Theo Reuters, Iran đã từ chối tham gia đàm phán không chính thức với Mỹ và các nước châu Âu về việc tìm cách cứu vãn JCPOA. Giải thích về động thái này, phía Iran yêu cầu Mỹ trước tiên phải dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt đơn phương đối với nước này. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Saeed Khatibzadeh nhấn mạnh: “Xem xét các hành động và tuyên bố gần đây của Mỹ và 3 cường quốc châu Âu, Iran không coi đây là thời điểm để tổ chức một cuộc họp không chính thức với các nước này”.

Phản ứng trước lời từ chối thẳng thừng này của Iran, Mỹ bày tỏ sự thất vọng. Tuy nhiên, Washington vẫn sẵn sàng tham gia vào các hoạt động ngoại giao trong thời gian tới và sẽ tham vấn với các cường quốc khác để tìm cách giải quyết vấn đề hạt nhân Iran. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price từng khẳng định, nước này tin tưởng cách hiệu quả nhất để bảo đảm Iran không phát triển vũ khí hạt nhân là thông qua ngoại giao. Dù vậy, ông Ned Price cũng nêu rõ, sự kiên nhẫn của Mỹ dành cho Iran không phải không có giới hạn.

leftcenterrightdel
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Saeed Khatibzadeh cho biết chưa đến thời điểm tổ chức cuộc đàm phán không chính thức với Mỹ và các nước châu Âu.Ảnh: Reuters. 

Trước đó, các quan chức Iran cho biết, Tehran đang nghiên cứu đề xuất do Đại diện cấp cao về chính sách an ninh và đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) Josep Borrell đưa ra về việc tổ chức một cuộc họp không chính thức với các bên trong thỏa thuận hạt nhân và Mỹ. Quyết định từ chối tham gia đàm phán được Iran đưa ra sau cuộc không kích hồi giữa tuần qua của Mỹ nhằm vào các tay súng được Tehran hậu thuẫn tại Syria. Theo AP, vụ không kích là cách chính quyền Tổng thống Joe Biden gửi thông điệp tới Iran, cảnh báo nước này nên coi sự việc là lời nhắc nhở về những hậu quả sẽ đối mặt nếu tiếp tục ủng hộ các nhóm phiến quân đe dọa lợi ích của Mỹ, cũng như công dân Mỹ.

Hồi năm 2018, Tổng thống Mỹ khi đó là ông Donald Trump đã rút nước này khỏi thỏa thuận hạt nhân và áp đặt trở lại các biện pháp trừng phạt đối với Tehran. Đáp trả lại, từ năm 2019, Iran dần dần đình chỉ việc tuân thủ hầu hết các cam kết trong thỏa thuận. Kể từ khi ông Joe Biden nhậm chức Tổng thống, chính quyền Mỹ đã nhiều lần bày tỏ ý định quay trở lại thỏa thuận năm 2015 nếu Tehran tuân thủ trở lại các cam kết trong thỏa thuận của mình. Ở chiều ngược lại, chính quyền Iran nhất quyết kêu gọi Mỹ dỡ bỏ các lệnh trừng phạt nhằm vào nước này trước khi yêu cầu họ quay lại các điều khoản của thỏa thuận.

Hiện Iran và Mỹ ở trong thế giằng co bởi không ai chịu nhượng bộ về việc bên nào phải hành động trước. Về phía Iran, nước này muốn thấy những hành động thiện chí trước từ phía Washington. Lãnh đạo tối cao của Iran Ali Khamenei cho biết, Iran đã được nghe quá nhiều lời nói hay lời hứa tốt đẹp về thỏa thuận, nhưng trên thực tế những lời nói, lời hứa cũng như những hành động đó đều đã đi ngược lại thỏa thuận. Do đó, Iran sẽ chờ đợi những hành động từ các bên và Iran sẽ nhìn vào đó để có hành động phù hợp.

Gần đây, Iran đã tạm dừng thực thi Nghị định thư Bổ sung của Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) và bắt đầu hạn chế các cuộc thanh sát của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) tại các cơ sở hạt nhân của nước này. Bước đi của Tehran được cho là nhằm gây áp lực với Mỹ để được nhanh chóng dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt kinh tế. Pháp, Anh và Đức bày tỏ quan ngại trước quyết định của Iran, đồng thời nhấn mạnh tính nguy hiểm của động thái này. Các nước này cho rằng hành động của Iran sẽ làm hạn chế những thông tin liên quan đến các biện pháp an toàn tại cơ sở hạt nhân của Tehran.

LÂM ANH