Thành kính, nghĩa tình mùa lễ hội truyền thống

Tết Nguyên tiêu (Rằm tháng Giêng) vừa qua, chúng tôi hòa cùng đông đảo du khách đổ về khu vực Chợ Lớn, quận 5, nơi sinh sống của cộng đồng người Hoa ở TP Hồ Chí Minh tham dự lễ hội truyền thống. Dọc các tuyến đường chính trong khu vực như: Hồng Bàng, Ngô Gia Tự, Nguyễn Trãi, Trần Hưng Đạo, Hải Thượng Lãn Ông, Ngô Quyền, Tản Đà… rực lên màu đỏ-vàng của các loại đèn lồng, cờ hoa và âm thanh rộn rã của dòng người tham gia lễ hội. Một trong những hoạt động truyền thống hấp dẫn du khách chính là các màn diễu hành, biểu diễn múa lân - sư - rồng. Từ xa xưa, cộng đồng người Hoa ở đây đã nổi tiếng với loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc này. Hầu hết các ngôi chùa lớn, đồng thời là võ đường của các môn phái võ thuật truyền thống, đều có các đội múa lân - sư - rồng (nhiều nhất là múa lân). Họ tổ chức tập luyện và biểu diễn quanh năm, phục vụ các sự kiện văn hóa, du lịch hoặc lễ khai trương các công trình lớn, song hoạt động nhộn nhịp nhất vẫn là dịp đầu Xuân. Tết Nguyên tiêu là một trong những sự kiện văn hóa truyền thống có diễu hành nghệ thuật lân - sư - rồng quy mô nhất trong năm. Các đội tham gia giao lưu, thi đấu, phô diễn tài năng làm mãn nhãn đông đảo du khách. Rằm tháng Giêng năm nay, các đoàn lân - sư - rồng của người Hoa trong khu vực tập trung tại chùa Ông Bổn làm lễ tạ, sau đó lần lượt biểu diễn, diễu hành nghệ thuật dọc các tuyến đường. Du khách được chứng kiến, hòa mình vào không gian văn hóa truyền thống đặc sắc. Hòa trong các màn múa lân - sư - rồng là hình ảnh các nghệ nhân, võ sinh hóa trang thành các nhân vật tín ngưỡng như: Phúc, Lộc, Thọ; thầy trò Tôn Ngộ Không; các nàng tiên... Dòng người đứng chen kín hai bên lề các tuyến đường hò reo, cổ vũ trong trật tự, văn minh. Bên cạnh đó, du khách còn được tham gia các nghi thức tín ngưỡng truyền thống, tham dự lễ cầu an tại các ngôi chùa có lịch sử hàng trăm năm tuổi. Lễ hội Nguyên tiêu, hay còn gọi là Tết Thượng nguyên của người Hoa năm nào cũng thu hút lượng du khách đông đảo, trở thành một “đặc sản” văn hóa du lịch ở thành phố mang tên Bác.

 

Trước đó, vào đầu tháng 2, các giới đồng bào ở TP Hồ Chí Minh hướng tâm nguyện đến Lễ hội dâng cúng bánh tét Quốc tổ Hùng Vương tại Khu tưởng niệm các Vua Hùng thuộc Công viên Lịch sử Văn hóa Dân tộc. Đây là một trong những hoạt động truyền thống hằng năm của chính quyền và nhân dân TP Hồ Chí Minh trong không khí mừng Đảng, mừng Xuân. Bánh tét dâng cúng Quốc tổ Hùng Vương là loại bánh đặc trưng văn hóa ẩm thực của người Nam Bộ, có giá trị như bánh chưng ở miền Bắc. Người dân lựa chọn loại nếp đặc sản thơm ngon để làm bánh. Lễ hội có sự tham gia của đông đảo kiều bào về quê đón Tết, thể hiện sâu sắc tinh thần tri ân, hướng về nguồn cội của đồng bào, góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, khơi dậy tinh thần đại đoàn kết toàn dân, tiếp lửa cội nguồn cho hôm nay và mai sau.

 

Đồng chí Lê Thanh Hải, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh là người rất coi trọng việc phát huy giá trị văn hóa lịch sử từ các lễ hội truyền thống để hun đúc, bồi đắp lý tưởng, ý chí, khí phách cha ông cho lớp trẻ hôm nay. Những năm qua, thực hiện chỉ đạo của Thành ủy TP Hồ Chí Minh, các điểm, khu vực văn hóa tín ngưỡng đã và đang được quảng bá, khai thác, phát huy mạnh mẽ để xúc tiến du lịch và giáo dục văn hóa, lịch sử cho thế hệ trẻ.

Không diễn ra rầm rộ, dài ngày như các lễ hội truyền thống quy mô lớn ở khu vực miền Bắc, lễ hội truyền thống ở TP Hồ Chí Minh được tổ chức theo những không gian tín ngưỡng mang tính cộng đồng. Bên cạnh những lễ hội quy mô như Tết Nguyên tiêu, dâng cúng Quốc tổ Vua Hùng và các lễ hội quảng bá văn hóa, xúc tiến du lịch, thương mại; TP Hồ Chí Minh còn có nhiều lễ hội truyền thống diễn ra quanh năm, song nhiều nhất vẫn là vào mùa xuân. Các lễ hội thường được tổ chức ở các ngôi chùa, miếu hoặc tại các di tích lịch sử văn hóa, hướng đến suy tôn, tri ân các nhân vật nổi tiếng trong tín ngưỡng dân gian gắn bó sâu sắc với đời sống văn hóa tinh thần của người dân bản địa; góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống. Dịp này, người dân ở hầu khắp các quận, huyện đều có những không gian lễ hội đặc sắc riêng. Ở quận Gò Vấp có Lễ hội Miếu Ông Địa (ngày 2-2 âm lịch), suy tôn Thổ địa Phúc Đức Chính Thần. Hát tuồng là đặc trưng của sinh hoạt văn hóa trong lễ hội này. Người dân ở huyện Hóc Môn thì có Lễ hội tại Đền thờ Phan Công Hớn (còn gọi là Phan Văn Hớn) ở xã Bà Điểm vào ngày 25-2 âm lịch. Phan Văn Hớn là người lãnh đạo nhân dân 18 thôn Vườn Trầu tấn công dinh tri huyện năm 1885. Ông được người đời sau suy tôn như một vị thần của vùng đất Bà Điểm. Tên ông được đặt cho một con đường lớn nối quận 12 vào xã Bà Điểm. Các lễ hội như: Lễ kỳ yên đình Trường Thọ (Thủ Đức) vào ngày 17-2 âm lịch; Lễ hội chùa Bà Thiên Hậu (quận 5) ngày 23-3 âm lịch; Lễ kỳ yên Đình Bình Đông (quận 8) từ ngày 10 đến 14-2 âm lịch; Lễ kỳ yên Đình Phú Nhuận (quận Phú Nhuận) từ ngày 16 đến 18 tháng Giêng âm lịch… đều là những hoạt động văn hóa tín ngưỡng lưu truyền những phong tục, tinh hoa văn hóa cha ông, hướng con người sống thiện, tu thân tích đức, để phúc cho đời sau…

Mùa xuân, đặt chân đến TP Hồ Chí Minh, bên cạnh không khí náo nhiệt, ấm áp của tiết trời và nhịp sống đô thị giao thương, du khách sẽ có những không gian sâu lắng, tịnh tâm cùng các lễ hội truyền thống, lan tỏa tình nghĩa đồng bào và lòng thành kính với cội nguồn cha ông…

THANH KIM TÙNG