"Cơn địa chấn" trên chính trường Băng-la Đét

Cảnh sát đưa bà Ha-xi-na tới toà an ở thủ đô Đắc-ca. Ảnh: AP

Không bầu cử nếu còn tham nhũng

Hơn 400 cảnh sát và nhân viên an ninh đã bất ngờ bao vây nhà riêng của cựu Thủ tướng Ha-xi-na tại thủ đô Đắc-ca. Theo lời kể lại của các hộ dân xung quanh, họ choáng váng vì chưa từng thấy một lực lượng cảnh sát đông đảo như vậy cùng lúc xuất hiện tại nơi họ sinh sống từ trước đến nay. Các phóng viên kênh truyền hình CBS News có mặt tại hiện trường cho biết, trong cuộc bố ráp kéo dài suốt 2 giờ rưỡi đồng hồ này, các phụ tá của bà Ha-xi-na đã bị đưa ra khỏi ngôi nhà, đường dây điện thoại bị cắt và những con đường xung quanh bị tạm thời phong tỏa. Bà Ha-xi-na đã bị đưa thẳng tới một tòa án tại thủ đô Đắc-ca trong vòng kiềm tỏa chặt chẽ của cảnh sát.

Bà Ha-xi-na, thủ lĩnh đảng Liên minh A-oa-mi đứng đầu 19 đảng đối lập, giữ chức Thủ tướng Băng-la Đét từ năm 1996 đến 2001. Bà là con gái của Thủ tướng đầu tiên của Băng-la Đét, ông Mu-gi-bu Rát-man, người bị sát hại cùng với phần lớn thành viên trong gia đình trong cuộc đảo chính quân sự năm 1975. Trước tòa, bà Ha-xi-na sẽ phải đối mặt với một loạt cáo buộc, trong đó có tội nhận hối lộ 1,16 triệu USD từ 2 doanh nhân. Ngoài ra, bà Ha-xi-na cũng sẽ phải đối mặt với cáo buộc liên quan tới cái chết của 4 người trong các cuộc biểu tình do Liên minh A-oa-mi tổ chức.

Vụ bắt giữ cựu Thủ tướng Ha-xi-na là một phần trong chiến dịch chống tham nhũng lan rộng trên toàn Băng-la Đét kể từ đầu năm nay. Đây cũng là động thái nhằm làm “trong sạch” chính trường quốc gia Nam Á này trước thềm cuộc tổng tuyển cử vào cuối năm 2008. Đến nay, đã có hơn 150 chính trị gia, nhà kinh doanh và quan chức bị bắt giữ trong chiến dịch này. Một số đã bị xét xử và bị kết án từ 3 đến 13 năm tù. Tổng thống Băng-la Đét F.A-mét, người đứng đầu chính phủ lâm thời do quân đội hậu thuẫn hiện nay, từng tuyên bố, cuộc bầu cử dự tính được tiến hành vào tháng giêng vừa qua sẽ không diễn ra cho đến khi nào nạn tham nhũng và ăn hối lộ tại nước này bị triệt tiêu.

Cuộc bầu cử gây chia rẽ

Theo tuyên bố của chính phủ Băng-la Đét, hàng loạt vụ bắt giữ nói trên nằm trong kế hoạch thanh trừng nạn tham nhũng tại nước này. Tuy nhiên một số nhà phân tích cho rằng, những vụ bắt bớ diễn ra từ đầu năm nay báo hiệu sự xung đột ngày càng trầm trọng trên chính trường Băng-la Đét. Trong số những người bị bắt giữ, có nhiều nhân vật thân tín của bà Ha-xi-na và cả con trai của ông Kha-lét Di-a, người kết thúc nhiệm kỳ thủ tướng vào tháng 10-2006. Trong hai năm cuối nhiệm kỳ của bà Ha-xi-na, chính trường Băng-la Đét luôn nóng bỏng bởi hàng loạt vụ đánh bom làm hơn 100 người thiệt mạng. Chính phủ nước này và cảnh sát đã cáo buộc chính quyền của bà Ha-xi-na cố tình phá hoại tiến trình dân chủ của Băng-la Đét khi đưa ra yêu sách đòi cải cách bầu cử vì cho rằng tiến trình bầu cử của nước này không đảm bảo sự công bằng và trung thực. Trong quá trình nắm quyền thủ tướng, bản thân bà Ha-xi-na đã nhiều lần trở thành mục tiêu ám sát.

Từ tháng 11-2006, tình trạng bạo lực tại Băng-la Đét lan tràn và vượt khỏi tầm kiểm soát khi Ủy ban bầu cử của chính phủ (EC) tuyên bố chọn ngày 21-1-2007 là thời điểm tiến hành bầu cử quốc hội. Quyết định trên được đưa ra bất chấp lời kêu gọi của Liên minh A-oa-mi của bà Ha-xi-na về việc EC phải hoãn những thông báo về bầu cử cho đến khi cơ quan này được cơ cấu lại và danh sách cử tri phải đảm bảo được tính công bằng. Liên minh A-oa-mi cáo buộc các quan chức EC đã thiên vị đối thủ chính của họ là đảng BNP của bà Kha-lét Di-a. Bày tỏ sự ủng hộ đối với Liên minh A-oa-mi, hàng nghìn người biểu tình của 19 đảng đối lập đã đập phá văn phòng của EC và đốt cháy nhiều giấy tờ liên quan đến cuộc bầu cử. Các quan chức Băng-la Đét và giới phân tích lo ngại, bạo lực sẽ bùng phát trong các cuộc bầu cử sắp tới vì các phe đảng đối lập không chịu thỏa hiệp trước những vấn đề tranh chấp.

Do đó, vụ bắt giữ cựu Thủ tướng Ha-xi-na dường như không chỉ là hành động thanh trừng nạn tham nhũng tại Băng-la Đét, mà theo các chính trị gia, đây thực chất là một động thái “đảm bảo an ninh” cho cuộc bầu cử vào cuối năm 2008. Tuy nhiên, mâu thuẫn giữa các đảng phái đối lập và chính phủ lâm thời của Tổng thống F.A-mét vẫn tiếp tục là nguy cơ tiềm ẩn gây ra những bất ổn khó lường trên chính trường quốc gia Nam Á này thời gian tới.

PHẠM CHU