm từ vựng tiếng Việt để chọn những câu từ phù hợp, hấp dẫn khi dịch bài hát. Sau hơn một năm mày mò, tôi đã thông thạo trong việc làm phụ đề cho bài hát”.

Sau khi được bạn bè và người xem đón nhận trên Facebook, ông Phúc đã mạnh dạn lập một kênh YouTube với tên “Phúc 1950”. Nhưng vấn đề lập tức ập đến là bản quyền, kênh cá nhân của ông từng bị YouTube cảnh báo. Để giải quyết vấn đề này, ông Phúc đã ghi rõ mục đích hoạt động của kênh với nội dung “Đây là kênh ca nhạc giải trí, không kiếm tiền”. Đến nay, kênh YouTube của ông Phúc đã đăng tải được hơn 1.200 bài hát về nước Nga do ông sưu tầm, làm phụ đề và dàn dựng remix các video. Ngoài việc sưu tầm, ông còn tự mày mò học tập kỹ thuật dàn dựng các video; nghiên cứu xu hướng của người nghe nhạc để tìm những bài hát phù hợp. Theo ông Phúc, các bài hát do ông sưu tầm, chuyển ngữ và đăng tải lên mạng xã hội đã giúp ích rất nhiều cho một bộ phận những người từng đi học ở Liên Xô. Họ cảm ơn ông vì nhờ những bài hát này mà họ có dịp ôn lại những từ vựng tiếng Nga vốn lâu nay không được sử dụng. Những bài hát mà ông sưu tầm cũng đã giúp công chúng hiểu sâu sắc nội dung từng bài tình ca Nga, hiểu hơn về đất nước, văn hóa và con người xứ bạch dương. 

Ở tuổi 73, hằng ngày, ông Phúc phụ giúp con trai việc đưa đón và trông cháu. Thời gian rảnh, ông lại miệt mài sưu tầm lập phụ đề và dựng video các bài hát về nước Nga và Việt Nam. Khi được hỏi điều gì tạo nên động lực giúp ông làm công việc không có thù lao này mỗi ngày, không một giây suy nghĩ, ông Nguyễn Văn Phúc khẳng định: “Đó là tình yêu với Liên Xô. Tôi yêu tâm hồn Nga và văn hóa Nga”.

Bài và ảnh: HOÀI PHƯƠNG

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Văn hóa xem các tin, bài liên quan.