Kế thừa những bài học kinh nghiệm lịch sử, trong thời kỳ đất nước đổi mới, nhất là quán triệt Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, cùng với xây dựng quân đội, tăng cường quốc phòng, Đảng, Nhà nước ta luôn quan tâm lãnh đạo, quản lý, xây dựng HPQĐ, đạt nhiều thành tựu quan trọng. Nổi bật là: Nhận thức của các cấp, ngành về vấn đề này có sự đổi mới cơ bản, từ xây dựng hậu phương bảo đảm toàn diện cho chiến tranh, cho tiền tuyến, trước hết ưu tiên bảo đảm cho quân đội với phương thức tập trung bao cấp sang nhận thức mới-xây dựng hậu phương bảo đảm toàn diện cho quân đội, phù hợp với điều kiện thời bình của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đồng thời chuẩn bị những yếu tố cần thiết, sẵn sàng mở rộng khi có chiến tranh; đường lối, chính sách về quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc không ngừng được bổ sung, hoàn thiện, tạo cơ sở để thống nhất quan điểm, chủ trương, mục tiêu, nội dung xây dựng HPQĐ. Cùng với đó, các cấp, ngành, nhất là các địa phương luôn gắn các chiến lược, kế hoạch, chương trình phát triển kinh tế-xã hội với sự chuẩn bị, tích lũy nguồn lực, tiềm lực của HPQĐ; đã xây dựng và huy động được sức mạnh của nền kinh tế, khoa học-công nghệ, nguồn nhân lực và cả sức mạnh chính trị tinh thần, truyền thống của dân tộc bảo đảm cho hoạt động xây dựng, huấn luyện, SSCĐ của quân đội; quan tâm tốt hơn đời sống cán bộ, chiến sĩ và gia đình quân nhân; công tác bảo đảm quốc phòng, xây dựng khu vực phòng thủ, thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận chiến tranh nhân dân được triển khai tích cực; “thế trận lòng dân” ngày càng vững chắc.

Trong những năm tới, tình hình chính trị, an ninh thế giới tiếp tục thay đổi nhanh chóng, diễn biến rất phức tạp, khó dự báo; đặt ra nhiều vấn đề mới, yêu cầu mới, to lớn, phức tạp hơn đối với sự nghiệp đổi mới, phát triển đất nước và bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc. Nghị quyết Đại hội XII của Đảng xác định: “Tích cực, chủ động chuẩn bị lực lượng đủ mạnh và các kế hoạch, phương án tác chiến cụ thể, khoa học, sẵn sàng bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và an ninh của Tổ quốc trong mọi tình huống”; trong đó, tiếp tục xây dựng HPQĐ vững chắc về mọi mặt, tạo sức mạnh tổng hợp to lớn hậu thuẫn cho quân đội hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó là vấn đề quan trọng, cần được tiến hành với các chủ trương, giải pháp đồng bộ, hiệu quả.

Trước hết, cần đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của các cấp, ngành, tổ chức, lực lượng về xây dựng HPQĐ trong tình hình mới. Đây là vấn đề cơ bản, cấp thiết, phù hợp với sự phát triển mới của tình hình, yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng quân đội, bảo vệ Tổ quốc; nhất là trong điều kiện chúng ta đang thực hiện nền kinh tế thị trường, không ít cá nhân, tổ chức chạy theo kinh tế thuần túy, chủ quan, coi nhẹ việc xây dựng HPQĐ.

Các cấp ủy, tổ chức đảng tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, quán triệt quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, làm cho các cấp, các ngành, các tổ chức, lực lượng có nhận thức đúng, đủ về tầm quan trọng, mục tiêu, nhiệm vụ, nội dung xây dựng HPQĐ. Xây dựng HPQĐ trong tình hình mới có nội dung rộng lớn, bao gồm cả việc hoàn thiện đường lối, cơ chế, chính sách; tập trung xây dựng, dự trữ, bảo đảm các nguồn lực, tiềm lực, cơ sở vật chất và sức mạnh chính trị tinh thần cho xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; đủ sức hoàn thành chức năng, nhiệm vụ được giao; bảo đảm tốt hơn đời sống của cán bộ, chiến sĩ và gia đình quân nhân. Đó là quá trình cơ bản, lâu dài, thuộc trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta.

Công tác tuyên truyền phải được tiến hành trên tinh thần đổi mới, đa dạng và vận dụng sáng tạo các hình thức, biện pháp, bám sát thực tiễn, tích cực tổng kết, nhân rộng điển hình tốt; kịp thời phát hiện, đấu tranh với những nhận thức lệch lạc, tiêu cực, biểu hiện né tránh hoặc coi nhẹ nhiệm vụ này.

Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước nhằm bảo đảm cho việc xây dựng HPQĐ đúng định hướng chính trị, pháp luật và phát huy được sức mạnh tổng hợp trong tổ chức thực hiện. Hiện nay, một số chủ trương, chính sách, pháp luật về nhiệm vụ này còn đan xen với các chủ trương, chính sách khác về quân sự, quốc phòng… nên chưa tạo thuận lợi cho việc tổ chức thực hiện. Bởi vậy, cần nghiên cứu, tổng kết, tiếp tục đề xuất với Đảng, Nhà nước bổ sung, hoàn thiện đường lối, chính sách, pháp luật, quy định rõ vị trí, nội dung, nguyên tắc, vấn đề quản lý nhà nước; xác định mục tiêu, quan điểm, cơ chế, nhiệm vụ và giải pháp; trách nhiệm, quyền hạn và nghĩa vụ của các cấp, các ngành, tổ chức, cá nhân trong xây dựng HPQĐ. Đồng thời, chỉ đạo tăng cường nghiên cứu, dự báo những yêu cầu mới trong điều kiện đất nước xảy ra chiến tranh, xung đột vũ trang, đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong điều kiện đối phương sử dụng vũ khí công nghệ cao để có chủ trương, biện pháp phù hợp, hiệu quả trong tình hình mới.

Trên cơ sở đó, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương bổ sung chủ trương, giải pháp về xây dựng HPQĐ trong chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm và hằng năm phù hợp với cấp mình; xác định chỉ tiêu, nhiệm vụ, tiến độ, hình thức, biện pháp; ưu tiên bố trí các nguồn lực thực hiện; phát huy tốt vai trò của cơ quan quân sự trong tham mưu, phối hợp hiệp đồng tổ chức thực hiện. Từng bước tổng kết chính sách, pháp luật, tiến tới xây dựng luật về HPQĐ.

Đẩy mạnh xây dựng, phát triển các tiềm lực của HPQĐ. Đây là nội dung, nhiệm vụ lớn nhất, có vai trò quan trọng trong xây dựng HPQĐ. Lý luận và thực tiễn đã khẳng định vai trò to lớn của yếu tố chính trị tinh thần đối với quá trình xây dựng, trưởng thành, chiến đấu của Quân đội ta, cũng như sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Vì vậy, tiềm lực đầu tiên cần được xây dựng là tiềm lực chính trị tinh thần, làm cơ sở, động lực thúc đẩy việc xây dựng các tiềm lực khác. Về nội dung, các cấp, ngành cần tăng cường tuyên truyền, giáo dục làm cho mọi cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân luôn kiên định Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay. Cùng với đó, cần xây dựng các tổ chức đảng TSVM, các tổ chức trong hệ thống chính trị vững mạnh ngang tầm nhiệm vụ; xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên thực sự vừa “hồng”, vừa “chuyên”, gắn bó mật thiết với nhân dân. Xây dựng, phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, tăng cường kỷ luật, kỷ cương của xã hội; kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, ngăn chặn biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ... Qua đó, tạo sự đồng thuận của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân đối với nhiệm vụ quan trọng này. Đồng thời, đẩy mạnh xây dựng các tiềm lực: Quân sự, nguồn nhân lực chất lượng cao, kinh tế, khoa học-kỹ thuật, văn hóa… vững mạnh, phát triển. Có như vậy mới bảo đảm cho việc xây dựng HPQĐ đạt được mục tiêu đã xác định, làm chỗ dựa vững chắc cho xây dựng quân đội, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Phát huy sức mạnh tổng hợp trong xây dựng HPQĐ. Thực tiễn cho thấy, chỉ khi nào có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, của các cấp, ngành, thì việc xây dựng HPQĐ mới đạt chất lượng, hiệu quả. Trước hết, chính quyền các cấp cần phát huy vai trò, trách nhiệm trong tuyên truyền, giáo dục; tổ chức thực hiện tốt nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của địa phương; quan tâm xây dựng các tổ chức, đoàn thể vững mạnh, thực sự là cánh tay nối dài của cấp ủy đảng, chính quyền... Qua đó, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc chung sức xây dựng, thực hiện tốt nhiệm vụ xây dựng HPQĐ.

Để thực hiện tốt chính sách HPQĐ trong tình hình mới, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng cần tiếp tục làm tốt công tác tham mưu cho Đảng, Nhà nước; đồng thời tăng cường chỉ đạo các cơ quan, đơn vị quân đội, phát huy vai trò của cơ quan quân sự địa phương trong tham mưu, làm trung tâm phối hợp, hiệp đồng và nòng cốt trong xây dựng HPQĐ. Một vấn đề quan trọng hiện nay là các cơ quan, đơn vị quân đội phải nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác dân vận, giúp nhân dân phòng, chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới; thực hiện tốt chính sách HPQĐ… góp phần làm đẹp thêm hình ảnh, phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ, giữ vững niềm tin, tăng cường sự ủng hộ của nhân dân đối với quân đội và xây dựng HPQĐ. Đồng thời nghiên cứu, chọn lọc kinh nghiệm của các nước; đẩy mạnh hoạt động đối ngoại, hợp tác về quốc phòng, làm cầu nối để tập hợp kiều bào, sự giúp đỡ của bạn bè quốc tế đối với công cuộc đổi mới, hội nhập quốc tế của đất nước và xây dựng HPQĐ trong tình hình mới.

Thiếu tướng, TS TRẦN VĂN MINH

Nguyên Chánh văn phòng Tổng cục Chính trị, nguyên Cục trưởng Cục Chính sách