Cảm nhận đó không chỉ bởi chúng tôi được người bạn là "thổ công" cùng đồng hành mà những khúc cua năm nào giờ cũng bớt gấp bởi nhiều cung, nhiều đoạn của con đường đã xẻ núi, cắt đèo, phẳng phiu nhựa mới.

Chị Tô Thị Trang, Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Cao Bằng-người "hướng dẫn viên" đặc biệt của đoàn “khoe” với chúng tôi về con đường dẫn vào rừng Trần Hưng Đạo đã được Bộ Quốc phòng và lực lượng vũ trang Quân khu 1 mở rộng, trải nhựa. Có lẽ, cũng bởi vậy mà nhiều đoạn đường không tên, băng qua rừng được người dân Tam Kim quen gọi là "đường bộ đội". Trên con đường ấy, hằng năm, cứ đến dịp kỷ niệm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12) lại tấp nập các đoàn khách đến thăm, cùng cán bộ, chiến sĩ ôn lại truyền thống hào hùng của quân đội anh hùng.

Chị Tô Thị Trang (bên phải) cùng các đồng nghiệp thăm nhà bia nơi thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân. 

Là cháu nội của người cán bộ lão thành cách mạng Tô Vũ Dâu (bí danh Thịnh Nguyên)-một trong 34 chiến sĩ của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, trước đây, chị Trang có thời gian dài làm hướng dẫn viên du lịch ở chính khu rừng Trần Hưng Đạo. Khi ông nội chị còn sống, năm nào chị cũng được đón ông cùng các đồng đội của ông về thăm di tích. Giờ đây, trên cương vị công tác mới, làm việc xa mảnh đất Nguyên Bình, nhưng cứ vào dịp 22-12, chị lại thu xếp để trở về thăm lại chốn thiêng liêng này. Với chị Tô Thị Trang, được gắn bó với rừng Trần Hưng Đạo-khu di tích quốc gia đặc biệt là một điều may mắn. Chị luôn tâm niệm rằng, ở đây, mình đang được tiếp bước dấu chân năm xưa của cha ông.

Chị nhớ rất rõ, hồi còn bé, ông nội hay kể về khoảnh khắc thiêng liêng của ông với các chiến sĩ trong Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân. Trong hai trận đánh Phai Khắt, Nà Ngần, chiến sĩ Thịnh Nguyên đều được chọn vào tiểu đội xung kích. Chính ông và đồng đội đã cơ động tập kích đồn Nà Ngần, kết thúc trận đánh chỉ vài phút đồng hồ. Sau này, dù ở cương vị nào, ông cũng luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, là tấm gương sáng cho đồng chí, đồng nghiệp noi theo, xứng đáng với danh xưng cao quý Bộ đội Cụ Hồ.

Đưa chúng tôi đi giữa cánh rừng già nguyên sinh, chị Tô Thị Trang giới thiệu về những hiện vật, những dấu tích còn ghi lại rõ. Bên này là bức phù điêu khắc họa hình ảnh buổi lễ tuyên thệ ngày 22-12-1944. Cách đó hơn 200m là nơi 34 chiến sĩ đã giương cao ngọn cờ trong ngày thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân. Nơi đây còn lưu giữ cả những vách lán năm xưa các chiến sĩ nằm nghỉ...

Người đồng đội trong đoàn về thăm rừng Trần Hưng Đạo đến bên mó nước nuôi quân thuở nào. Anh đứng lặng hồi lâu rồi vục một hụm uống ngon lành. Nói với chúng tôi, anh bảo rằng, dù đã nhiều lần về thăm rừng Trần Hưng Đạo, song lần nào cảm xúc tự hào, thiêng liêng cũng vẹn nguyên. Với anh, là người quân nhân cách mạng, được về lại nơi khởi nguồn của quân đội là điều đặc biệt ý nghĩa.

Lặng lẽ thắp nén hương thành kính tưởng nhớ 34 chiến sĩ Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, tôi nghe trong gió rừng xào xạc như có tiếng quân reo mừng thắng trận năm nào...!

Bài và ảnh: MINH ANH