Trong lĩnh vực xây dựng cơ bản (XDCB), công tác quản lý chất lượng  công trình (QLCLCT) là khâu then chốt, quyết định đến chất lượng toàn bộ công trình. Tuy nhiên, vấn đề QLCLCT trong cả nước nói chung, trong quân đội nói riêng thời gian qua vẫn còn nhiều bất cập, chưa thống nhất, hiệu quả quản lý thấp. Để khắc phục tình trạng nói trên, ngày 06/02/2013, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 15/2013/NĐ-CP về QLCLCT xây dựng,  thay thế các Nghị định số 209/2004/NĐ-CP, số 49/2008/NĐ-CP và khoản 4 điều 13, điều 18, điều 30 Nghị định 12/2009/NĐ-CP của Chính phủ, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 15/4/2013.

Điểm mới trong Nghị định 15/2013/NĐ-CP là đã cụ thể hoá việc QLCLCT ở tất cả các khâu, trong đó tăng cường chức năng thẩm tra, giám sát các dự án đầu tư xây dựng công trình cho các cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng, nâng cao trách nhiệm của chủ đầu tư trong thực hiện các công trình xây dựng (CTXD), nhất là các dự án sử dụng nguồn vốn từ ngân sách nhà nước. Phân rõ vai trò, trách nhiệm về quản lý chất lượng đối với tất cả các đối tượng tham gia (lập dự án đầu tư, khảo sát, thực hiện xây dựng và sử dụng công trình); quy định mới về trách nhiệm kiểm tra của cơ quan quản lý nhà nước trong xây dựng đối với chất lượng các công trình có ảnh hưởng đến an toàn cộng đồng nếu xảy ra sự cố. Công bố thông tin về năng lực của các tổ chức, cá nhân hoạt động xây dựng; thẩm tra thiết kế xây dựng CTXD sử dụng nguồn vốn ngân sách; kiểm tra công tác nghiệm thu hoàn thành đưa hạng mục, công trình vào sử dụng.

Cục Doanh trại kiểm tra công trình xây dựng tại Bộ Tư lệnh Thông tin Liên lạc. Ảnh: CTV.

Trên cơ sở Nghị định 15/2013/NĐ-CP, Bộ Xây dựng đã ban hành Thông tư số 10/2013/TT-BXD ngày 25/7/2013 quy định chi tiết một số nội dung về QLCLCT xây dựng; Thông tư số 12/2013/TT-BXD ngày 31/7/2013 quy định tổ chức giải thưởng về chất lượng CTXD; Thông tư số 13/2013/TT-BXD ngày 15/8/2013 quy định thẩm tra, thẩm định và phê duyệt thiết kế xây dựng công trình. Nhằm tạo cơ sở pháp lý cho việc QLCLCT xây dựng thuộc lĩnh vực quốc phòng, ngày 31/12/2013, Bộ Quốc phòng (BQP) ban hành Thông tư số 264/2013/TT-BQP quy định một số nội dung về công tác QLCLCT xây dựng trong Quân đội, có hiệu lực thi hành từ ngày 14/02/2014, thay thế cho Thông tư số 31/2009/TT-BQP ngày 22/6/2009.

Thông tư 264/2013/TT-BQP được kết cấu thành 7 chương, 36 điều, tổng hợp cơ bản các nội dung có liên quan đến công tác QLCLCT xây dựng, phù hợp với đặc thù công tác quản lý đầu tư xây dựng trong Quân đội, tạo điều kiện cho các cơ quan, đơn vị, chủ đầu tư công trình và nhà thầu tham gia hoạt động xây dựng không phải tra cứu nhiều văn bản trong quá trình thực hiện. Để thực hiện tốt Nghị định 15/2013/NĐ-CP và Thông tư số 264/TT-BQP, các đơn vị tập trung vào một số nội dung sau:

Một là, nghiên cứu kỹ đối tượng, phạm vi áp dụng của Thông tư đối với các loại công trình do BQP quản lý và đầu tư xây dựng bằng mọi nguồn vốn (không bao gồm các công trình chiến đấu, công trình huấn luyện chiến đấu và các công trình đặc thù thực hiện theo quy chế riêng đã được BQP ban hành);  các cơ quan, đơn vị, chủ đầu tư, ban quản lý dự án, nhà thầu (khảo sát, thiết kế, giám sát, thi công xây dựng) và các tổ chức, cá nhân khác liên quan đến công tác quản lý chất lượng CTXD trong Quân đội để tổ chức thực hiện cho phù hợp. Trên cơ sở phân loại, phân cấp CTXD của từng công trình, hạng mục công trình (được xác định tại quyết định phê duyệt dự án đầu tư xây dựng làm cơ sở) để lập hồ sơ mời thầu, thực hiện giám sát, thi công và nghiệm thu CTXD; lựa chọn các tổ chức, cá nhân hoạt động xây dựng công trình phù hợp. Xác định  đối tượng công trình phải được cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng thẩm tra thiết kế và kiểm tra công tác nghiệm thu đưa công trình vào sử dụng. Phân cấp sự cố và trách nhiệm giải quyết sự cố trong quá trình thi công; đồng thời xác định thời hạn bảo hành CTXD và quy định các công việc khác có liên quan. Lập và lưu trữ hồ sơ hoàn công, thực hiện bảo trì CTXD theo qui định của pháp luật.

Hai là, chấp hành và thực hiện tốt các quy định về thẩm quyền của cơ quan quản lý nhà nước khi tiến hành thẩm tra, phê duyệt thiết kế và kiểm tra công trình hoàn thành trước khi đưa vào sử dụng. Hàng năm, tổng hợp tình hình chất lượng CTXD, báo cáo BQP thông qua Cục Doanh trại/TCHC. Nội dung báo cáo gồm: thẩm tra điều kiện năng lực hoạt động xây dựng của các tổ chức, cá nhân thực hiện khảo sát, thiết kế, thẩm tra thiết kế (quy định tại Điều 46, 47, 48, 49, 50 Nghị định số 12/2009/NĐ-CP ngày 10/2/2009 của Chính phủ); sự phù hợp của thiết kế với các quy chuẩn kỹ thuật, các tiêu chuẩn kỹ thuật và tiêu chuẩn bảo đảm vật chất hậu cần chủ yếu áp dụng cho công trình; mức độ đảm bảo an toàn của các kết cấu chịu lực công trình và các yêu cầu về an toàn khác; sự phù hợp của thiết kế so với thiết kế cơ sở hoặc nhiệm vụ thiết kế đã được phê duyệt để tiết kiệm chi phí.

Về thẩm quyền và nội dung thẩm tra thiết kế xây dựng công trình của cơ quan chuyên môn về xây dựng (Điều 4) được qui định: Cơ quan chuyên môn về xây dựng của BQP (Cục Doanh trại) thẩm tra công trình cấp I (không phân biệt nguồn vốn) và công trình cấp II, cấp III trong dự án đầu tư xây dựng do BQP quyết định đầu tư. Cơ quan chuyên môn về xây dựng của đơn vị trực thuộc BQP thẩm tra các công trình cấp II, cấp III trong dự án do đơn vị được ủy quyền quyết định đầu tư. Trường hợp cơ quan nêu trên không đủ điều kiện để thẩm tra thiết kế thì được phép thuê hoặc chỉ định tổ chức tư vấn, cá nhân có đủ điều kiện năng lực thực hiện thẩm tra thiết kế. Thời gian thẩm tra không quá 40 ngày làm việc đối với công trình cấp I và không quá 30 ngày làm việc đối với các công trình còn lại kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ.

Ba là, xác định rõ trách nhiệm của chủ đầu tư công trình, các cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng, các nhà thầu tham gia hoạt động xây dựng công trình, người sử dụng CTXD đối với công tác lập và lưu trữ hồ sơ công trình hoàn thành theo quy định của pháp luật về bảo trì CTXD. Qui định trách nhiệm chủ đầu tư công trình, nhà thầu tham gia xây dựng công trình trong BQP theo quy định của Nhà nước; phải chịu trách nhiệm trước pháp luật, BQP và chỉ huy đơn vị trực tiếp về chất lượng công trình và công tác quản lý chất lượng CTXD từ khâu khảo sát, thiết kế đến thi công xây dựng và nghiệm thu, bảo hành công trình. Cụ thể hoá thời hạn bảo hành CTXD, đối với các nhà thầu thi công và nhà thầu cung ứng thiết bị công trình, quy định cụ thể về trách nhiệm để xảy ra sự cố trong thi công xây dựng, khai thác, sử dụng CTXD và chế độ báo cáo.

Bốn  là, đối với công tác kiểm tra quá trình thi công, cơ quan chuyên môn chủ động rà soát các công trình thuộc đối tượng kiểm tra và thông báo cho đơn vị về kế hoạch, nội dung kiểm tra trước 03 - 05 ngày. Trường hợp phát hiện thấy chưa đủ căn cứ pháp lý để triển khai thi công do các chủ thể tham gia xây dựng không đủ điều kiện năng lực; biện pháp thi công không đảm bảo chất lượng, an toàn; vật tư, vật liệu, cấu kiện xây dựng không rõ nguồn gốc, không đúng chủng loại… thì cơ quan chuyên môn được phép yêu cầu chủ đầu tư tổ chức thí nghiệm đối chứng, kiểm định chất lượng, khả năng chịu lực kết cấu công trình; khắc phục kịp thời những hạn chế làm ảnh hưởng đến chất lượng công trình. Khi nhận được thông tin phản ánh hoặc phát hiện những dấu hiệu không đảm bảo chất lượng, vi phạm về quản lý công trình thì cơ quan chuyên môn về xây dựng kiểm tra đột xuất và yêu cầu chủ đầu tư khắc phục ngay những vấn đề tồn tại, sai phạm (nếu có). Kết thúc từng đợt kiểm tra, cơ quan chuyên môn thông báo kết quả kiểm tra bằng văn bản, trong đó nêu rõ các vấn đề hạn chế (nếu có) để chủ đầu tư khắc phục; đồng thời kiến nghị xử lý các sai phạm về chất lượng CTXD.

Đối với công tác nghiệm thu đưa công trình vào sử dụng, chủ đầu tư gửi báo cáo hoàn thành công trình cho cơ quan chuyên môn theo thẩm quyền. Cơ quan chuyên môn thông báo cho đơn vị kế hoạch và nội dung kiểm tra trước từ 03 - 05 ngày. Trong quá trình kiểm tra, được quyền yêu cầu đại diện chủ đầu tư, các nhà thầu giải trình, làm rõ các nội dung kiểm tra hoặc chỉ định tổ chức tư vấn thực hiện kiểm định các bộ phận, hạng mục công trình nếu thấy chất lượng không đảm bảo hoặc thiếu cơ sở đảm bảo chất lượng công trình theo thiết kế. Trên cơ sở kết quả kiểm tra công trình, nếu hiện trạng công trình và hồ sơ hoàn thành công trình đáp ứng yêu cầu thiết kế, quy định của pháp luật, đủ điều kiện khai thác sử dụng thì thông báo chấp thuận cho chủ đầu tư nghiệm thu đưa vào sử dụng và ngược lại.

Thông tư 264/2013/TT-BQP là quy định pháp lý để thực hiện QLCLCT xây dựng trong toàn quân. Nội dung Thông tư có nhiều điểm mới, bám sát nội dung Nghị định 15/2013/NĐ-CP của Chính phủ và các thông tư hướng dẫn của các bộ, ngành chức năng. Đề nghị chỉ huy các đơn vị chỉ đạo cơ quan chuyên môn nghiên cứu kỹ nội dung của Thông tư và các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành của Nhà nước về quản lý đầu tư XDCT để tổ chức thực hiện đúng, đủ và phù hợp với đơn vị mình.

Thiếu tướng NGUYỄN VĂN TƯƠI (Cục trưởng Cục Doanh trại)