QĐND - Trước lúc rời đơn vị, Hậu đã gợi ý tôi: “Không bỗng dưng bà chị cậu lấy cho cháu họ Bùi Văn, họ đằng mẹ đã đành, còn ngầm ý lấy theo họ bố nó đấy. Cần khoanh lại những cha nào quen thân bà chị có họ Bùi”. Tôi cân nhắc kỹ, chỉ có hai người. Ông Bùi Lợi - nguyên giám đốc nhà máy quân giới, anh kết nghĩa của chị tôi, hưu rồi, vả lại ông còm nhom một tay xách nặng, sức đâu. Còn mỗi Bùi Văn Dưỡng người xã trên. Ông này tuổi ngót sáu mươi, khỏe như trâu, có nhõn hai “cách cách”. Ông ta vốn là lính xế Trường Sơn. Khi chị tôi về làm công nhân quân giới, hắn có đôi lần đến tận nhà thăm. Xem ra bà chị cũng mến hắn, còn bảo “Anh ấy sống tình cảm, tử tế lắm”.
Hôm đón cháu từ bệnh viện về, tôi cố ý săm soi. Cái mồm rộng, cánh mũi hơi to thì đích thị là của chị tôi (và của cả tôi) rồi. Lúc đó, tôi chưa nghĩ gì đến tay “đồng hương, đồng khói” kia, giờ nghĩ lại mới thấy thằng bé càng lớn càng giống hắn. Phải, giống nhất cái trán. Khổ là từ lúc chị Loan tôi bụng lùm lùm (lúc đầu chị giấu chuyện có mang), cứ khăng khăng không khai bố đứa con trong bụng là ai. Có cháu ngoại, bố tôi phấn khởi bề ngoài, nhưng riêng với tôi thì bảo: “Chị mày một mực không khai. Nhà máy có một tá cô quá lứa lỡ thì, họ có thể châm chước không kiểm điểm, kỷ luật, nhưng hàng xóm láng giềng quanh đây thì sao tránh được điều ong tiếng ve. Từ ngày mẹ chúng mày mất đi, tao đã héo cả gan ruột, nay có thêm đứa trẻ bi bô cũng vui nhà. Nhưng phải danh chính ngôn thuận chứ!”. Mới rồi, đơn vị tôi diễn tập bắn đạn thật, may mắn tôi đạt loại giỏi, được thưởng một tuần phép kết hợp với mấy ngày nghỉ lễ. “Kỳ này về có nhiều thời gian, cậu phải làm cho ra nhẽ chuyện này đấy”-thằng Hậu là bạn thân nhất trong đại đội khi tiễn tôi ra ga, nói vậy.
 |
Về nhà, thấy bà chị xanh dớt, gầy tong teo, tôi xót cả ruột. Thằng cháu thì lớn như con chó cún, còn toét cái miệng rộng đến mang tai cười với cậu nó nữa cơ chứ. Tôi đón cháu từ tay chị, không quên cúi xuống soi kỹ lần nữa: trán nó quá rộng, chẳng thấy sợi tóc tơ nào cả. Hình ảnh cái tay lính xế Trường Sơn hói ấy lại hiện ra trong tâm trí tôi. Giỏ nhà ai, quai nhà ấy mà! Tôi bật nắp túi ngực, rút ra cái phong bì khá dầy đưa chị.
- Của em và tụi bạn cùng đại đội góp lại để chị mua sữa cho cháu đấy. Tôi nói.
- Các cậu lính nghĩa vụ lấy đâu tiền-Chị Loan cau mày, đẩy cái phong bì lại-Nhà máy vừa có trợ cấp cho chị, đủ tiền mua sữa cho cháu rồi.
Tôi cứ nhất quyết dúi tiền vào tay chị. Lúc còn hai chị em, thằng bé đang ngủ khì, tôi tranh thủ “ép cung”:
- Chị ơi, bố cháu là ai?
Chị sững người. Tôi đã hỏi câu này mấy lần. Rồi chị ngước nhìn tôi, giọng rầu rầu:
- Cậu Ngọc. Chị tự nguyện mà. Thời nay tân tiến, chuyện đó có gì là quan trọng lắm đâu. Cháu được nuôi dạy đầy đủ, nên người là chị mãn nguyện rồi.
Nhưng tôi đã quyết, không đổi ý.
Xã của Bùi Văn Dưỡng cách xã tôi một cánh đồng. Hắn có nhà. Nom hắn còn khỏe hơn hồi đến nhà tôi chơi cách đây hai năm. Lạ là hắn tỏ vẻ không nhận ra tôi, cười cười hỏi:
- Chú bộ đội đến tôi có việc gì vậy?
Có lẽ bộ mặt đâm lê của tôi đã làm hắn thận trọng, hơi lùi người lại, thế thủ. Tôi hỏi:
- Chị và các cháu đi đâu, anh?
- À, bà xã mình bán hàng ở chợ đến tối mịt mới về. Một em đã lấy chồng huyện bên, còn một em đang học lớp mười hai nội trú trên tỉnh.
Ngồi vào bàn đối diện nhau. Hắn rót nước, đưa chén sang tôi:
- Tôi vẫn không nhận ra chú? Hắn nói.
- Tôi là em trai chị Bùi Thị Thanh Loan ở Bái Hạ, anh nhớ chửa? Tôi cố tình nhấn cái tên bà chị.
- Ồ! Bùi Văn Dưỡng bỗng reo lên - Cậu lớn quá, tôi không nhận ra. Đã lâu rồi tôi không gặp Loan…
- Lâu là bao nhiêu tháng? Tôi truy kích liền.
Chủ nhà gãi tai (hắn giả vờ khéo chửa!), bảo:
- Đến hơn một năm rồi ấy nhỉ.
- Nghĩa là mười mấy tháng? Tôi cố tình quy ra tháng cho dễ tính toán. Hắn gặp chị tôi đã ngoài mười hai tháng, chị có mang chín tháng mười ngày, cháu Bùi Văn Long nay đã được bốn tháng… Không trệch! Tôi rít giọng:
- Tôi đến báo để anh biết, chị tôi mới sinh…
Chưa để tôi nói hết câu, Bùi Văn Dưỡng đã reo lên:
- Vậy ư! Chị cậu lấy chồng bao giờ mà không mời tôi ăn cỗ nhỉ?
“Đừng vờ vĩnh”, tí nữa tôi buột ra câu ấy, nhưng kịp dừng và tìm được một câu nhã hơn:
- Con trai.
- Vậy ư! Mẹ con cô ấy có khỏe không?
- Mẹ tròn con vuông. Và…
“Cháu có cái trán hói” tí nữa tôi lại buột miệng câu ấy. Kìa, cái trán đáng ghét của hắn cứ bóng lộn như gương. Tôi thấy trong người nôn nao, một cảm giác uất nghẹn dâng trào. Phải thật bình tĩnh, tôi tự nhủ. Chủ nhà lại rót nước, nhìn ra cổng và nói:
- Thể nào sáng mai tôi và nhà tôi cũng xuống Bái Hạ thăm Loan.
- Trước hết anh chỉ nên đi một mình. Đi ngay bây giờ - Tôi nhìn thẳng vào hắn, chậm rãi ra lệnh - Đi ngay!
Tôi bắt gặp đôi mắt hắn mở to như sự ngạc nhiên (giả vờ ngạc nhiên thì có!). Đã đến lúc cần huỵch toẹt, tôi chiếu thẳng tia nhìn vào mắt hắn:
- Thưa anh Bùi Văn Dưỡng. Gia đình tôi đề nghị anh lên nhận con!
- Ơ, ơ…- Mồm thân chủ há hốc, mắt trợn ngược như đang phải gió.
- Đừng vờ vĩnh nữa! Tôi bồi tiếp.
- Cậu nói là con tôi? Bùi Văn Dưỡng chưa hết vẻ ngơ ngác (lại vờ vĩnh!) - Sao thế được! Loan…
Không kìm được nữa, không cần lạt mềm buộc chặt nữa, tôi vụt đứng dậy, nhoài người, túm lấy cổ áo hắn kéo lại gần và dí mặt tôi sát mặt hắn, gầm gừ:
- Đồ vô lương tâm! Vung vãi con khắp nơi mà không dám nhận.
Tôi bỗng nổ đom đóm mắt, bị đẩy lùi về phía sau, suýt ngã ngửa. Hắn đấm. Tôi kịp định thần, túm lấy cái ghế bên cạnh định bổ sang. Nhưng tay hắn như cái kìm nắm lấy bên ghế kéo mạnh xuống, tay tôi bị vít theo. Tôi thua, một không.
- Xin lỗi cậu! Tôi không kìm được - Hắn nói và bỏ tay, tiếp tục ngồi đối diện với tôi. Đã đỡ choáng, bất thần tôi giáng sang hắn cú thôi sơn trái (tôi thuận tay trái). Không ngờ hắn khỏe và lẹ thế, gấp ba lần tuổi tôi, lại nhẹ ký hơn. Hắn đưa tay phải nắm trúng cổ tay tôi, đặt dí tay tôi xuống mặt bàn. Thua tiếp: hai không!
- Tôi hiểu ý cậu rồi - Hắn chậm rãi - Bây giờ tôi và cậu sẽ đi ngay. Cậu cứ để xe đạp đây, đi xe máy với tôi cho nhanh.
- Anh cần biết điều - Tôi hậm hực, vớt vát - Bà chị tôi không yêu cầu, nhưng gia đình tôi yêu cầu.
- Tôi hiểu. Hắn nói và ra sân dắt cái xe máy cà tàng, đạp càng, nổ giòn như pháo.
Xe vừa dừng ở cổng, tôi nhảy vào nhà trước. Bố tôi từ bếp chạy ra gặp ngay Bùi Văn Dưỡng, hắn lễ phép chào. Tôi chỉ vào hắn nói:
- Bố thằng Bùi Văn Long đến đấy ạ.
Tôi cố ý nói to. Quả nhiên bà chị tôi trong buồng nghe thấy, hỏi vọng ra, hoảng hốt:
- Cậu bảo sao?
Hắn nói với bố tôi:
- Thưa bác. Cháu người Bái Thượng. Ngày trước cháu đã có lần đến chơi nhà ta.
Chị Loan hiện ra ở cửa buồng, gượng cười với khách:
- Anh Dưỡng. Sao lâu anh không đến?
- Giờ anh mới biết em ở cữ - Hắn cười cười, cái trán bóng lộn lên dưới ánh đèn mới trơ trẽn làm sao! Chị Loan bước hẳn ra giữa tôi và hắn, mắt sáng quắc chiếu vào tôi:
- Ai bảo mà cậu dám nói vậy?-Rồi chị quay sang khách nói tiếp-Em thay mặt gia đình xin lỗi anh.
Khi đã ngồi vào bàn, chị Loan nói ngay:
- Bố ạ. Anh Bùi Văn Dưỡng là đồng hương, anh kết nghĩa với con. Con đối với anh ấy như em gái. Em con đã nhầm…
- Không sao!-Bỗng Bùi Văn Dưỡng tươi cười, nét mặt anh ta lộ vẻ đầy tự tin và thoải mái - Bây giờ cháu xin phép bác và cả nhà cho cháu vào thăm bé Long. Có ngại gì không ạ?
- Bác cứ tự nhiên. Bố tôi nói.
Bùi Văn Dưỡng còn quay sang tôi hỏi:
- Em không giận anh nữa chứ?
Anh ta bế và nựng thằng bé một hồi. Mọi người trở ra phòng khách. Anh nói với bố tôi:
- Cháu tắp lự theo em Ngọc về đây, không có chuẩn bị gì. Giờ cháu nảy ra một ý kiến thế này. Cháu với Loan vốn là bạn. Vừa rồi em ở cữ, cháu quả thật không biết. Nay cháu muốn xin phép cả nhà cho cháu được làm bố đỡ đầu của bé. Cháu sẽ đến nhà máy báo cáo, ra ủy ban làm giấy tờ hẳn hoi. Như thế nhà cháu cũng là mẹ nuôi của bé. Chúng cháu có trách nhiệm cùng gia đình ta nuôi bé khôn lớn…
Tôi trả phép với tâm trạng không vui mà cũng chẳng buồn. Thằng Hậu bảo:
- Trường hợp này lạ đấy. Mà cũng đơn giản chứ chẳng phức tạp gì. Thế chẳng hóa ra chúng mình không tân tiến à?
Tôi bảo nó:
- Tân tiến hay không, không quan trọng. Mình chỉ thấy sự đời thật rắc rối, khó hiểu.
Ấy là khi tôi nghĩ về chị Loan tôi.
Truyện ngắn của PHẠM QUANG ĐẨU